Στον σύγχρονο τρόπο ζωής, όπου η ευκολία και η μαζική παραγωγή προϊόντων κυριαρχούν, πολλές χημικές ενώσεις έχουν ενσωματωθεί στην
καθημερινότητά μας. Μία από τις πιο διαδεδομένες – αλλά και πιο αμφιλεγόμενες – είναι το BPA (Bisphenol A). Αν και η ύπαρξή του μπορεί
να μη γίνεται άμεσα αντιληπτή, η επίδρασή του στον οργανισμό είναι ένα θέμα που έχει προκαλέσει παγκόσμια ανησυχία.
Τι είναι το BPA;
Το BPA είναι μια βιομηχανική χημική ουσία που χρησιμοποιείται κυρίως για την παραγωγή πολυανθρακικών πλαστικών και εποξικών ρητινών. Από
τη δεκαετία του 1960, έχει ενσωματωθεί σε αμέτρητα καταναλωτικά προϊόντα. Τα πολυανθρακικά πλαστικά στα οποία περιέχεται είναι διάφανα και ανθεκτικά,
καθημερινότητά μας. Μία από τις πιο διαδεδομένες – αλλά και πιο αμφιλεγόμενες – είναι το BPA (Bisphenol A). Αν και η ύπαρξή του μπορεί
να μη γίνεται άμεσα αντιληπτή, η επίδρασή του στον οργανισμό είναι ένα θέμα που έχει προκαλέσει παγκόσμια ανησυχία.
Τι είναι το BPA;
Το BPA είναι μια βιομηχανική χημική ουσία που χρησιμοποιείται κυρίως για την παραγωγή πολυανθρακικών πλαστικών και εποξικών ρητινών. Από
τη δεκαετία του 1960, έχει ενσωματωθεί σε αμέτρητα καταναλωτικά προϊόντα. Τα πολυανθρακικά πλαστικά στα οποία περιέχεται είναι διάφανα και ανθεκτικά,
χαρακτηριστικά που τα καθιστούν ιδανικά για τη συσκευασία τροφίμων και ποτών.
Πού το συναντάμε;
Αν και μπορεί να μην το συνειδητοποιούμε, το BPA βρίσκεται σε πολλά καθημερινά αντικείμενα:
-Πλαστικά μπουκάλια νερού
-Ποτήρια μιας χρήσης
-Μπιμπερό και παιδικά σκεύη (αν και σε πολλές χώρες έχουν ήδη απαγορευτεί)
-Εσωτερικές επενδύσεις κονσερβών και κουτιών αναψυκτικών
-Θερμικό χαρτί (όπως αποδείξεις από ταμειακές μηχανές)
-Κάποια ιατρικά και οδοντιατρικά υλικά
Πώς εισέρχεται στο σώμα μας;
Η πιο συχνή οδός έκθεσης είναι μέσω κατάποσης. Όταν θερμαίνουμε πλαστικά δοχεία που περιέχουν BPA ή όταν τρόφιμα αποθηκεύονται
σε τέτοια υλικά, η ένωση μπορεί να περάσει στο φαγητό ή το ποτό. Επίσης, μπορεί να απορροφηθεί μέσω του δέρματος (κυρίως από
αποδείξεις ταμειακών) ή ακόμα και μέσω εισπνοής, αν και σε μικρότερο βαθμό.
Οι επιπτώσεις του BPA στην υγεία
Η επιστημονική κοινότητα έχει εκφράσει σοβαρές ανησυχίες για την επίδραση του BPA στον ανθρώπινο οργανισμό. Η ένωση αυτή ταξινομείται
ως ενδοκρινικός διαταράκτης, δηλαδή μπορεί να μιμείται ή να παρεμβαίνει στη φυσική λειτουργία των ορμονών. Οι βασικές επιπτώσεις
περιλαμβάνουν:
1. Ορμονικές διαταραχές
Το BPA μιμείται τα οιστρογόνα, τις βασικές γυναικείες ορμόνες, και μπορεί να επηρεάσει το ορμονικό σύστημα τόσο των ανδρών όσο και
των γυναικών.
2. Γονιμότητα
Μελέτες δείχνουν ότι η μακροχρόνια έκθεση στο BPA μπορεί να μειώσει τη γονιμότητα, επηρεάζοντας την ποιότητα του σπέρματος και την
ωορρηξία.
3. Αναπτυξιακά προβλήματα
Η έκθεση σε έμβρυα και μικρά παιδιά μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος.
4. Αύξηση κινδύνου για καρκίνο
Υπάρχουν ενδείξεις για σύνδεση του BPA με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού και του προστάτη.
5. Μεταβολικές διαταραχές
Το BPA έχει συσχετιστεί με παχυσαρκία, αντίσταση στην ινσουλίνη και διαβήτη τύπου 2.
Τι λένε οι κανονισμοί;
Πολλές χώρες έχουν αρχίσει να περιορίζουν ή και να απαγορεύουν τη χρήση BPA, ιδιαίτερα σε προϊόντα για βρέφη και μικρά παιδιά. Η Ευρωπαϊκή
Ένωση, για παράδειγμα, έχει απαγορεύσει τη χρήση του σε βρεφικά μπιμπερό από το 2011. Παράλληλα, πολλές εταιρείες έχουν υιοθετήσει την
ένδειξη “BPA-Free” στα προϊόντα τους, αν και αυτό δεν σημαίνει πάντα ότι είναι απολύτως ασφαλή.
Οι εναλλακτικές: BPS και BPF
Μετά την κατακραυγή για το BPA, πολλές εταιρείες άρχισαν να χρησιμοποιούν τις ουσίες BPS (Bisphenol S) και BPF (Bisphenol F). Ωστόσο,
πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι κι αυτές οι ουσίες μπορεί να έχουν παρόμοια ενδοκρινική δράση, προκαλώντας παρόμοιες ανησυχίες για την
υγεία. Με άλλα λόγια, το “BPA-free” δεν σημαίνει πάντα “ακίνδυνο”.
Πώς μπορούμε να προστατευτούμε;
-Η μείωση της έκθεσης στο BPA μπορεί να επιτευχθεί με απλούς, καθημερινούς τρόπους:
-Απέφυγε τη χρήση πλαστικών δοχείων, ειδικά όταν πρόκειται να ζεσταθεί φαγητό.
-Προτίμησε γυάλινες ή ανοξείδωτες φιάλες και δοχεία για αποθήκευση.
-Διάβασε τις ετικέτες προϊόντων και αναζήτησε την ένδειξη “BPA-Free”.
-Περιόρισε τη χρήση κονσερβοποιημένων τροφίμων και προτίμησε φρέσκα ή κατεψυγμένα.
-Απόφυγε την άμεση επαφή με αποδείξεις (ιδιαίτερα όταν είναι νωπές).
-Ενημερώσου και ενημέρωσε τους άλλους – η γνώση είναι δύναμη.
Συμπερασματα
Το BPA είναι μια από τις πολλές χημικές ουσίες που έχουν “εισβάλει” στην καθημερινότητά μας χωρίς να το καταλάβουμε. Αν και η τεχνολογία
και η βιομηχανία μάς προσφέρουν άνεση και ευκολία, είναι σημαντικό να εξετάζουμε σε βάθος τις συνέπειες αυτών των επιλογών στην υγεία μας.
Η ενημέρωση και η προσαρμογή των συνηθειών μας δεν είναι πανάκεια, αλλά είναι ένα σημαντικό βήμα προς την προστασία της υγείας μας – και
των μελλοντικών γενεών.
Είναι ακόμα ένα παιχνίδι των "από πάνω" μας ή απλά θεωρίες συνομωσίας; Λέω εγώ τώρα...
Α.Σπ.
Πού το συναντάμε;
Αν και μπορεί να μην το συνειδητοποιούμε, το BPA βρίσκεται σε πολλά καθημερινά αντικείμενα:
-Πλαστικά μπουκάλια νερού
-Ποτήρια μιας χρήσης
-Μπιμπερό και παιδικά σκεύη (αν και σε πολλές χώρες έχουν ήδη απαγορευτεί)
-Εσωτερικές επενδύσεις κονσερβών και κουτιών αναψυκτικών
-Θερμικό χαρτί (όπως αποδείξεις από ταμειακές μηχανές)
-Κάποια ιατρικά και οδοντιατρικά υλικά
Πώς εισέρχεται στο σώμα μας;
Η πιο συχνή οδός έκθεσης είναι μέσω κατάποσης. Όταν θερμαίνουμε πλαστικά δοχεία που περιέχουν BPA ή όταν τρόφιμα αποθηκεύονται
σε τέτοια υλικά, η ένωση μπορεί να περάσει στο φαγητό ή το ποτό. Επίσης, μπορεί να απορροφηθεί μέσω του δέρματος (κυρίως από
αποδείξεις ταμειακών) ή ακόμα και μέσω εισπνοής, αν και σε μικρότερο βαθμό.
Οι επιπτώσεις του BPA στην υγεία
Η επιστημονική κοινότητα έχει εκφράσει σοβαρές ανησυχίες για την επίδραση του BPA στον ανθρώπινο οργανισμό. Η ένωση αυτή ταξινομείται
ως ενδοκρινικός διαταράκτης, δηλαδή μπορεί να μιμείται ή να παρεμβαίνει στη φυσική λειτουργία των ορμονών. Οι βασικές επιπτώσεις
περιλαμβάνουν:
1. Ορμονικές διαταραχές
Το BPA μιμείται τα οιστρογόνα, τις βασικές γυναικείες ορμόνες, και μπορεί να επηρεάσει το ορμονικό σύστημα τόσο των ανδρών όσο και
των γυναικών.
2. Γονιμότητα
Μελέτες δείχνουν ότι η μακροχρόνια έκθεση στο BPA μπορεί να μειώσει τη γονιμότητα, επηρεάζοντας την ποιότητα του σπέρματος και την
ωορρηξία.
3. Αναπτυξιακά προβλήματα
Η έκθεση σε έμβρυα και μικρά παιδιά μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος.
4. Αύξηση κινδύνου για καρκίνο
Υπάρχουν ενδείξεις για σύνδεση του BPA με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού και του προστάτη.
5. Μεταβολικές διαταραχές
Το BPA έχει συσχετιστεί με παχυσαρκία, αντίσταση στην ινσουλίνη και διαβήτη τύπου 2.
Τι λένε οι κανονισμοί;
Πολλές χώρες έχουν αρχίσει να περιορίζουν ή και να απαγορεύουν τη χρήση BPA, ιδιαίτερα σε προϊόντα για βρέφη και μικρά παιδιά. Η Ευρωπαϊκή
Ένωση, για παράδειγμα, έχει απαγορεύσει τη χρήση του σε βρεφικά μπιμπερό από το 2011. Παράλληλα, πολλές εταιρείες έχουν υιοθετήσει την
ένδειξη “BPA-Free” στα προϊόντα τους, αν και αυτό δεν σημαίνει πάντα ότι είναι απολύτως ασφαλή.
Οι εναλλακτικές: BPS και BPF
Μετά την κατακραυγή για το BPA, πολλές εταιρείες άρχισαν να χρησιμοποιούν τις ουσίες BPS (Bisphenol S) και BPF (Bisphenol F). Ωστόσο,
πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι κι αυτές οι ουσίες μπορεί να έχουν παρόμοια ενδοκρινική δράση, προκαλώντας παρόμοιες ανησυχίες για την
υγεία. Με άλλα λόγια, το “BPA-free” δεν σημαίνει πάντα “ακίνδυνο”.
Πώς μπορούμε να προστατευτούμε;
-Η μείωση της έκθεσης στο BPA μπορεί να επιτευχθεί με απλούς, καθημερινούς τρόπους:
-Απέφυγε τη χρήση πλαστικών δοχείων, ειδικά όταν πρόκειται να ζεσταθεί φαγητό.
-Προτίμησε γυάλινες ή ανοξείδωτες φιάλες και δοχεία για αποθήκευση.
-Διάβασε τις ετικέτες προϊόντων και αναζήτησε την ένδειξη “BPA-Free”.
-Περιόρισε τη χρήση κονσερβοποιημένων τροφίμων και προτίμησε φρέσκα ή κατεψυγμένα.
-Απόφυγε την άμεση επαφή με αποδείξεις (ιδιαίτερα όταν είναι νωπές).
-Ενημερώσου και ενημέρωσε τους άλλους – η γνώση είναι δύναμη.
Συμπερασματα
Το BPA είναι μια από τις πολλές χημικές ουσίες που έχουν “εισβάλει” στην καθημερινότητά μας χωρίς να το καταλάβουμε. Αν και η τεχνολογία
και η βιομηχανία μάς προσφέρουν άνεση και ευκολία, είναι σημαντικό να εξετάζουμε σε βάθος τις συνέπειες αυτών των επιλογών στην υγεία μας.
Η ενημέρωση και η προσαρμογή των συνηθειών μας δεν είναι πανάκεια, αλλά είναι ένα σημαντικό βήμα προς την προστασία της υγείας μας – και
των μελλοντικών γενεών.
Είναι ακόμα ένα παιχνίδι των "από πάνω" μας ή απλά θεωρίες συνομωσίας; Λέω εγώ τώρα...
Α.Σπ.
#SerresParatiritis
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
