Νέα συζήτηση άνοιξαν οι δηλώσεις της υπουργού Εργασίας, Νίκης Κεραμέως, αναφορικά με την εισφορά αλληλεγγύης και τον ρόλο της στη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Η υπουργός υποστήριξε ότι μέσω της εισφοράς αυτής «οι σημερινοί εργαζόμενοι βοηθούν ώστε οι επόμενες γενιές να έχουν συντάξεις», προβάλλοντας το μέτρο ως πράξη κοινωνικής ευθύνης και διαγενεακής αλληλεγγύης.

Πίσω όμως από αυτή τη διατύπωση αναδύονται σοβαρά ερωτήματα, τα οποία φωτίζουν τις εσωτερικές αντιφάσεις της κυβερνητικής πολιτικής στο πεδίο της κοινωνικής ασφάλισης.

Οι εργοδοτικές εισφορές στο περιθώριο

Καίριο σημείο της κριτικής αποτελεί η συστηματική μείωση των εργοδοτικών εισφορών, επιλογή που τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται από την κυβέρνηση ως αναπτυξιακό μέτρο. Ωστόσο, οι εισφορές αυτές συνιστούν βασική πηγή χρηματοδότησης των ασφαλιστικών ταμείων.

Έτσι, ενώ από τη μία πλευρά ζητείται από τους εργαζόμενους να συνεισφέρουν επιπλέον πόρους για τη «σωτηρία» του ασφαλιστικού, από την άλλη το κράτος περιορίζει τη συμμετοχή των εργοδοτών, στερώντας πολύτιμα έσοδα από το σύστημα. Το εύλογο ερώτημα που προκύπτει είναι αν, τελικά, αυτή η πολιτική δεν υπονομεύει τις ίδιες τις συντάξεις του μέλλοντος, τις οποίες ,κατά δήλωση της υπουργού  επιχειρεί να διασφαλίσει.

Αδήλωτη εργασία και ελαστικοποίηση

Την ίδια στιγμή, εργατικά σωματεία και φορείς επισημαίνουν ότι η επέκταση των ελαστικών μορφών απασχόλησης και η ανοχή σε φαινόμενα αδήλωτης ή υποδηλωμένης εργασίας διαβρώνουν περαιτέρω τη βάση του ασφαλιστικού συστήματος. Λιγότερα ένσημα, χαμηλότεροι μισθοί και αποσπασματική εργασία σημαίνουν λιγότερες εισφορές και, τελικά, ασθενέστερα ταμεία.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, το ερώτημα παραμένει αναπάντητο: πώς μπορεί να οικοδομηθεί ένα βιώσιμο σύστημα συντάξεων χωρίς σταθερή, πλήρη και δηλωμένη εργασία;

Το μήνυμα του 13ωρου

Ιδιαίτερο συμβολισμό αποκτά και η υπεράσπιση του 13ωρου ημερήσιου χρόνου εργασίας από την κυβέρνηση. Για πολλούς εργαζόμενους, η επιλογή αυτή δεν αποτελεί μεμονωμένο μέτρο, αλλά εντάσσεται σε μια συνολική αντίληψη που προκρίνει την εντατικοποίηση της εργασίας και τη μετακύλιση του κοινωνικού κόστους στους μισθωτούς.

Ένα αφήγημα που δοκιμάζεται

Οι δηλώσεις της κ. Κεραμέως αναδεικνύουν, τελικά, ένα ευρύτερο πολιτικό αφήγημα που βασίζεται στην ατομική ευθύνη των εργαζομένων, την ώρα που κρίσιμες αποφάσεις αποδυναμώνουν τους βασικούς πυλώνες χρηματοδότησης του ασφαλιστικού συστήματος. Ένα αφήγημα που, όπως δείχνουν οι αντιδράσεις, πλέον δοκιμάζεται έντονα στην κοινωνία.