Η Δημοκρατία δεν κινδυνεύει από τις μητέρες που θρηνούν. Κινδυνεύει όταν τις αγνοεί.

Κρατιέμαι μέρες να μη γράψω για τα σφουγγαρόπανα κάθε είδους που επιστρατεύονται σε ρόλο κυβερνητικών λούστρων. Ελπίζοντας πως θα βρω την απαραίτητη ψυχραιμία για να απαντήσω σε όσους απαξιώνουν ή λοιδορούν την πρόταση του Συλλόγου Συγγενών Θυμάτων Τεμπών 2023.

Ανάμεσά τους και εκείνοι που αντιμετωπίζουν την μήνυση της Μαρίας Καρυστιανού —της μητέρας που έχασε παιδί στα Τέμπη— με ειρωνεία, νομικίστικη απαξίωση και επιτηδευμένη αυταρέσκεια. Ξεχνούν, όμως, ότι σε κάθε Δημοκρατία, το δίκαιο δεν είναι απλώς μια τεχνική υπόθεση. Είναι και ηθικό αίτημα.

Η Καρυστιανού κατέθεσε μήνυση για εσχάτη προδοσία κατά του Πρωθυπουργού, στηριγμένη στην παρέμβασή του προς τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου τον Μάρτιο του 2023. Όσοι βιάστηκαν να γελάσουν ή να καταγγείλουν το «νομικά τερατώδες» της ενέργειας, οφείλουν πρώτα να εξηγήσουν:
Αν δεν υπάρχει τίποτα μεμπτό, γιατί αρνούνται κάθε έλεγχο;
Γιατί τόσος τρόμος στην προοπτική μιας Προανακριτικής Επιτροπής, που απλώς ζητά τη θεσμικά κατοχυρωμένη λογοδοσία;

Η απάντηση είναι αυτονόητη. Ο φόβος δεν πηγάζει από την "αθωότητα", αλλά από την έκθεση. Και η διαρκής επίκληση της «ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης» είναι κενή όταν χρησιμοποιείται για να εμποδιστεί ο έλεγχος των πολιτικών ευθυνών.

Όσο για τους συνταγματολόγους που έσπευσαν να χαρακτηρίσουν «μη σοβαρή» ή «νομικά αβάσιμη» τη μήνυση: φυσικά και μπορεί να έχουν δίκιο από τη σκοπιά του αυστηρού νομικού ορισμού. Αλλά το αίτημα της Καρυστιανού δεν είναι μια προσφυγή τεχνοκρατών στη νομολογία. Είναι κραυγή.

Η μήνυση της, ανεξάρτητα από τη νομική της τύχη, είναι πολιτική πράξη. Πράξη απελπισίας, πράξη αντίστασης, πράξη τιμής. Δεν αποσκοπεί στην ποινική τιμωρία αλλά στην αφύπνιση μιας κοινωνίας που έχει μάθει να καταπίνει την αδικία ως κανονικότητα.

Δεν ζητά εκδίκηση. Ζητά λογοδοσία. Δεν εμπορεύεται το πένθος της. Το μετατρέπει σε κοινωνικό αίτημα. Και το μετατρέπει μόνη της, εκεί όπου άλλοι σιωπούν ή κρύβονται πίσω από «γνωμοδοτήσεις».

Ναι, η εσχάτη προδοσία πιθανόν δεν στοιχειοθετείται νομικά.
Αλλά η εσχάτη εγκατάλειψη των πολιτών είναι εδώ, παρούσα, ψηλαφητή.

Κι αν η θεσμική κατάχρηση δεν οδηγεί σε βίαιη κατάλυση του πολιτεύματος, οδηγεί σε κάτι εξίσου επικίνδυνο: στη σιωπηλή αποδοχή του αυταρχισμού ως καθημερινότητας.

Η Δημοκρατία δεν κινδυνεύει από τις μάνες που θρηνούν.
Κινδυνεύει από τα καθεστωτικά φίμωτρα που προσπαθούν να τις κάνουν να σωπάσουν.