ΑΜΦΙΠΟΛΗ Νέα στοιχεία για τη χρονολόγηση, η γυναικεία ταφή όπου σφράγισε την είσοδο σε όλους
Περί το καλοκαίρι επισκέψιμες οι μεγαλοπρεπείς Σφίγγες στον Καστά Αμφίπολης
Περί το καλοκαίρι επισκέψιμες οι μεγαλοπρεπείς Σφίγγες στον Καστά Αμφίπολης
Της Αγγελικής Κώττη
H ώρα να θαυμάσουμε από κοντά τις μεγαλοπρεπείς Σφίγγες στην είσοδο του μεγάλου ταφικού μνημείου στον Τύμβο Καστά, επιτέλους πλησιάζει. Πολύ πριν από το τέλος της χρονιάς, ενδεχομένως και μέσα στο καλοκαίρι, μικρές ομάδες θα μπορούν να επισκέπτονται το μνημείο και να βλέπουν, σε πρώτη φάση, την είσοδό του.
Τα αγάλματα των μυστηριωδών Σφιγγών θα συντηρηθούν και θα επικολληθούν σε αυτά το κεφάλι της μίας και όσα τμήματα από τα φτερά έχουν βρεθεί. Θα προβάλλουν δηλαδή με την λάμψη και την αίγλη που είχαν κατά την αρχαιότητα.
Οι εργασίες που γίνονται εκεί θα επιτρέψουν, μέσα στο 2023, να γίνει επισκέψιμο σχεδόν ολόκληρο το μνημείο- τουλάχιστον μέχρι εκεί όπου βρίσκονται τα αγάλματα των Καρυάτιδων και το ψηφιδωτό με την αρπαγή της Περσεφόνης. Διάδρομος από πατημένο χώμα θα επιτρέπει τη μετάβαση από το φυλάκιο στην είσοδο του τάφου, ενώ άλλος διάδρομος θα επιτρέπει την άνοδο προς την κορυφή του τύμβου.
Αυτά και άλλα, που περιλαμβάνουν διδακτικές αναστηλώσεις αλλά και συντήρηση και στερέωση του μνημείου και επαναφορά της μόρφωσης του αρχαίου τύμβου, ετοιμάζονται εδώ και καιρό. «Έχει γίνει πολλή και υψηλής ποιότητας δουλειά, η οποία είναι αφανής» είπε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη σε δηλώσεις της ύστερα από επίσκεψη που πραγματοποίησε στην Αμφίπολη με κλιμάκιο της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.
Το ταφικό μνημείο του Καστά, όπως έχει πει ο αρχιτέκτων και μελετητής του Μιχάλης Λεφαντζής, είναι ένα στρατιωτικό ιερό. Όλα ξεκίνησαν από μια ταφή που έγινε στον λόφο Καστά μέσα σε λακκοειδή τάφο. Προφανώς, ο νεκρός ήταν κάποιος ήρωας. Κατόπιν, τον 4ο αι. π.Χ., εκεί ανεγέρθηκε μακεδονικό αρχιτεκτόνημα, με επάλληλους χώρους.
ΤΟ ΛΟΥΚΕΤΟ ΑΠΟ ΡΩΜΑΙΟΥΣ
Ο τελευταίος δέχτηκε ακόμα μια γυναικεία ταφή, στα τέλη του ίδιου αιώνα, τότε που η μεγαλοπρεπής μαρμάρινη θύρα σφραγίστηκε αποκλείοντας την είσοδο σε όλους. Επί ενάμιση αιώνα και πλέον ο χώρος ήταν επισκέψιμος. Υστερα όμως από την κυριαρχία των Ρωμαίων, έκλεισε για πολύ συγκεκριμένους λόγους. Επειδή ήταν «σήμα» του Μακεδονικού στρατού και οι κατακτητές δεν ήθελαν να υπάρχει τίποτα που να τον θυμίζει.
Ο Μιχάλης Λεφαντζής έχει σημειώσει πως στην κορυφή του λόφου ο οποίος μετατράπηκε σε τύμβο, ο Φίλιππος Β’, πατέρας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αποφάσισε να μαρμαρώσει τρόπαιο που είχε στηθεί εκεί παλιά, για να θυμίζει τη νίκη του Αλέξανδρου Α επί των Περσών. Έτσι, σε τεχνητό έξαρμα ύψους πέντε μέτρων, στήθηκε το άγαλμα του Λέοντα της Αμφίπολης. Αυτό που έχει μετακινηθεί και βρέθηκε, μαζί με άλλα τεμάχια μαρμάρου, δίπλα στον ποταμό Στρυμώνα.
Η ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΛΕΟΝΤΑ
Για να γίνει όμως η τοποθέτηση του μαρμάρινου αγάλματος, υπήρξε μορφοποίηση του λόφου σε τύμβο, όπως δείχνουν οι γεωλογικές μελέτες όλων αυτών των ετών. Λίγο πιο κάτω, λειτουργούσε νεκροταφείο της εποχής του Σιδήρου και της Κλασικής εποχής το οποίο ανέσκαψε ο αείμνηστος Δημήτρης Λαζαρίδης.
Το ταφικό μνημείο φαίνεται πως ξεκίνησε από τον τάφο του (κατοπινού) τέταρτου χώρου επάνω στον οποίο ανεγέρθηκαν τοίχοι και θόλος. Υπολείμματα από ξύλινα δοκάρια της κορυφής χρονολογούν την κατασκευή στην πρώιμη ελληνιστική περίοδο, περί το 320 π.Χ. Σε εκείνα τα χρόνια περίπου τοποθετείται και η κατασκευή του περιβόλου, όπως δείχνει η τεχνοτροπία.
ΤΕΚΜΗΡΙΑ
Πολύ πρόσφατα ευρήματα από ανασκαφή της εφόρου Αρχαιοτήτων Δημητρίας Μαλαμίδου, έδωσαν ακόμα ένα τεκμήριο περί της χρονολόγησης της ανέγερσης. Σύμφωνα με πληροφορίες του Liberal.gr τα καμένα ξύλα πάνω από την καμάρα ανήκαν στο σύστημα μόνωσής της και δεν μεταφέρθηκαν σε εκείνο το σημείο από πυρά. Ένα τέτοιο «κάρβουνο» που είχε εντοπισθεί κατά την κυρίως ανασκαφή είχε χρονολογηθεί περί το 320 π.Χ. σε εργαστήρια του εξωτερικού και στον Δημόκριτο.
Τα ολοκληρωμένα στοιχεία δείχνουν πως περιλαμβανόταν στη μόνωση του εξωρραχίου. Εκτείνεται σε όλη την καμάρα. Δεν συναντάται όμως σε κανένα άλλο ταφικό μνημείο μέχρι στιγμής.
Η μόνωση επιβεβαιώνει πως επρόκειτο για χώρο επισκέψιμο, και βιώσιμο, αφού είχε σημασία η στεγάνωση και όχι ένα σκέτο ταφικό μνημείο το οποίο θα έκλεινε αμέσως μετά την ολοκλήρωση των τελετουργιών για τον νεκρό.
Ο αρχικός τάφος πιθανώς ανήκε σε αφηρωισμένο νεκρό (νεκρό που λατρευόταν σαν ήρωας). Καθώς η Αμφίπολη ήταν στρατιωτικό κέντρο της περιοχής, η σκέψη οδηγεί προς το ότι ο χώρος ολόκληρος λειτουργούσε σαν τμήμα μιας αρχαίας «Σχολής Ευελπίδων»...
ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΕΣ ΑΠΟ Μ. ΑΛΈΞΑΝΔΡΟ
Ιστορικοί συσχετισμοί ωθούν προς το ότι ο Μέγας Αλέξανδρος, ο οποίος συγκέντρωσε εκεί το στράτευμα για να ξεκινήσει την εκστρατεία κατά των Περσών, μοίρασε στρατιωτικούς βαθμούς στους εταίρους και τους συμμάχους με τελετουργίες μέσα στο ταφικό μνημείο.
Ακούγεται ακόμα και
το όνομα της Ολυμπιάδας
Οι επίγονοι διαίρεσαν την εξουσία στο Βασίλειο των Μακεδόνων και στην Αμφίπολη κυριάρχησε ο Κάσσανδρος. Σύμφωνα με τις υποθέσεις εργασίας, εκείνος είναι που σφραγίζει οριστικά τον τέταρτο χώρο με τη νεκρή γυναίκα και τους δύο νεκρούς άνδρες. Πρόκειται, ίσως, για την πρωθιέρεια και δύο ιερείς (εδώ ακούγεται ακόμα και το όνομα της Ολυμπιάδας). Παρόμοιο ιερουργικό σχήμα συναντάμε και στον ναό της Τύχης στην Αίγυπτο. Πάντως, η μαρμάρινη θύρα του τέταρτου θαλάμου χρονολογείται στα χρόνια του Κασσάνδρου.
(Η Λίνα Μενδώνη ανέφερε ότι αυτή η μαρμάρινη θύρα, η οποία βρέθηκε σπασμένη, συντηρείται και τα τμήματά της θα συγκολληθούν).
Ο χώρος λειτουργεί μέχρι τη μάχη της Πύδνας και την ήττα των Μακεδόνων από τους Ρωμαίους. Επειδή όμως σημαίνει πολλά για τους Μακεδόνες, με τους ισχυρούς συμβολισμούς που εκπέμπει, οι Ρωμαίοι αποφασίζουν να σφραγίσουν το μνημείο και να το «εξαφανίσουν». Προσπαθούν να αποκολλήσουν και τα μάρμαρα του περιβόλου, όμως δεν το καταφέρνουν.
Περί το καλοκαίρι, λοιπόν, ο πρώτος χώρος θα είναι επισκέψιμος. Μέσα στους 2-3 επόμενους μήνες ολοκληρώνεται η αποκατάσταση της γεωμετρίας του Τύμβου.
ΠΗΓΗ: LIBERAL.gr
