Από τα πρόστιμα των 1,2 δισ. στην πλήρη ασυλία των ισχυρών

Η φορολογική πολιτική δεν είναι ουδέτερη. Δεν είναι τεχνοκρατική άσκηση, ούτε αποτέλεσμα «αντικειμενικών συνθηκών». Είναι πολιτική επιλογή και αποτυπώνει με ακρίβεια ποιον υπηρετεί το κράτος και ποιον αφήνει ακάλυπτο.

Η ελληνική εμπειρία των τελευταίων δεκαπέντε ετών είναι αποκαλυπτική.

Όταν η πολιτεία άγγιξε τους ισχυρούς

Το 2009, για πρώτη φορά επι πρωθυπουργίας Γ. Παπανδέου, η πολιτεία δεν περιορίστηκε σε διακηρύξεις. Προχώρησε σε πραγματικούς ελέγχους ενδοομιλικών και τριγωνικών συναλλαγών μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων. Ελέγχους που αποκάλυψαν τεχνητές διογκώσεις τιμών, μεταφορά κερδών και συστηματική φοροαποφυγή.

Το αποτέλεσμα ήταν καταλογισμός προστίμων ύψους 1,2 δισ. ευρώ.
Ήταν μια σπάνια στιγμή όπου το κράτος έδειξε ότι μπορεί –αν το θέλει– να συγκρουστεί με τους οικονομικά ισχυρούς και να υπερασπιστεί το δημόσιο συμφέρον.

Η αντεπίθεση των συμφερόντων

Αυτή η επιλογή δεν είχε συνέχεια. Με τη συγκυβέρνηση Αντώνης Σαμαράς – Ευάγγελος Βενιζέλος, το κράτος έκανε μεταστροφή.

Τα πρόστιμα:

• αποδυναμώθηκαν νομικά,

• επανεξετάστηκαν διοικητικά,

• και στην πράξη χαρίστηκαν.

Δεν επρόκειτο για αδυναμία. Ήταν πολιτική απόφαση.
Το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο: οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι μπορούν τελικά να παραβιάζουν, να διαπραγματεύονται και να απαλλάσσονται.

2013: η ασυλία γίνεται νόμος

Το 2013, με τον νέο Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, η αλλαγή παγιώνεται. Οι αυστηρές κυρώσεις αντικαθίστανται από χαμηλά πλαφόν προστίμων και διαδικαστικά φίλτρα που ακυρώνουν τον αποτρεπτικό χαρακτήρα των ελέγχων.

Από εκεί και μετά:

• οι ενδοομιλικές πρακτικές επιστρέφουν ανεμπόδιστα,

• οι αγορές συγκεντρώνονται,

• και η ακρίβεια παγιώνεται.

Ποιος πλήρωσε τον λογαριασμό

Το δημοσιονομικό κενό δεν εξαφανίστηκε. Μεταφέρθηκε.
Στους μικρομεσαίους.
Στους αυτοαπασχολούμενους.
Στους μισθωτούς και στους καταναλωτές.

Με έμμεσους φόρους, προκαταβολές, ακρίβεια και συνεχή συμπίεση εισοδημάτων.
Αυτό ήταν το πραγματικό κοινωνικό αποτύπωμα της «φιλικής προς την επιχειρηματικότητα» πολιτικής.

Η υποκρισία του σήμερα

Ιδιαίτερα προκλητικό είναι ότι μόλις τώρα, μετά από χρόνια:

• τεράστιων υπερκερδών,

• γενικευμένης αισχροκέρδειας,

• και οικονομικής εξάντλησης της κοινωνίας,

η κυβέρνηση του Κυριάκος Μητσοτάκης δηλώνει ότι «επεξεργάζεται» νέο νόμο για τη φορολόγηση των ομίλων και τις ενδοομιλικές συναλλαγές.

Όχι όταν μπορούσαν να εισπραχθούν τα 1,2 δισ.
Όχι όταν μπορούσε να προστατευθεί η αγορά.
Αλλά αφού το κόστος έχει ήδη φορτωθεί στους πολλούς.

Το πραγματικό διακύβευμα

Η ιστορία αυτή δείχνει ότι το ελληνικό κράτος δεν απέτυχε από ανικανότητα.
Απέτυχε από επιλογή.

Και όσο η πολιτική εξουσία συνεχίζει να λειτουργεί ως ασπίδα των μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων, το κοινωνικό συμφέρον θα παραμένει ο μόνιμος χαμένος.

Γράφει ο
Τοσίου Θ. Πασχάλης