Ο νόμος διαμόρφωσε ένα πλαίσιο ρύθμισης χρεών με κοινωνικά κριτήρια και, κυρίως, έθεσε σαφές φρένο στους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας. Η κατοικία αντιμετωπίστηκε ως ανθρώπινο δικαίωμα και όχι ως προϊόν προς εκμετάλλευση.
Ήταν μια πρωτοβουλία του Παπανδρέου που έσωσε δεκάδες χιλιάδες νοικοκυριά.

Από εκείνο το σημείο, όμως, ξεκίνησε μια μακρά περίοδος αποδόμησης.

Η πρώτη ρωγμή: Σαμαράς – Βενιζέλος (2013–2014)

Η συγκυβέρνηση ΝΔ–ΠΑΣΟΚ έκανε την πρώτη δραστική αλλοίωση του νόμου.
Επέβαλε αυστηρά κριτήρια ένταξης, περιόρισε τη δικαστική προστασία και άφησε εκτός μεγάλο μέρος της μεσαίας τάξης.
Ήταν η αρχή της επιστροφής στην εποχή που οι τράπεζες αποκτούσαν ξανά τον έλεγχο.

Η εγκληματική τομή: ΣΥΡΙΖΑ (2016–2018)

Ο ΣΥΡΙΖΑ εκλέχθηκε με σύνθημα την προστασία της πρώτης κατοικίας.
Όμως η πραγματικότητα ήταν το ακριβώς αντίθετο.

Ο ΣΥΡΙΖΑ:

– Κατάργησε τον προστατευτικό πυρήνα του Νόμου Κατσέλη.
– Μείωσε περαιτέρω τις προϋποθέσεις υπαγωγής, αφήνοντας χιλιάδες εκτός.
– Εισήγαγε και καθιέρωσε τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς, επιτρέποντας στις τράπεζες να κινηθούν ταχύτερα.
– Νομοθέτησε το πλαίσιο για την πώληση κόκκινων δανείων σε funds, χωρίς το δικαίωμα του δανειολήπτη να αγοράσει το δάνειό του στην ίδια χαμηλή τιμή.

Με αυτή την επιλογή, άνοιξε ο δρόμος για την πιο άγρια αγορά χρέους που γνώρισε ποτέ η χώρα.

Η οριστική κατεδάφιση: Κυβέρνηση Μητσοτάκη (2019–2023)

Ό,τι απέμεινε από το 2010 ξηλώθηκε πλήρως.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη:

– Κατήργησε οριστικά την προστασία της πρώτης κατοικίας.
– Θωράκισε θεσμικά τα funds, δίνοντάς τους υπερεξουσίες.
– Θέσπισε τον νέο πτωχευτικό κώδικα: πρώτη φορά στην Ελλάδα ακόμη και φυσικά πρόσωπα μπορούν να οδηγηθούν σε πτώχευση και απώλεια πρώτης κατοικίας.
– Εφάρμοσε διαδικασίες fast-track για κατασχέσεις και πλειστηριασμούς.
– Άφησε τον πολίτη χωρίς καμία ασπίδα απέναντι σε τράπεζες και servicers.

Αυτή η περίοδος δεν ήταν απλώς μεταρρύθμιση. Ήταν ολική μετατόπιση εξουσίας: από τον πολίτη προς το τραπεζικό σύστημα και τα funds.

2025: Η χώρα στο έλεος των funds

Σήμερα, οι συνέπειες είναι μπροστά μας:

• Δάνεια που αγοράστηκαν από funds στο 5% της αξίας τους διεκδικούνται από τον οφειλέτη στο 100%.
• Πλειστηριασμοί γίνονται για χρέη 20.000–30.000 ευρώ.
• Οικογένειες με παιδιά μένουν κυριολεκτικά στον δρόμο.
• Η μικροϊδιοκτησία .το θεμέλιο της ελληνικής κοινωνίας, απογυμνώνεται.
• Η περιουσία δεκαετιών καταλήγει σε funds με έδρα το Λουξεμβούργο ή το Ντέλαγουερ.
• Η πολιτεία λειτουργεί σαν διαχειριστής εκκαθάρισης, όχι σαν προστάτης της κοινωνίας.

Από το 2010 ως σήμερα, η Ελλάδα πέρασε από το δικαίωμα στην κατοικία στη θεσμοθετημένη εκποίηση.

Το συμπέρασμα

Η πρωτοβουλία Παπανδρέου το 2010 ήταν το μοναδικό συνεκτικό κοινωνικό ανάχωμα της κρίσης.
Οι αλλαγές που ακολούθησαν ,από Σαμαρά, ΣΥΡΙΖΑ και Μητσοτάκη, το ξήλωσαν βίαια και μεθοδικά.

Κι έτσι, το 2025, η πρώτη κατοικία δεν προστατεύεται.
Ο Έλληνας δεν προστατεύεται.
Μόνο τα funds προστατεύονται.

Αν κάτι πρέπει να ξαναχτιστεί σε αυτή τη χώρα, δεν είναι οι πλειστηριασμοί.
Είναι η κοινωνική δικαιοσύνη — και η αυτονόητη αρχή ότι το σπίτι δεν είναι εμπόρευμα, αλλά δικαίωμα.

Γράφει ο Πασχάλης θ. Τόσιος