Ξεκινώντας από τα αυτονόητα, το υπάρχον σύστημα ονομάζεται καπιταλισμός. Το σύστημα αυτό βασίζεται στην οικονομική και στην πολιτική ισχύ. Όσοι ζουν σε αυτό, δηλαδή όλοι εμείς στην Δύση, οφείλουν να γνωρίζουν το πώς και το πότε χρησιμοποιείται η κάθε μία από αυτές τις μορφές ισχύος.

Σε ότι αφορά τον εμβολιασμό για την πανδημία, μπορεί να χρησιμοποιηθούν και οι δύο. Σε πρώτη φάση τα κράτη ανέλαβαν την ευθύνη του εμβολιασμού, συνεπικουρούμενα από επιστήμονες. Χρησιμοποίησαν τον επιστημονικό λόγο και επικοινωνιακές τακτικές για να πείσουν τους πολίτες να εμβολιαστούν. Αυτή η στρατηγική δεν απέδωσε, αφού ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού αρνείται να εμβολιαστεί, για διάφορους λόγους, με αποτέλεσμα να μην επιτυγχάνεται η αναγκαία ανοσία στην κοινωνία.

Παράλληλα, οι συνεχείς μεταλλάξεις του ιού και ο αγώνας δρόμου για καλύτερα εμβόλια και φάρμακα, μεταθέτουν προς τα πίσω τον έλεγχο της πανδημίας.

Προτάσεις για την βελτίωση του εθελοντικού εμβολιασμού υπήρξαν πολλές και οι περισσότερες από αυτές, εφαρμόστηκαν. Ενίσχυση της εμπιστοσύνης του κοινού στα εμβόλια, διευκόλυνση των διαδικασιών εμβολιασμού, προώθηση της αποδοχής του εμβολίου μέσα από επιστήμονες, μηνύματα για την δημόσια υγεία, υποδείξεις του καθήκοντος του πολίτη απέναντι στην δημόσια υγεία κλπ. Όλα αυτά, συνάντησαν τα όρια τους, αφού δεν μπόρεσαν να επηρεάσουν ένα μειοψηφικό, αλλά αναγκαίο τμήμα της κοινωνίας για την επίτευξη της ανοσίας της αγέλης.

ΠΡΩΤΗ ΦΑΣΗ: ΤΑ ΚΙΝΗΤΡΑ

Σε πρώτη φάση πολλές χώρες θέσπισαν κίνητρα για να πείσουν τους πολίτες τους να εμβολιαστούν. Τα κίνητρα είναι είτε θετικά, είτε αρνητικά με την μορφή απαγορεύσεων και περιορισμών.

Σε αυτές περιλαμβάνονται οι Καναδάς, Ολλανδία, Ινδονησία, Ρωσία, Ρουμανία, Σερβία, Ιράκ, Κίνα, Ταϊλάνδη, Χονγκ Κονγκ, Ινδία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Σαουδική Αραβία κλπ. Σε αυτές τις χώρες συμπεριλαμβάνεται και η Ελλάδα, ενώ ο αριθμός των χωρών που προσχωρούν σε αυτή την λογική αυξάνεται.

Η μεγαλύτερη χρησιμοποίηση κινήτρων παρατηρείται στις ΗΠΑ. Εκεί κάθε πολιτεία (Δυτική Βιρτζίνια, Μέριλαντ, Νιού ΤζέρσεΪ, Κονέκτικατ, Ουάσιγκτον, Τέξας, Νέα Υόρκη, Οχάιο, κλπ)   έχει υιοθετήσει το δικό της σύστημα κινήτρων, ενώ και οι εταιρείες του ιδιωτικού τομέα συμμετέχουν ενεργά.

Η χρησιμοποίηση κινήτρων αποτελεί μία καθαρά καπιταλιστική πρακτική. Χρησιμοποιείται ευρέως στις αναπτυγμένες κοινωνίες, σε διάφορους τομείς. Οι αντιδράσεις που υπάρχουν για την χρησιμοποίηση των κινήτρων, είναι κυρίως ιδεολογικού χαρακτήρα. Από αυτές οι σημαντικότερες είναι:

Τα κίνητρα αποτελούν ένα συγκαλυμμένο τρόπο για να αναλάβουν οι πολίτες το ρίσκο τους εμβολιασμού, κοινώς εξαγορά. Επομένως αυτή η μέθοδος ενισχύει όσους πιστεύουν ότι κάτι κρύβεται πίσω από το εμβόλιο.

Τα κίνητρα αποτελούν μία πρακτική αθέμιτου επηρεασμού των πολιτών.

Τα κίνητρα υπονομεύουν την κοινωνική αλληλεγγύη, η οποία θα πρέπει να κατακτηθεί από πολίτες με αυτόνομη σκέψη και όχι να επιτυγχάνεται επίπλαστα.

Υπάρχουν και άλλα επιχειρήματα κατά των κινήτρων και θα εμφανιστούν και άλλα στην πορεία.

ΔΕΥΤΕΡΗ ΦΑΣΗ: ΕΜΒΟΛΙΑΣΤΙΚΟΣ ΚΕΫΝΣΙΑΝΙΣΜΟΣ

Εδώ και λίγους μήνες έχουν εμφανιστεί προτάσεις για συστηματικότερη χρησιμοποίηση των κινήτρων, δηλαδή στην χρησιμοποίηση τους ως μέρος μίας οικονομικής πολιτικής έκτακτης ανάγκης. Μίας πολιτικής με κεϋνσιανές ρίζες.

Η πρόταση των 1.000 δολαρίων.

Ο Robert Litan, πρώην αξιωματούχος της κυβέρνησης Κλίντον και νυν στέλεχος του think tank  Brookings Institution, προτείνει ένα σχέδιο πληρωμής αφορολόγητων $1.000 κατά άτομο. Τα $200 θα δίνονται στον πρώτο εμβολιασμό και τα υπόλοιπα σε ένα χρονοδιάγραμμα που θα καλύπτει τις επόμενες φάσεις του εμβολιασμού, μέχρι να επιτευχθεί ανοσία της αγέλης. Το σχέδιο θεωρεί ότι αυτοί που θέλουν να κερδίσουν όλο το ποσό, θα πιέσουν και τους γύρω τους να εμβολιαστούν, για να επιτευχθεί ο στόχος της ανοσίας στην κοινωνία.

Το κόστος αυτής της πρότασης, που αφορά το 80% της αμερικανικής κοινωνίας, ανέρχεται σε $275 δισεκατομμύρια. Πρόκειται για ένα μικρό ποσό, συγκρινόμενο με τις ενισχύσεις που έχουν δοθεί για την οικονομία η οποία εξακολουθεί να υπολειτουργεί, αλλά και τις επιπτώσεις που εξακολουθεί να έχει η πανδημία επί της οικονομίας, που μεταφράζονται σε τρισεκατομμύρια δολάρια. 

Την πρόταση αυτή στηρίζει ο Greg Mankiw, πρώην επικεφαλής του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων του προέδρου Τζορτζ Μπους, ο νομπελίστας Paul Romer, ο πανεπιστημιακός και συγγραφέας του βιβλίου Freakonomics,  Steven Levitt και το μέλος της συντακτικής ομάδας της εφημερίδας Wall Street Journal, Jason Riley.

Η πρόταση των $1.500 δολαρίων.

Ο πρώην γερουσιαστής από το Μέριλαντ και υποψήφιος για την προεδρία των Δημοκρατικών το 2020, John Delaney, πρότεινε το ποσό των $1.500 με τους ίδιους όρους της προηγούμενης πρότασης. Το πρόγραμμα αυτό έχει ένα κόστος της τάξης των $383 δισεκατομμυρίων, αλλά ο προτείνων θεωρεί ότι θα βοηθήσει στην επανέναρξη και στην σταθεροποίηση της λειτουργίας της αμερικανικής οικονομίας. Μαζί του συντάσσεται και ο έτερος υποψήφιος των Δημοκρατικών για το 2020, Andrew Young.

Στο ίδιο κλίμα βρίσκεται και ο καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Julian Savulescu. Θεωρεί ότι οι ζημιές από την πανδημία και η απώλεια ανθρώπινων ζωών θα είναι πολλαπλάσιες από το κόστος ενός προγράμματος γενικευμένου οικονομικού κινήτρου.

Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

Όσοι προτείνουν ένα γενικευμένο οικονομικό κίνητρο θεωρούν ότι ποσά της τάξης των $4.000-$6.000 για μία τετραμελή οικογένεια είναι πολύ μεγάλα για να αγνοηθούν. Ιδίως μέσα σε συνθήκες οικονομικής κρίσης που έχει επιβάλλει η πανδημία.

Οι ίδιοι θεωρούν ότι αν η πολιτική κινήτρων υιοθετηθεί και δεν αποδώσει, με αποτέλεσμα να ακολουθήσουν lockdown και κοινωνικές συγκρούσεις μεταξύ εμβολιασμένων και μη εμβολιασμένων, τότε θα πρέπει να έρθει η ώρα του κράτους.

Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι το κράτος πρέπει να προχωρήσει σε υποχρεωτικούς εμβολιασμούς, πρώτον κατά επαγγελματικές ομάδες και δεύτερον σε γενικότερο επίπεδο.

Επομένως, για τους υποστηρικτές των κινήτρων, η μόνη διέξοδος είναι η γνωστή τακτική που μπορεί να εφαρμόσει το κράτος. Είτε καρότο (κίνητρα), είτε μαστίγιο (υποχρεωτικός εμβολιασμός), αφού όλα τα άλλα έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικά.

Όπως είναι γνωστό, ο καπιταλισμός δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς την κρατική παρέμβαση, όσο και αν βαυκαλίζονται διάφοροι νεοφιλελεύθεροι. Στην περίπτωση της πανδημίας, η κρατική παρέμβαση στην οικονομία και στην κοινωνία, δεν στοχεύει μόνο στην επαναλειτουργία του συστήματος.

Το σύστημα ως τρόπος διακυβέρνησης, κινδυνεύει από την σύγκριση με το σύστημα που προβάλλει η Κίνα στον τομέα της αποτελεσματικότητας διαχείρισης της πανδημίας και ανάκαμψης της οικονομίας. Επομένως εδώ δεν διακυβεύεται μόνο η δημόσια υγεία στις χώρες της Δύσης, αλλά και η ίδια η ισχύς της σε γεωπολιτικό επίπεδο, μαζί με την εικόνα που προβάλλει.

Και σε τέτοιες περιπτώσεις σκληρού γεωπολιτικού ανταγωνισμού, το σύστημα είναι αποφασισμένο να λάβει όλα τα μέτρα, χρησιμοποιώντας την ισχύ των κρατικών μηχανισμών.