ΤΟΠΙΚΑ
Αμφίπολη: Το τελευταίο μυστικό που έκρυβε ο Τύμβος Καστά
Ή μήπως δεν έχουν τελειώσει οι εκπλήξεις;
Ή μήπως δεν έχουν τελειώσει οι εκπλήξεις;
Ο τύμβος Καστά στην Αμφίπολη, που ήταν για αιώνες κρυμμένος κάτω από τη γη, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά ευρήματα παγκοσμίως στον 21ο αιώνα. Αν και οι ανασκαφές ξεκίνησαν το 2012, οπότε και ανασκάφηκε ο περίβολος του τύμβου Καστά, ήταν το 2014 όταν η ανακάλυψη της εντυπωσιακής εισόδου του τάφου, με τις σφίγγες και τα πρώτα σημαντικά ευρήματα, έφερε την αρχαία πόλη της Αμφίπολης στο προσκήνιο της διεθνούς επικαιρότητας. Από τότε συνεχίζει να απασχολεί και να… προκαλεί την παγκόσμια αρχαιολογική κοινότητα.
ανασκαφές στο εσωτερικό του μνημείου έφεραν στο φως έναν μεγαλοπρεπή ταφικό θάλαμο, ο οποίος ήταν σφραγισμένος και διακοσμημένος με εντυπωσιακές τοιχογραφίες και θραύσματα από αγάλματα. Υπήρχαν επίσης διάφορα αντικείμενα, όπως όπλα, ασημικά και άλλα κτερίσματα, που αποκαλύπταν την αριστοκρατική και πολυτελή φύση του τάφου.
Ο περίβολος του τύμβου Καστά ανασκάφηκε το 2012 και το μέγεθος του ήταν αρκετό από τότε για να «παραπέμψει» σε ταφικό μνημείο ανθρώπου που δεν θεωρούταν «κοινός θνητός». Έχει μήκος 497 μέτρα (!) και ύψος 3 μ., ενώ είναι κατασκευασμένος από 2.500 περίπου κυβικά μέτρα μαρμάρου από τη Θάσο.
Οι αναλύσεις
Αναλύσεις των σκελετικών καταλοίπων έδειξαν ότι στον τάφο ήταν θαμμένα πέντε άτομα:
Μια γυναίκα ηλικίας μεγαλύτερης των 60 ετών, δυο άντρες μεταξύ 35 και 45 ετών και ακόμη ένας άνδρας το σώμα του οποίου είχε αποτεφρωθεί.
Πέρα από το αρχαιολογικό μυστήριο, μετά από μια νέα μελέτη που διενεργήθηκε, φαίνεται ότι ο τάφος κρύβει και ένα καλά κρυμμένο αστρονομικό μυστικό:
Η σπουδή του ανεξάρτητου ερευνητή Δημήτριου Σαββίδη αποκαλύπτει ότι ο ταφικός θάλαμος του μνημείου είναι ευθυγραμμισμένος με το χειμερινό ηλιοστάσιο. Ο Τύμβος Καστά φωτίζεται πλήρως από το ηλιακό φως στις 21 Δεκεμβρίου – ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου – από τις 10 το πρωί έως τις 4 το απόγευμα.
Χρησιμοποιώντας την εφαρμογή Stellarium, ο ερευνητής αναδημιούργησε τη θέση του ήλιου γύρω στο 300 π.Χ. Εξ αυτού συμπέρανε ότι, καθώς ο ήλιος μετακινούνταν, το φως του ταξίδευε διαμέσου του μνημείου: τον Ιούλιο φώτιζε την είσοδο, το φθινόπωρο πλησίαζε σταδιακά τις δύο σφίγγες και, τελικά, φώτιζε πλήρως τον ταφικό θάλαμο στο ηλιοστάσιο.
«Είναι εξαιρετικά πιθανό να τελούνταν τελετές μέσα ή κοντά στο Μνημείο Καστά, ιδιαίτερα γύρω από το χειμερινό ηλιοστάσιο», δήλωσε μεταξύ άλλων.
Αρχικά, το μνημείο δεν ήταν ευθυγραμμισμένο με το ηλιοστάσιο, αλλά η ευθυγράμμιση προστέθηκε κατά τη διάρκεια της κατασκευής. Αυτή η επιλογή, κατά τον Σαββίδη, δεν ήταν τυχαία. Ο συμβολισμός είναι ακραίος. Το χειμερινό ηλιοστάσιο, εκείνη η στιγμή του έτους όταν ο ήλιος φτάνει στο χαμηλότερο σημείο του, σηματοδοτεί το τέλος του σκοτεινού κύκλου και την αναγέννηση του φωτός. Είναι πολύ πιθανόν οι εμπνευστές του τύμβου να ήθελαν να δηλώσουν την αναγέννηση του προσώπου που ενταφιάστηκε εκεί, να συνδέσουν τον θάνατο με τη συνέχεια του φωτός και της ζωής. Ότι ακόμη και στην αιωνιότητα, η αναγέννηση είναι μια αναπόφευκτη διαδικασία.
Κατά τον Σαββίδη αυτή η επιλογή υποδήλωνε αναγέννηση, ζωή και κοσμική τάξη, έννοιες βαθιά ριζωμένες στην ελληνιστική σκέψη και σύμβολα ισχύος. Ο τάφος περιλαμβάνει επίσης μωσαϊκό με την Περσεφόνη, θεά της βλάστησης και βασίλισσα του κάτω κόσμου, καθώς και πιθανή αναπαράσταση της Κυβέλης, θεάς της γονιμότητας και της αναγέννησης.
Οι συνειρμοί με ζωή, θάνατο και αναγέννηση είναι σαφείς και συντείνουν στο ότι ο τάφος κατασκευάστηκε για ένα πολύ σημαντικό πρόσωπο.
Προϊόντος του χρόνου η μελέτη του τάφου έδειξε ότι πρόκειται για μνημείο που χτίστηκε για κάποιον σημαντικό Μακεδόνα στρατηγό ή αξιωματούχο, αλλά όχι για τον ίδιο τον Αλέξανδρο. Η απόρριψη της θεωρίας ότι ο τύμβος Καστά ανήκει στον μεγάλο στρατηλάτη βασίζεται σε μια συνδυασμένη ανάλυση των ιστορικών πηγών, της χρονολόγησης του τάφου και της αρχιτεκτονικής του.
Η επικρατέστερη θεωρία είναι πάντως ότι το μνημείο κατασκευάστηκε από τον Δεινοκράτη κατά παραγγελία του Μεγάλου Αλεξάνδρου για τον αδελφικό φίλο του και στρατηγό του, Ηφαιστίωνα. Ο Δεινοκράτης ο Ρόδιος ήταν αρχιτέκτονας και τεχνικός σύμβουλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Έγινε γνωστός για πολλά έργα, με κορυφαίο το σχεδιασμό της πόλης της Αλεξάνδρειας. Είχε αναλάβει επίσης τη νεκρική πυρά του Ηφαιστίωνα και την ανακατασκευή του Ναού της Αρτέμιδος της Εφέσου.
ανασκαφές στο εσωτερικό του μνημείου έφεραν στο φως έναν μεγαλοπρεπή ταφικό θάλαμο, ο οποίος ήταν σφραγισμένος και διακοσμημένος με εντυπωσιακές τοιχογραφίες και θραύσματα από αγάλματα. Υπήρχαν επίσης διάφορα αντικείμενα, όπως όπλα, ασημικά και άλλα κτερίσματα, που αποκαλύπταν την αριστοκρατική και πολυτελή φύση του τάφου.
Ο περίβολος του τύμβου Καστά ανασκάφηκε το 2012 και το μέγεθος του ήταν αρκετό από τότε για να «παραπέμψει» σε ταφικό μνημείο ανθρώπου που δεν θεωρούταν «κοινός θνητός». Έχει μήκος 497 μέτρα (!) και ύψος 3 μ., ενώ είναι κατασκευασμένος από 2.500 περίπου κυβικά μέτρα μαρμάρου από τη Θάσο.
Οι αναλύσεις
Αναλύσεις των σκελετικών καταλοίπων έδειξαν ότι στον τάφο ήταν θαμμένα πέντε άτομα:
Μια γυναίκα ηλικίας μεγαλύτερης των 60 ετών, δυο άντρες μεταξύ 35 και 45 ετών και ακόμη ένας άνδρας το σώμα του οποίου είχε αποτεφρωθεί.
Πέρα από το αρχαιολογικό μυστήριο, μετά από μια νέα μελέτη που διενεργήθηκε, φαίνεται ότι ο τάφος κρύβει και ένα καλά κρυμμένο αστρονομικό μυστικό:
Η σπουδή του ανεξάρτητου ερευνητή Δημήτριου Σαββίδη αποκαλύπτει ότι ο ταφικός θάλαμος του μνημείου είναι ευθυγραμμισμένος με το χειμερινό ηλιοστάσιο. Ο Τύμβος Καστά φωτίζεται πλήρως από το ηλιακό φως στις 21 Δεκεμβρίου – ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου – από τις 10 το πρωί έως τις 4 το απόγευμα.
Χρησιμοποιώντας την εφαρμογή Stellarium, ο ερευνητής αναδημιούργησε τη θέση του ήλιου γύρω στο 300 π.Χ. Εξ αυτού συμπέρανε ότι, καθώς ο ήλιος μετακινούνταν, το φως του ταξίδευε διαμέσου του μνημείου: τον Ιούλιο φώτιζε την είσοδο, το φθινόπωρο πλησίαζε σταδιακά τις δύο σφίγγες και, τελικά, φώτιζε πλήρως τον ταφικό θάλαμο στο ηλιοστάσιο.
«Είναι εξαιρετικά πιθανό να τελούνταν τελετές μέσα ή κοντά στο Μνημείο Καστά, ιδιαίτερα γύρω από το χειμερινό ηλιοστάσιο», δήλωσε μεταξύ άλλων.
Αρχικά, το μνημείο δεν ήταν ευθυγραμμισμένο με το ηλιοστάσιο, αλλά η ευθυγράμμιση προστέθηκε κατά τη διάρκεια της κατασκευής. Αυτή η επιλογή, κατά τον Σαββίδη, δεν ήταν τυχαία. Ο συμβολισμός είναι ακραίος. Το χειμερινό ηλιοστάσιο, εκείνη η στιγμή του έτους όταν ο ήλιος φτάνει στο χαμηλότερο σημείο του, σηματοδοτεί το τέλος του σκοτεινού κύκλου και την αναγέννηση του φωτός. Είναι πολύ πιθανόν οι εμπνευστές του τύμβου να ήθελαν να δηλώσουν την αναγέννηση του προσώπου που ενταφιάστηκε εκεί, να συνδέσουν τον θάνατο με τη συνέχεια του φωτός και της ζωής. Ότι ακόμη και στην αιωνιότητα, η αναγέννηση είναι μια αναπόφευκτη διαδικασία.
Κατά τον Σαββίδη αυτή η επιλογή υποδήλωνε αναγέννηση, ζωή και κοσμική τάξη, έννοιες βαθιά ριζωμένες στην ελληνιστική σκέψη και σύμβολα ισχύος. Ο τάφος περιλαμβάνει επίσης μωσαϊκό με την Περσεφόνη, θεά της βλάστησης και βασίλισσα του κάτω κόσμου, καθώς και πιθανή αναπαράσταση της Κυβέλης, θεάς της γονιμότητας και της αναγέννησης.
Οι συνειρμοί με ζωή, θάνατο και αναγέννηση είναι σαφείς και συντείνουν στο ότι ο τάφος κατασκευάστηκε για ένα πολύ σημαντικό πρόσωπο.
Προϊόντος του χρόνου η μελέτη του τάφου έδειξε ότι πρόκειται για μνημείο που χτίστηκε για κάποιον σημαντικό Μακεδόνα στρατηγό ή αξιωματούχο, αλλά όχι για τον ίδιο τον Αλέξανδρο. Η απόρριψη της θεωρίας ότι ο τύμβος Καστά ανήκει στον μεγάλο στρατηλάτη βασίζεται σε μια συνδυασμένη ανάλυση των ιστορικών πηγών, της χρονολόγησης του τάφου και της αρχιτεκτονικής του.
Η επικρατέστερη θεωρία είναι πάντως ότι το μνημείο κατασκευάστηκε από τον Δεινοκράτη κατά παραγγελία του Μεγάλου Αλεξάνδρου για τον αδελφικό φίλο του και στρατηγό του, Ηφαιστίωνα. Ο Δεινοκράτης ο Ρόδιος ήταν αρχιτέκτονας και τεχνικός σύμβουλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Έγινε γνωστός για πολλά έργα, με κορυφαίο το σχεδιασμό της πόλης της Αλεξάνδρειας. Είχε αναλάβει επίσης τη νεκρική πυρά του Ηφαιστίωνα και την ανακατασκευή του Ναού της Αρτέμιδος της Εφέσου.
#SerresParatiritis
