Η διαπίστωση αυτή προέρχεται όχι από κάποια αντιπολιτευτική έκθεση, αλλά από τη νέα μελέτη του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦΙΜ), που αναλύει την εξέλιξη του διαθέσιμου εισοδήματος την τελευταία εικοσαετία (2004–2024). Την ίδια στιγμή, η Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 καταγράφει αύξηση 22% στο πραγματικό εισόδημα των πολιτών της.

 Η ανάκαμψη που δεν ήρθε ποτέ

Η Ελλάδα, μαζί με την Ιταλία, είναι οι μόνες χώρες της κρίσης (μεταξύ Ισπανίας, Πορτογαλίας, Κύπρου και Ιρλανδίας) που δεν έχουν επανέλθει στα προ κρίσης επίπεδα. Από το 2009 έως σήμερα, η πορεία του πραγματικού εισοδήματος δείχνει το βάθος του κοινωνικού τραύματος:

• Ιρλανδία: +21%

• Πορτογαλία: +16%

• Κύπρος: +14%

• Ισπανία: +6,5%

• Ιταλία: –0,7%

• Ελλάδα: –15%

Η εικόνα αυτή αποτυπώνει μια αλήθεια που δύσκολα μπορεί να κρυφτεί πίσω από στατιστικά και πανηγυρικά δελτία Τύπου: η χώρα μπορεί να έχει εξέλθει τυπικά από τα μνημόνια, αλλά ο μέσος Έλληνας δεν έχει εξέλθει ποτέ από την κρίση.

 Η πραγματική αγοραστική δύναμη: η μεγάλη απώλεια

Η μείωση 15% στο πραγματικό εισόδημα σημαίνει ότι ο πολίτης, παρότι βλέπει το ΑΕΠ να αυξάνεται και τους δείκτες ανάπτυξης να «πρασινίζουν», στην πράξη ζει με λιγότερα.
Με τις τιμές στα βασικά αγαθά, στην ενέργεια και στα ενοίκια να έχουν εκτιναχθεί, η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών έχει συρρικνωθεί δραματικά, οδηγώντας σε φαινόμενα νέας φτώχειας και κοινωνικής ανασφάλειας.

Η «ανάπτυξη» που επικαλείται η κυβέρνηση στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην κατανάλωση, στον τουρισμό και σε δημόσιες επιδοτήσεις, όχι σε παραγωγικό μετασχηματισμό. Το αποτέλεσμα είναι μια ανάκαμψη χωρίς βάθος και διάρκεια, που δεν διαχέεται στο σύνολο της κοινωνίας.

 Παραγωγικότητα και πολιτικές ευθύνες

Η μελέτη του ΚΕΦΙΜ επισημαίνει ότι για να υπάρξει σύγκλιση με την Ευρώπη, απαιτείται διατηρήσιμη αύξηση της παραγωγικότητας. Και πράγματι, η παραγωγικότητα στην Ελλάδα αυξήθηκε οριακά τα τελευταία δύο χρόνια (+1% ανά εργαζόμενο), ωστόσο σε σύγκριση με τα προ κρίσης επίπεδα παραμένει στάσιμη.

Η παραγωγικότητα, όμως, δεν είναι ζήτημα μόνο «τεχνικής πολιτικής». Είναι θέμα επενδύσεων στην εργασία, στην παιδεία, στη δικαιοσύνη και στους θεσμούς. Όταν οι ανισότητες βαθαίνουν, οι μισθοί μένουν χαμηλοί, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στραγγαλίζονται από το κόστος και η περιφέρεια μαραζώνει, καμία πραγματική παραγωγικότητα δεν μπορεί να απογειωθεί.

Η Ελλάδα των ανισοτήτων

Η έκθεση του ΚΕΦΙΜ αποκαλύπτει ότι, παρά την «σταθεροποίηση», η Ελλάδα παραμένει η μόνη χώρα που δεν έχει ανακτήσει τη δεκαετία της δημοσιονομικής κατάρρευσης. Αυτό σημαίνει ότι οι απώλειες των μισθών και των αποταμιεύσεων από το 2010 έως το 2013 δεν έχουν ακόμη καλυφθεί.

Το αφήγημα της «ευρωπαϊκής κανονικότητας» καταρρέει μπροστά στα ψώνια του σούπερ μάρκετ, στα ενοίκια των 600 ευρώ και στους λογαριασμούς της ενέργειας. Για εκατομμύρια πολίτες, η Ελλάδα του 2024 είναι πιο φτωχή, πιο άνιση και πιο ανασφαλής από εκείνη του 2009.

Πίσω από τα νούμερα, οι άνθρωποι

Η οικονομική πολιτική που επενδύει στην επικοινωνία αντί στη δομική αλλαγή, μπορεί να παράγει «δείκτες ανάπτυξης» — δεν μπορεί όμως να αποκαταστήσει την αξιοπρέπεια των πολιτών.
Η ουσιαστική ανάκαμψη δεν μετριέται σε ποσοστά ΑΕΠ, αλλά στο αν ο πολίτης νιώθει ότι μπορεί να ζήσει καλύτερα, να ελπίζει και να σχεδιάζει το μέλλον του.

Κι όσο το πραγματικό εισόδημα παραμένει 15% χαμηλότερο από το 2009, η Ελλάδα δεν έχει ακόμη επιστρέψει στην Ιθάκη της.

Πηγή: Μελέτη ΚΕΦΙΜ «Πού βρίσκεται το εισόδημα του ελληνικού νοικοκυριού σήμερα σε σχέση με την αρχή της κρίσης το 2009»

Γράφει ο Πασχάλης Θ. Τόσιος | serresparatiritis.gr