Άλλος ένας πρωταγωνιστής της μεγάλης ευρωπαϊκής κρίσης, από τη θέση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Χέρμαν βαν Ρομπάι, μέσα από τον προσωπικό απολογισμό της πενταετούς θητείας του, το βιβλίο με τίτλο «Η Ευρώπη στη θύελλα», φωτίζει πλευρές της ελληνικής κρίσης.

Στο κεφάλαιο «Το σοκ», ο απερχόμενος πρόεδρος ξεκινάει την αφήγησή του αναφερόμενος στην Ελλάδα και μιλάει για την πρώτη του Σύνοδο Κορυφής με την ιδιότητα του προέδρου, την Πέμπτη 11 Φεβρουαρίου 2010: «Η Ελλάδα βρισκόταν στα πρόθυρα χρεοκοπίας. Μετά από εντυπωσιακές αποκαλύψεις για ψευδή στατιστικά στοιχεία κατά το παρελθόν, και με το επίσημο δημόσιο έλλειμμά της να φτάνει σχεδόν το 15%, οι αγορές έχαναν την εμπιστοσύνη τους στην ικανότητα της ελληνικής κυβέρνησης να τιμήσει τις υποχρεώσεις της». Αποκαλύπτει τον υπεύθυνο για τον κίνδυνο χρεοκοπίας στην Ελλάδα λέγοντας: «Ο νέος πρωθυπουργός της Ελλάδας Γιώργος Παπανδρέου –που δεν ήταν υπεύθυνος για το χάος– μου είχε ήδη ξεκαθαρίσει την προηγούμενη μέρα από τηλεφώνου ότι χρειαζόταν μια κίνηση εμπιστοσύνης για να καθησυχάσει τις χρηματοπιστωτικές αγορές».

H EΝΟΧΗ ΣΙΩΠΗ ΤΟΥ ΚΟΥΡΑΣΜΕΝΟΥ

Τις ευθύνες του Κώστα Καραμανλή για την κρίση ομολογούν άπαντες, βλέπε έκθεση Ευρωβουλής, ακόμη και ο νυν πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος έχει παραδεχτεί ότι το πραγματικό ύψος του ελλείμματος το 2009 ήταν 15,6%.

Λίγο πριν από τις εκλογές του 2009, ο κ. Καραμανλής σιωπά ένοχα, ενώ γνωρίζει, αφού ήδη από το Eurogroup του Ιουλίου 2009 υπήρξε κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που προέβλεπε ότι το έλλειμμα του 2009 θα ξεπεράσει το 10%. Το κείμενο αυτό δεν δημοσιοποιήθηκε ποτέ από την κυβέρνηση της ΝΔ.

Η κυβέρνηση της ΝΔ γνώριζε επίσης από τα δελτία εκτέλεσης προϋπολογισμού για τους μήνες Ιούλιο-Αύγουστο-Σεπτέμβριο 2009 –τα οποία αποφάσισε, για πρώτη φορά, να μη δημοσιοποιήσει– ότι το έλλειμμα έως τον Αύγουστο ήταν περίπου 21 δισ. ευρώ, δηλαδή περίπου στο 10% του ΑΕΠ. Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας εκτιμούσε ότι, έτσι όπως διαμορφωνόταν η κατάσταση στην οικονομία, το διψήφιο έλλειμμα ήταν πολύ πιθανό.

ΠΟΥ ΤΗΝ ΠΑΤΗΣΕ

Ο Γιώργος Παπανδρέου γνώριζε περίπου το ύψος του ελλείμματος, γι’ αυτό και ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης αναζητούσε λύση με διεθνείς επαφές. Ωστόσο αποδείχθηκε ότι δεν ετοίμασε ένα συνεκτικό σχέδιο και ένα επιτελείο διαχείρισης της κρίσης, επαφιόμενος στις καλές δημόσιες σχέσεις του και στο κύμα των μάταιων προσδοκιών που καλλιέργησε το ΠΑΣΟΚ, αγνοώντας πώς λειτουργούν οι διεθνείς αγορές. Έχασε χρόνο και χρήμα ανάμεσα στις χίμαιρές του και στις διαφωνίες του επιτελείου του.

ΚΑΛΥΠΤΕ ΤΟ ΦΙΛΟ ΤΟΥ

Το Δεκέμβριο του 2009, ο νεοεκλεγείς πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου συμμετέχει στη Σύνοδο Κορυφής της Ένωσης και αποκαλύπτει στους 26 ομολόγους του ότι το έλλειμμα της χώρας είναι διψήφιο και η οικονομία βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού. Πολλοί πέφτουν από τα σύννεφα, αλλά ένας γνωρίζει καλύτερα από όλους και ποιεί την νήσσαν. Πρόκειται για τον τότε πρόεδρο της Κομισιόν Ζοζέ Μπαρόζο, πολιτικά ομοτράπεζο του Καραμανλή, ο οποίος αποσιωπούσε επιμελώς τα στοιχεία για να καλύψει τον πολιτικό του φίλο. Στους αχανείς διαδρόμους του κτιρίου της Κομισιόν ψιθυρίζεται ότι οι κ.κ. Μπαρόζο και Παπανδρέου είχαν έντονο λεκτικό –και όχι μόνο– επεισόδιο. Η καγκελάριος Μέρκελ αίρει την εμπιστοσύνη της προς την Κομισιόν, αφού τη θεωρεί ανίκανη να διαχειριστεί την πρωτόγνωρη κρίση. Ο δρόμος για την έλευση του ΔΝΤ, το οποίο διαθέτει τεχνογνωσία χειρισμού κρίσεων, έχει ανοίξει διάπλατα χάριν της Γερμανίδας καγκελαρίου και όχι του αδύναμου τότε Έλληνα πρωθυπουργού.

Ο ΑΝΕΝΔΟΤΟΣ ΣΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΣΑΜΑΡΑΣ

Ο Χέρμαν βαν Ρομπάι ομολογεί ότι οι ηγέτες της Ένωσης όχι μόνο ήταν ανίκανοι να διαχειριστούν την κρίση, αλλά αγνοούσαν και το βάθος της κρίσης, που αγγίζει τα θεμέλια του ευρώ. Από το Φεβρουάριο του 2010, στις Βρυξέλλες, οι καλά γνωρίζοντες θεωρούν την Ελλάδα υπό ελεγχόμενη πτώχευση και προσπαθούν να αποφύγουν το μοιραίο, τη διάλυση της ευρωζώνης.

Παραμένει απορίας άξιον πώς ο τότε ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου δεν αποδέχτηκε εισηγήσεις συνεργατών του, όπως και του Ευάγγελου Βενιζέλου, να ζητήσει την ψήφιση του μνημονίου, το Μάιο του 2010, με την ενισχυμένη πλειοψηφία των 180. Όπως ο ίδιος έχει εκμυστηρευτεί κατά καιρούς, αποφάσισε το ΠΑΣΟΚ να επωμιστεί όλη την ευθύνη, αφού ο Αντώνης Σαμαράς σε τηλεφωνική επικοινωνία είχε αρνηθεί με κάθετο τρόπο την ψήφιση του μνημονίου.

ΑΠΟΦΑΣΗ ΠΟΥ ΠΑΙΡΝΕΙ ΕΝΑΣ

Η συζήτηση στη Βουλή για την ψήφιση του μνημονίου ολοκληρωνόταν μια μέρα πριν από τη λήξη του πρώτου μεγάλου ομολόγου της χώρας, για το οποίο το ταμείο δεν είχε ούτε ευρώ. Ο πρωθυπουργός δέχεται πιέσεις να παίξει το «δυνατό χαρτί» των 180 ψήφων στη Βουλή. Σύμφωνα με στενούς συνεργάτες του, θεωρεί ότι παίζει την τύχη της χώρας του σε μια μπλόφα, λες και πρόκειται για μια παρτίδα πόκερ. Η επικοινωνία με τον Αντώνη Σαμαρά έχει αποβεί άκαρπη και ο ίδιος, ερωτηθείς τι θα γίνει, απαντά: «Αυτή την απόφαση που αφορά την πατρίδα την λαμβάνει μόνο ένας… Ετυχε να είμαι εγώ…»

Τη Δευτέρα που ξημέρωνε στις διεθνείς αγορές, ο κίνδυνος το απλήρωτο ομόλογο να οδηγήσει την Ελλάδα σε άτακτη χρεοκοπία ήταν υπαρκτός. Από εκεί και πέρα η πορεία ήταν προδιαγεγραμμένη, αφού η χώρα έγινε πειραματόζωο, η κοινωνία αποσυντέθηκε και το ΠΑΣΟΚ διαλύθηκε.

Εκδίκηση του Μπαρόζο η πτώση του Γιώργου

Για τη συνάντηση των Καννών στο περιθώριο της G-20, με αφορμή το δημοψήφισμα, έχουν γραφτεί πολλά και οι πληροφορίες έρχονται κυρίως από ρεπορτάζ διεθνών μέσων.

Τον Ιούνιο του 2011, ο πρωθυπουργός γνωρίζει καλώς τα μελλούμενα, αφού πρώτος έχει μιλήσει για το πειραματόζωο Ελλάδα και επιζητεί ευρύτερη συναίνεση, κάτι που σκοντάφτει στην άρνηση Σαμαρά.

Στο μυαλό του στροβιλίζει η ιδέα μιας λαϊκής αναβάπτισης μέσω δημοψηφίσματος. Ακροθιγώς είχε θίξει το ζήτημα στη Μέρκελ, η οποία άφησε το θέμα ανοιχτό, λέγοντας ότι κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει μετά τη Σύνοδο Κορυφής του φθινοπώρου. Δίνει εντολή στους στενούς του συνεργάτες να προετοιμάσουν το project του δημοψηφίσματος και προχωρεί στο σχεδιασμό για τη συγκρότηση μιας επιτροπής δημοψηφίσματος από ευρύτερες προσωπικότητες, επικεφαλής της οποίας θα ετίθετο –εάν δεχόταν– ένα πρόσωπο κοινής αποδοχής. Κάποιοι θεωρούν ότι επρόκειτο για τον Κωστή Στεφανόπουλο, αλλά πρόταση δεν του έγινε ποτέ.

Ο Οκτώβριος του 2011 αποδεικνύεται μοιραίος για τον κ. Παπανδρέου, αφού η απόφαση για το PSI, που έκρυβε πολλά σε ό,τι αφορά το ιδιοκτησιακό καθεστώς του τραπεζικού συστήματος, πυροδοτεί μια άνευ προηγουμένου κοινωνική αναταραχή.

Στις Κάννες «παίζεται» το μέλλον της ευρωζώνης, με τον Ομπάμα να αδυνατεί να πείσει το Βερολίνο, το οποίο είναι δέσμιο της πολιτικής Σόιμπλε, να αλλάξει στρατηγική. Η Μέρκελ σπάει ψυχολογικά, ενώ ο Σαρκοζί επιτίθεται στον Έλληνα πρωθυπουργό, γιατί του χάλασε την προεκλογική φιέστα της G-20.

Στην κρίσιμη συνάντηση, ο κ. Παπανδρέου αφήνει υπονοούμενα για πολιτική εκτροπή στην Ελλάδα, ενώ ο Μπαρόζο βρίσκει την ευκαιρία να εκδικηθεί. Θεωρεί «τελειωμένο» τον Παπανδρέου και διαμορφώνει διάδοχη κατάσταση, αφού έχει πείσει τον Ευ. Βενιζέλο, με τη βοήθεια του Σόιμπλε, να υπαναχωρήσει, ενώ αποσπά τη συναίνεση του Σαμαρά στη συγκρότηση κυβέρνησης συνεργασίας.

Στο ταξίδι της επιστροφής, ο κ. Παπανδρέου λέει στον Ευ. Βενιζέλο να διαμορφώσει το ερώτημα του δημοψηφίσματος και κοιμάται τον ύπνο του δικαίου… Με την άφιξη στην Αθήνα, το ξημέρωμα, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Παπανδρέου δηλώνει αντίθετος με το δημοψήφισμα και μεταβαίνει εσπευσμένως στο νοσοκομείο. Πολλοί μιλούν για διπλωματική ασθένεια και άλλοι για το βάρος της ευθύνης που τον λύγισε σωματικά. Ο ίδιος κάνει λόγο για τα λόγια της κόρης του που του άλλαξαν άποψη.

Η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ είναι παρελθόν, αφού ο Γιώργος Παπανδρέου παραιτείται και μια νέα περίοδος συγκυβερνήσεων ΝΔ-ΠΑΣΟΚ έχει ξεκινήσει, με τον Αντώνη Σαμαρά να ανταλλάσσει την υποστήριξή του στην πολιτική Μέρκελ με την άνοδό του στην εξουσία.