ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Η ανακάλυψη του Λέοντα της Αμφίπολης τα πρώτα χρόνια της Απελευθέρωσης
Τα θραύσματα του λιονταριού της Αμφίπολης ανακαλύφτηκαν από έλληνες στρατιώτες το 1912-1913, στους πρώτους μήνες του ελεύθερου βίου της Μακεδονίας.
Τα θραύσματα του λιονταριού της Αμφίπολης ανακαλύφτηκαν από έλληνες στρατιώτες το 1912-1913, στους πρώτους μήνες του ελεύθερου βίου της Μακεδονίας.
Λίγο αργότερα και κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου με το εύρημα εμπλέκονται βρετανοί στρατιωτικοί, οι οποίοι
και επιχειρούν ανεπιτυχώς τη μεταφορά του στη Γηραιά Αλβιώνα.
Λίγο αργότερα το γλυπτό αποσπά το ενδιαφέρον γάλλων μελετητών –στο μεταξύ έχουν βρεθεί και άλλα κομμάτια του -, οι
οποίοι και υποστηρίζουν ότι σηματοδοτούσε τον τάφο του γνωστού σπαρτιάτη βασιλιά Βρασίδα που σκοτώθηκε στην Αμφίπολη
το 422 π.Χ. κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου και τιμήθηκε εδώ ως ήρωας με ξεχωριστές τιμές. Ετσι όταν στη
δεκαετία του ’30 ένας φιλάρχαιος αμερικανός διπλωμάτης αναλαμβάνει την πρωτοβουλία να αναστηλωθεί το λιοντάρι, στις
σχετικές δαπάνες εκτός από Αμερικανούς και Γάλλους συμβάλλουν και Λάκωνες της Αμερικής!
Το εξαιρετικά δύσκολο αυτό εγχείρημα το φέρνει σε πέρας το 1937-38 ο προικισμένος γλύπτης του Εθνικού Αρχαιολογικού
Μουσείου Ανδρέας Παναγιωτάκης, συμπληρώνοντας τα πολλά κενά του –ένα βρέθηκε στις πρόσφατες ανασκαφές –με λευκό
τσιμέντο.
Το λιοντάρι στήθηκε πάνω σε ψηλό βάθρο κτισμένο από αρχαίο υλικό, ένα μεγάλο μέρος του οποίου ήταν ενσωματωμένο, σε
δεύτερη χρήση, σε γειτονικό φράγμα του Στρυμόνα, που κατασκευάστηκε στους βυζαντινούς χρόνους (ο παρά το μαρμάριον πόρος).
Το οικοδομικό αυτό υλικό προερχόταν από κτίσματα της αρχαίας Αμφίπολης διαφόρων εποχών και κυρίως, όπως έδειξαν οι
πρόσφατες ανασκαφές, από τον τύμβο Καστά.
Για την ιστορία, σημειώνω ότι οι αρμόδιες ελληνικές αρχές την άδεια μελέτης του μνημείου δεν την ανέθεσαν στον νεαρό
αρμόδιο «αρχαιολογικό υπάλληλο» της περιοχής, ο οποίος μάλιστα επρόκειτο να διαπρέψει αργότερα στην επιστήμη του, αλλά
σε δυο ξένους μελετητές: στον Αμερικανό Oscar Bronner το λιοντάρι και στον Γάλλο Jacques Roger το υποτιθέμενο βάθρο του,
οι οποίοι και τα χρονολόγησαν στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αι. π.Χ.
Ο Μπρόνιερ και ο Λέων της Αμφίπολης
Το 1941 εξέδωσε το βιβλίο The Lion Monument at Amphipolis, όπου παρουσίασε τις πρώτες ανασκαφές και την αναστήλωση του
μαρμάρινου λέοντα στην Αμφίπολη, χρονολογημένο στον 4ο αι. π.Χ., πιθανότατα ως ταφικό μνημείο για τον Λαομέδοντα της
Μυτιλήνης
Το έργο του περιλάμβανε σπάνιες φωτογραφίες από την αρχική εύρεση θραυσμάτων στις όχθες του Στρυμόνα, κατά τους Βαλκανικούς
Πολέμους και τον Α΄ Παγκόσμιο, καθώς και την τελική επανατοποθέτηση του αγάλματος
Η αναστήλωση ολοκληρώθηκε το 1937 με χρηματοδότηση από τον αμερικανό πρέσβη Λίνκολν ΜακΒη και την υποστήριξη της Ελλάδας.
Η συμβολή του
Ο Μπρόνιερ άνοιξε δρόμο στην κατανόηση της τοπογραφίας και της σημασίας της Αμφίπολης. Το φωτογραφικό αρχείο του παραμένει
ανεκτίμητο για την ιστορία της αρχαιολογίας και τη διατήρηση μνημείων.
και επιχειρούν ανεπιτυχώς τη μεταφορά του στη Γηραιά Αλβιώνα.
Λίγο αργότερα το γλυπτό αποσπά το ενδιαφέρον γάλλων μελετητών –στο μεταξύ έχουν βρεθεί και άλλα κομμάτια του -, οι
οποίοι και υποστηρίζουν ότι σηματοδοτούσε τον τάφο του γνωστού σπαρτιάτη βασιλιά Βρασίδα που σκοτώθηκε στην Αμφίπολη
το 422 π.Χ. κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου και τιμήθηκε εδώ ως ήρωας με ξεχωριστές τιμές. Ετσι όταν στη
δεκαετία του ’30 ένας φιλάρχαιος αμερικανός διπλωμάτης αναλαμβάνει την πρωτοβουλία να αναστηλωθεί το λιοντάρι, στις
σχετικές δαπάνες εκτός από Αμερικανούς και Γάλλους συμβάλλουν και Λάκωνες της Αμερικής!
Το εξαιρετικά δύσκολο αυτό εγχείρημα το φέρνει σε πέρας το 1937-38 ο προικισμένος γλύπτης του Εθνικού Αρχαιολογικού
Μουσείου Ανδρέας Παναγιωτάκης, συμπληρώνοντας τα πολλά κενά του –ένα βρέθηκε στις πρόσφατες ανασκαφές –με λευκό
τσιμέντο.
Το λιοντάρι στήθηκε πάνω σε ψηλό βάθρο κτισμένο από αρχαίο υλικό, ένα μεγάλο μέρος του οποίου ήταν ενσωματωμένο, σε
δεύτερη χρήση, σε γειτονικό φράγμα του Στρυμόνα, που κατασκευάστηκε στους βυζαντινούς χρόνους (ο παρά το μαρμάριον πόρος).
Το οικοδομικό αυτό υλικό προερχόταν από κτίσματα της αρχαίας Αμφίπολης διαφόρων εποχών και κυρίως, όπως έδειξαν οι
πρόσφατες ανασκαφές, από τον τύμβο Καστά.
Για την ιστορία, σημειώνω ότι οι αρμόδιες ελληνικές αρχές την άδεια μελέτης του μνημείου δεν την ανέθεσαν στον νεαρό
αρμόδιο «αρχαιολογικό υπάλληλο» της περιοχής, ο οποίος μάλιστα επρόκειτο να διαπρέψει αργότερα στην επιστήμη του, αλλά
σε δυο ξένους μελετητές: στον Αμερικανό Oscar Bronner το λιοντάρι και στον Γάλλο Jacques Roger το υποτιθέμενο βάθρο του,
οι οποίοι και τα χρονολόγησαν στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αι. π.Χ.
Ο Μπρόνιερ και ο Λέων της Αμφίπολης
Το 1941 εξέδωσε το βιβλίο The Lion Monument at Amphipolis, όπου παρουσίασε τις πρώτες ανασκαφές και την αναστήλωση του
μαρμάρινου λέοντα στην Αμφίπολη, χρονολογημένο στον 4ο αι. π.Χ., πιθανότατα ως ταφικό μνημείο για τον Λαομέδοντα της
Μυτιλήνης
Το έργο του περιλάμβανε σπάνιες φωτογραφίες από την αρχική εύρεση θραυσμάτων στις όχθες του Στρυμόνα, κατά τους Βαλκανικούς
Πολέμους και τον Α΄ Παγκόσμιο, καθώς και την τελική επανατοποθέτηση του αγάλματος
Η αναστήλωση ολοκληρώθηκε το 1937 με χρηματοδότηση από τον αμερικανό πρέσβη Λίνκολν ΜακΒη και την υποστήριξη της Ελλάδας.
Η συμβολή του
Ο Μπρόνιερ άνοιξε δρόμο στην κατανόηση της τοπογραφίας και της σημασίας της Αμφίπολης. Το φωτογραφικό αρχείο του παραμένει
ανεκτίμητο για την ιστορία της αρχαιολογίας και τη διατήρηση μνημείων.
#SerresParatiritis
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
