ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Άννα Κυριακού: Έφυγε από τη ζωή η«θεία Μπεμπέκα»
Η Άννα Κυριακού έζησε από τα σκοτάδια της Κατοχής ως την τηλεοπτική ευφορία των ’90s. Πέρασε μέσα από εποχές που άλλαζαν χωρίς να χάσει την πυξίδα της. Η σκηνή, ο φακός, το κοινό και η οικογένειά της ήταν τα σταθερά της σημεία
Η Άννα Κυριακού έζησε από τα σκοτάδια της Κατοχής ως την τηλεοπτική ευφορία των ’90s. Πέρασε μέσα από εποχές που άλλαζαν χωρίς να χάσει την πυξίδα της. Η σκηνή, ο φακός, το κοινό και η οικογένειά της ήταν τα σταθερά της σημεία
Η Άννα Κυριακού έφυγε από τη ζωή το πρωί της Δευτέρας, σε ηλικία 96 ετών. Μεγάλωσε απέναντι από την Ακρόπολη και ήταν ένα παιδί ήσυχο, που δεν κυνηγούσε τη λάμψη, μα η ζωή τού χάρισε το δικό του φως. Εζησε μια πορεία που πέρασε από την πείνα και την Κατοχή ως το φως του θεάτρου και της τηλεόρασης. Υπήρξε ηθοποιός διαχρονική, με σπάνια παρουσία και συνέπεια. Μια γυναίκα που αντιμετώπισε τη ζωή με αξιοπρέπεια και τη σκηνή με σεβασμό.
Γεννημένη το 1929, η Άννα Κυριακού μεγάλωσε στην Αθήνα της φτώχειας και του πολέμου. Έζησε την Κατοχή και τον Εμφύλιο σε παιδική ηλικία, κουβαλώντας για πάντα τις εικόνες εκείνης της εποχής. «Ήμουν δέκα χρόνων στην πρώτη σειρήνα», είχε πει σε μια συνέντευξή της. Η οικογένειά της πάλευε για την επιβίωση, αλλά η ίδια έβρισκε παρηγοριά στο θέατρο. Είχε την περιέργεια να παρατηρεί τους ανθρώπους, να μιμείται κινήσεις και εκφράσεις, να ψάχνει τρόπους να τους καταλάβει.
Αργότερα θα πει πως ήταν το «απολωλός πρόβατο» της οικογένειας, επειδή ακολούθησε τον δρόμο της τέχνης. Ο δρόμος αυτός όμως έμελλε να της χαρίσει μια ζωή γεμάτη δημιουργία, ανθρώπους και στιγμές που άφησαν αποτύπωμα.
Τα πρώτα καλλιτεχνικά βήματα
Η Άννα Κυριακού φοίτησε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και στη συνέχεια ταξίδεψε στο Παρίσι, όπου σπούδασε στη σχολή του Σαρλ Ντιλλέν με δάσκαλο τον Ζαν Βιλλάρ. Από εκείνη την περίοδο κρατούσε πάντα τη λέξη «πειθαρχία». Το θέατρο για εκείνη δεν ήταν μόνο τέχνη, ήταν τρόπος ζωής. Η πρώτη της θεατρική εμφάνιση έγινε στο Ρεξ με τον θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη στο έργο «Κάρμεν». Ακολούθησαν συνεργασίες με μεγάλα ονόματα της εποχής, όπως ο Βασίλης Λογοθετίδης, η Βάσω Μανωλίδου, η Μελίνα Μερκούρη, ο Μάνος Κατράκης, ο Δημήτρης Μυράτ, ο Αλέκος Αλεξανδράκης, ο Ντίνος Ηλιόπουλος, ο Μίμης Φωτόπουλος.
Στο Ελεύθερο Θέατρο, το οποίο η ίδια αποκαλούσε «μυθικό», έζησε από κοντά την αναγέννηση της ελληνικής σκηνής. Αργότερα, στο Πειραϊκό Θέατρο του Δημήτρη Ροντήρη και στο Εθνικό Θέατρο όπου έμεινε για 19 χρόνια, ωρίμασε καλλιτεχνικά. Δίπλα σε θρύλους όπως ο Αλέξης Μινωτής, η Κυβέλη, η Μαίρη Αρώνη, ο Δημήτρης Χορν και η Έλλη Λαμπέτη.
Στην «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή ερμήνευσε τη Χρυσόθεμη, στην «Τρισεύγενη» του Παλαμά άφησε έντονο αποτύπωμα, ενώ στον «Πειρασμό» του Ξενόπουλου απέδειξε πως μπορούσε να ισορροπήσει ανάμεσα στη δραματική ένταση και την ένταση. Οι κριτικές της εποχής μιλούσαν για μια ηθοποιός που κλέβει τις εντυπώσεις με το ταλέντο της.
Η «θεία Μπεμπέκα»
Η Άννα Κυριακού μπήκε στον κινηματογράφο στις αρχές της δεκαετίας του ’50. Έπαιξε στον «Μεθύστακα», στο «Ζητείται ψεύτης», στο «Ζητείται επειγόντως γαμπρός», στην «Αγνή του λιμανιού», στα «Τέσσερα σκαλοπάτια», στο «Κλάμα βγήκε απ’ τον παράδεισο» και στο «Οξυγόνο». Ακόμα και σε μικρούς ρόλους είχε την ικανότητα να δημιουργεί παρουσία. Είχε κάτι διακριτικό που δεν ζητούσε προσοχή αλλά την κέρδιζε.
Η τηλεόραση ήρθε αργότερα, όταν ήδη είχε γίνει γνωστή από το θεατρικό σανίδι. Από τις πρώτες σειρές, όπως «Η γειτονιά μας» και ο «Γιούγκερμαν» μέχρι τις «Τρεις Χάριτες» που την καθιέρωσαν στη μαζική συνείδηση, η πορεία της παρέμεινε σταθερή.
Η «Θεία Μπεμπέκα» δεν ήταν μόνο ένας κωμικός ρόλος, αλλά μια προοδευτική μορφή για την τηλεόραση της εποχής. Είχε αντιμιλιταριστικές απόψεις, αγαπούσε την τέχνη, καταδίκαζε τους περιορισμούς που επιβάλλει η πατριαρχία και δεν δίσταζε να μιλήσει ανοιχτά για τη σεξουαλικότητα στην τρίτη ηλικία.
«Οι Τρεις Χάριτες με έχουν σημαδέψει. Ήταν αριστούργημα» είχε πει. Στα γυρίσματα γελούσαν, δοκίμαζαν ατάκες, αυτοσχεδίαζαν, δημιουργούσαν ένα κλίμα που σπάνια υπάρχει σήμερα. Η επιτυχία της σειράς έφερε κοντά γενιές διαφορετικές, με τη Μπεμπέκα να γίνεται η πιο αγαπημένη θεία των τηλεθεατών.
Γεννημένη το 1929, η Άννα Κυριακού μεγάλωσε στην Αθήνα της φτώχειας και του πολέμου. Έζησε την Κατοχή και τον Εμφύλιο σε παιδική ηλικία, κουβαλώντας για πάντα τις εικόνες εκείνης της εποχής. «Ήμουν δέκα χρόνων στην πρώτη σειρήνα», είχε πει σε μια συνέντευξή της. Η οικογένειά της πάλευε για την επιβίωση, αλλά η ίδια έβρισκε παρηγοριά στο θέατρο. Είχε την περιέργεια να παρατηρεί τους ανθρώπους, να μιμείται κινήσεις και εκφράσεις, να ψάχνει τρόπους να τους καταλάβει.
Αργότερα θα πει πως ήταν το «απολωλός πρόβατο» της οικογένειας, επειδή ακολούθησε τον δρόμο της τέχνης. Ο δρόμος αυτός όμως έμελλε να της χαρίσει μια ζωή γεμάτη δημιουργία, ανθρώπους και στιγμές που άφησαν αποτύπωμα.
Τα πρώτα καλλιτεχνικά βήματα
Η Άννα Κυριακού φοίτησε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και στη συνέχεια ταξίδεψε στο Παρίσι, όπου σπούδασε στη σχολή του Σαρλ Ντιλλέν με δάσκαλο τον Ζαν Βιλλάρ. Από εκείνη την περίοδο κρατούσε πάντα τη λέξη «πειθαρχία». Το θέατρο για εκείνη δεν ήταν μόνο τέχνη, ήταν τρόπος ζωής. Η πρώτη της θεατρική εμφάνιση έγινε στο Ρεξ με τον θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη στο έργο «Κάρμεν». Ακολούθησαν συνεργασίες με μεγάλα ονόματα της εποχής, όπως ο Βασίλης Λογοθετίδης, η Βάσω Μανωλίδου, η Μελίνα Μερκούρη, ο Μάνος Κατράκης, ο Δημήτρης Μυράτ, ο Αλέκος Αλεξανδράκης, ο Ντίνος Ηλιόπουλος, ο Μίμης Φωτόπουλος.
Στο Ελεύθερο Θέατρο, το οποίο η ίδια αποκαλούσε «μυθικό», έζησε από κοντά την αναγέννηση της ελληνικής σκηνής. Αργότερα, στο Πειραϊκό Θέατρο του Δημήτρη Ροντήρη και στο Εθνικό Θέατρο όπου έμεινε για 19 χρόνια, ωρίμασε καλλιτεχνικά. Δίπλα σε θρύλους όπως ο Αλέξης Μινωτής, η Κυβέλη, η Μαίρη Αρώνη, ο Δημήτρης Χορν και η Έλλη Λαμπέτη.
Στην «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή ερμήνευσε τη Χρυσόθεμη, στην «Τρισεύγενη» του Παλαμά άφησε έντονο αποτύπωμα, ενώ στον «Πειρασμό» του Ξενόπουλου απέδειξε πως μπορούσε να ισορροπήσει ανάμεσα στη δραματική ένταση και την ένταση. Οι κριτικές της εποχής μιλούσαν για μια ηθοποιός που κλέβει τις εντυπώσεις με το ταλέντο της.
Η «θεία Μπεμπέκα»
Η Άννα Κυριακού μπήκε στον κινηματογράφο στις αρχές της δεκαετίας του ’50. Έπαιξε στον «Μεθύστακα», στο «Ζητείται ψεύτης», στο «Ζητείται επειγόντως γαμπρός», στην «Αγνή του λιμανιού», στα «Τέσσερα σκαλοπάτια», στο «Κλάμα βγήκε απ’ τον παράδεισο» και στο «Οξυγόνο». Ακόμα και σε μικρούς ρόλους είχε την ικανότητα να δημιουργεί παρουσία. Είχε κάτι διακριτικό που δεν ζητούσε προσοχή αλλά την κέρδιζε.
Η τηλεόραση ήρθε αργότερα, όταν ήδη είχε γίνει γνωστή από το θεατρικό σανίδι. Από τις πρώτες σειρές, όπως «Η γειτονιά μας» και ο «Γιούγκερμαν» μέχρι τις «Τρεις Χάριτες» που την καθιέρωσαν στη μαζική συνείδηση, η πορεία της παρέμεινε σταθερή.
Η «Θεία Μπεμπέκα» δεν ήταν μόνο ένας κωμικός ρόλος, αλλά μια προοδευτική μορφή για την τηλεόραση της εποχής. Είχε αντιμιλιταριστικές απόψεις, αγαπούσε την τέχνη, καταδίκαζε τους περιορισμούς που επιβάλλει η πατριαρχία και δεν δίσταζε να μιλήσει ανοιχτά για τη σεξουαλικότητα στην τρίτη ηλικία.
«Οι Τρεις Χάριτες με έχουν σημαδέψει. Ήταν αριστούργημα» είχε πει. Στα γυρίσματα γελούσαν, δοκίμαζαν ατάκες, αυτοσχεδίαζαν, δημιουργούσαν ένα κλίμα που σπάνια υπάρχει σήμερα. Η επιτυχία της σειράς έφερε κοντά γενιές διαφορετικές, με τη Μπεμπέκα να γίνεται η πιο αγαπημένη θεία των τηλεθεατών.
#SerresParatiritis
