«Οι κόποι μας ανταμείφθηκαν… Το θέαμα είναι συγκλονιστικό…», δηλώνει χαρακτηριστικά ο αρχαιολόγος, δίπλα σε δεκάδες πασσάλους που μόλις έχουν ανασυρθεί από τη λάσπη του ποταμού.

 Ένα έργο – σύμβολο της πόλης

Η ύπαρξη της γέφυρας είχε αναφερθεί από τον Θουκυδίδη, ο οποίος περιγράφει με λεπτομέρειες τις μάχες γύρω από αυτή κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου. Για δεκαετίες όμως, η τοποθεσία της αποτελούσε αρχαιολογικό μυστήριο.

Ο Λαζαρίδης, μέσα από επίμονες και μεθοδικές έρευνες, εντόπισε την περιοχή κοντά στο βόρειο άκρο των τειχών της αρχαίας πόλης. Εκεί, το 1977 και 1978, η γη αποκάλυψε το μυστικό της: πάνω από 1.250 ξύλινοι πάσσαλοι, αρκετοί από τους οποίους σε άριστη κατάσταση, στέκονταν καρφωμένοι στο έδαφος, συγκρατώντας τη δομή μιας γέφυρας μήκους περίπου 275 μέτρων και πλάτους 5,5–6 μέτρων.

Τεχνικό θαύμα με διαχρονική χρήση

Η γέφυρα κατασκευάστηκε αρχικά τον 6ο ή 5ο αιώνα π.Χ., ωστόσο, όπως αποκάλυψαν οι ραδιοχρονολογήσεις, συνέχισε να χρησιμοποιείται με επεμβάσεις και επισκευές μέχρι και τον 18ο αιώνα μ.Χ., κατά την Οθωμανική περίοδο. Αυτό σημαίνει ότι το ίδιο τεχνικό έργο εξυπηρετούσε την περιοχή για πάνω από δύο χιλιετίες.

Οι πάσσαλοι, κατασκευασμένοι κυρίως από δρυ, είχαν ενισχυθεί με μεταλλικά άκρα και τοποθετηθεί σε πλέγμα, ενσωματωμένοι με σταυρωτές δοκούς. Ήταν ένα έργο σύνθετο, που ξεπερνά τις τεχνικές προσδοκίες της εποχής.

• Ιστορικό πλαίσιο-Πηγές: Στην ερμηνεία των ευρημάτων χρησιμοποιούνται και ιστορικές πηγές, όπως:

  • Ο Ηρόδοτος («Ιστορίαι», Η΄, 114), που αναφέρεται στο πέρασμα των Περσών από την κοιλάδα του Στρυμόνα.

  • Ο Θουκυδίδης, ο οποίος στο έργο του αναφέρεται επίσης στην περιοχή (πιθανώς στο πλαίσιο της Αθηναϊκής παρουσίας στη Θράκη και τη Μακεδονία).

 Σήμερα

Στο αρχαιολογικό πάρκο της Αμφίπολης, δεκάδες από τους ανασυρμένους πασσάλους έχουν διατηρηθεί και εκτίθενται κοντά στην αρχική τους θέση. Η γέφυρα έχει ανακηρυχθεί μοναδικό σωζόμενο παράδειγμα αρχαίας ξύλινης γεφυροποιίας στην Ελλάδα.

Η κληρονομιά του Δημήτρη Λαζαρίδη παραμένει ζωντανή όχι μόνο μέσα από την ανακάλυψη αυτή, αλλά και μέσα από το όραμά του να φέρει στο φως την αρχαία Αμφίπολη – μια πόλη στρατηγικής σημασίας και πολιτιστικής ακτινοβολίας.