Αμέσως μετά που ανέλαβε ο Μϊκης την ηγεσία των Λαμπράκηδων, ήταν που τον γνώρισα κι εγώ. Σαν μέλος της τριμελούς
Γραμματείας της Νεολαίας της ΕΔΑ και στη συνέχεια της Νεολαίας Λαμπράκη Σερρών, είχαμε συναντηθεί για αρκετή ώρα
μαζί του μετά το τέλος μιας συναυλίας στην πόλη μας, το φθινόπωρο του 1963, ενώ ένα χρόνο αργότερα, το 1964, είχε
επανέλθει με νέα συναυλία για να παρουσιάσει στο ασφυκτικά γεμάτο κινηματοθέατρο «Έσπερος» το «Άξιον Εστί».
Αφηγούνταν ο Μίκης Θεοδωράκης για εκείνη τη συναυλία: «Βρίσκομαι το φθινόπωρο του 1964 στις Σέρρες για συναυλία.
Οι φαντάροι ουρά μπροστά στο θέατρο, δεν έχουν λεφτά για εισιτήριο». Λέω «να μπούνε τζάμπα».
Λέει ο εφοριακός, καθοδηγημένος απ’ τους ασφαλίτες που είναι πλάι του, «πρέπει να πληρώσουν το φόρο». «Μετράτε
κεφάλια και πληρώνω εγώ», τους απαντώ.
Εκείνη τη στιγμή, μπροστά στο δισκάδικο που ήταν απέναντι απ’ το θέατρο, βλέπω να σχηματίζεται μια μεγάλη ουρά.
– Περί τίνος πρόκειται; ερωτώ.
– Ήρθε ο δίσκος του «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ».
Χάρηκα. Τότε βλέπω να μπαίνει πίσω-πίσω στην ουρά ένας χωριάτης μαζί με το μουλάρι του. Περίεργο. Τον πλησιάζω.
– Πατριώτη, του λέω, γιατί κάθεσαι στην ουρά; Τι πουλάνε στο μαγαζί;
Αφού με κοίταξε από πάνω ως κάτω, τέλος αποφάσισε να μου μιλήσει. Είχε, φαίνεται, το φόβο πως μπορεί να είμαι
αστυνομικός.
– Μάθαμε στο χωριό ότι σήμερα θα ‘ρθει στις Σέρρες το ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ και το χωριό μ' έστειλε ν’ αγοράσω το δίσκο.
H ANATINAΞΗ
Ακούραστος ο μεγάλος μας μουσουργός, πολιτικός αγωνιστής, συγγραφέας, ποιητής και πεζογράφος είχε έρθει το επόμενο
διάστημα και άλλες φορές στις Σέρρες για να πάρει μέρος σε εκδηλώσεις των Λαμπράκηδων με πιο χαρακτηριστική την άφιξή
του στις 8 Δεκεμβρίου 1965, την επομένη που οι δυνάμεις της ανωμαλίας ανατίναξαν με μεγάλη ποσότητα εκρηκτικών και
χειροβομβίδες τη Λέσχη της Νεολαίας Λαμπράκη Σερρών, στην πολυσύχναστη εμπορική οδό Παναγή Τσαλδάρη.
Μόλις έγινε γνωστή η ανατίναξη, την άλλη κιόλας μέρα με το πρώτο αεροπλάνο έφτασε ο Μίκης στη Θεσσαλονίκη και στη
συνέχεια μαζί με στελέχη και βουλευτές της ΕΔΑ, βρέθηκε επί τριήμερο στις Σέρρες, οργώνοντας το νομό και περπατώντας
επί ώρες στους κεντρικούς δρόμους της πόλης για να δουν οι πολίτες ότι οι Λαμπράκηδες, υπερασπιστές της Δημοκρατίας και
της ομαλότητας δεν φοβούνται το σκοταδισμό και την τρομοκρατία.
Θα μπορούσα να μιλάω για ώρες πολλές σχετικά με τον Μίκη των Λαμπράκηδων, τον Μίκη της Θεσσαλονίκης και της υπόλοιπης
Βόρειας Ελλάδας, για τη μουσική του δημιουργία και πρωτίστως τους αγώνες του για Δημοκρατία και Ανεξαρτησία. Όμως δεν
θέλω να σας κουράσω. Έτσι προτίμησα να κλείσω με ένα απόσπασμα από την ομιλία του Θεοδωράκη, κατά την αναγόρευσή του,
στις 17 Φεβρουαρίου του έτους 2000 από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας ως επίτιμου διδάκτορα. Και όπως έλεγε τότε: «Μία από
τις μείζονες προτεραιότητες της ζωής μου υπήρξε η…δημιουργία σε όλους τους τομείς μιας καινούριας ελληνικής
πραγματικότητας με τη σφραγίδα της γνησιότητας, της αυθεντικότητας, με μια λέξη της ελληνικότητας στην ουσία και στη
μορφή, στη θεωρία και στην πράξη.
Έτσι διαφοροποιήθηκα ριζικά από τη δεσπόζουσα αντίληψη εκείνης της εποχής, που μας ήθελε παιδιά ενός κατώτερου θεού,
υπανάπτυκτους και μίζερους, καταδικασμένους να ζούμε υπό την σκιά των πολιτισμένων Ευρωπαίων, με τη σφραγίδα της
ψωροκώσταινας στο κούτελο μας». Λόγια σοφά, μια παρακαταθήκη ιδιαίτερα χρήσιμη στους δύσκολους καιρούς που ζούμε. Και
όπου τα σκάνδαλα, η ανυποληψία της εξουσίας και οι ρεμούλες τείνουν να γίνουν κανονικότητα. Και σαν απάντηση σε όλα αυτά,
έρχεται η προτροπή του Θεοδωράκη στους Έλληνες: «Φυλαχτείτε από τα ερπετά και τους αρουραίους, μην επιτρέψετε ποτέ στους
εμπόρους των σαπισμένων ονείρων να διαφεντέψουν τις τύχες σας».
Αυτός είναι ο Μίκης όλων των Ελλήνων.
Ο παγκόσμιος Μικης Θεοδωράκης. Που μας άφησε πολύτιμη κληρονομία την υπέροχη μουσική του. Η οποία εμπνέει στις μέρες μας
και θα εμπνέει στους αιώνες τους νέους που θάρθουν μετά από εμάς με το πνεύμα της λευτεριάς και της υπεράσπισης των ανθρώπινων
αξιών. Και με την προσμονή ότι με τους αγώνες και τις θυσίες κάποια στιγμή, όπως λέει και ο μελοποιημένος από τον Μικη,
Γιάννης Ρίτσος «σώπα όπου νάναι θα σημάνουν οι καμπάνες». Καθώς «αυτό το χώμα είναι δικό τους και δικό μας και δεν μπορεί
κανείς να μας το πάρει».
Γραμματείας της Νεολαίας της ΕΔΑ και στη συνέχεια της Νεολαίας Λαμπράκη Σερρών, είχαμε συναντηθεί για αρκετή ώρα
μαζί του μετά το τέλος μιας συναυλίας στην πόλη μας, το φθινόπωρο του 1963, ενώ ένα χρόνο αργότερα, το 1964, είχε
επανέλθει με νέα συναυλία για να παρουσιάσει στο ασφυκτικά γεμάτο κινηματοθέατρο «Έσπερος» το «Άξιον Εστί».
Αφηγούνταν ο Μίκης Θεοδωράκης για εκείνη τη συναυλία: «Βρίσκομαι το φθινόπωρο του 1964 στις Σέρρες για συναυλία.
Οι φαντάροι ουρά μπροστά στο θέατρο, δεν έχουν λεφτά για εισιτήριο». Λέω «να μπούνε τζάμπα».
Λέει ο εφοριακός, καθοδηγημένος απ’ τους ασφαλίτες που είναι πλάι του, «πρέπει να πληρώσουν το φόρο». «Μετράτε
κεφάλια και πληρώνω εγώ», τους απαντώ.
Εκείνη τη στιγμή, μπροστά στο δισκάδικο που ήταν απέναντι απ’ το θέατρο, βλέπω να σχηματίζεται μια μεγάλη ουρά.
– Περί τίνος πρόκειται; ερωτώ.
– Ήρθε ο δίσκος του «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ».
Χάρηκα. Τότε βλέπω να μπαίνει πίσω-πίσω στην ουρά ένας χωριάτης μαζί με το μουλάρι του. Περίεργο. Τον πλησιάζω.
– Πατριώτη, του λέω, γιατί κάθεσαι στην ουρά; Τι πουλάνε στο μαγαζί;
Αφού με κοίταξε από πάνω ως κάτω, τέλος αποφάσισε να μου μιλήσει. Είχε, φαίνεται, το φόβο πως μπορεί να είμαι
αστυνομικός.
– Μάθαμε στο χωριό ότι σήμερα θα ‘ρθει στις Σέρρες το ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ και το χωριό μ' έστειλε ν’ αγοράσω το δίσκο.
H ANATINAΞΗ
Ακούραστος ο μεγάλος μας μουσουργός, πολιτικός αγωνιστής, συγγραφέας, ποιητής και πεζογράφος είχε έρθει το επόμενο
διάστημα και άλλες φορές στις Σέρρες για να πάρει μέρος σε εκδηλώσεις των Λαμπράκηδων με πιο χαρακτηριστική την άφιξή
του στις 8 Δεκεμβρίου 1965, την επομένη που οι δυνάμεις της ανωμαλίας ανατίναξαν με μεγάλη ποσότητα εκρηκτικών και
χειροβομβίδες τη Λέσχη της Νεολαίας Λαμπράκη Σερρών, στην πολυσύχναστη εμπορική οδό Παναγή Τσαλδάρη.
Μόλις έγινε γνωστή η ανατίναξη, την άλλη κιόλας μέρα με το πρώτο αεροπλάνο έφτασε ο Μίκης στη Θεσσαλονίκη και στη
συνέχεια μαζί με στελέχη και βουλευτές της ΕΔΑ, βρέθηκε επί τριήμερο στις Σέρρες, οργώνοντας το νομό και περπατώντας
επί ώρες στους κεντρικούς δρόμους της πόλης για να δουν οι πολίτες ότι οι Λαμπράκηδες, υπερασπιστές της Δημοκρατίας και
της ομαλότητας δεν φοβούνται το σκοταδισμό και την τρομοκρατία.
Θα μπορούσα να μιλάω για ώρες πολλές σχετικά με τον Μίκη των Λαμπράκηδων, τον Μίκη της Θεσσαλονίκης και της υπόλοιπης
Βόρειας Ελλάδας, για τη μουσική του δημιουργία και πρωτίστως τους αγώνες του για Δημοκρατία και Ανεξαρτησία. Όμως δεν
θέλω να σας κουράσω. Έτσι προτίμησα να κλείσω με ένα απόσπασμα από την ομιλία του Θεοδωράκη, κατά την αναγόρευσή του,
στις 17 Φεβρουαρίου του έτους 2000 από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας ως επίτιμου διδάκτορα. Και όπως έλεγε τότε: «Μία από
τις μείζονες προτεραιότητες της ζωής μου υπήρξε η…δημιουργία σε όλους τους τομείς μιας καινούριας ελληνικής
πραγματικότητας με τη σφραγίδα της γνησιότητας, της αυθεντικότητας, με μια λέξη της ελληνικότητας στην ουσία και στη
μορφή, στη θεωρία και στην πράξη.
Έτσι διαφοροποιήθηκα ριζικά από τη δεσπόζουσα αντίληψη εκείνης της εποχής, που μας ήθελε παιδιά ενός κατώτερου θεού,
υπανάπτυκτους και μίζερους, καταδικασμένους να ζούμε υπό την σκιά των πολιτισμένων Ευρωπαίων, με τη σφραγίδα της
ψωροκώσταινας στο κούτελο μας». Λόγια σοφά, μια παρακαταθήκη ιδιαίτερα χρήσιμη στους δύσκολους καιρούς που ζούμε. Και
όπου τα σκάνδαλα, η ανυποληψία της εξουσίας και οι ρεμούλες τείνουν να γίνουν κανονικότητα. Και σαν απάντηση σε όλα αυτά,
έρχεται η προτροπή του Θεοδωράκη στους Έλληνες: «Φυλαχτείτε από τα ερπετά και τους αρουραίους, μην επιτρέψετε ποτέ στους
εμπόρους των σαπισμένων ονείρων να διαφεντέψουν τις τύχες σας».
Αυτός είναι ο Μίκης όλων των Ελλήνων.
Ο παγκόσμιος Μικης Θεοδωράκης. Που μας άφησε πολύτιμη κληρονομία την υπέροχη μουσική του. Η οποία εμπνέει στις μέρες μας
και θα εμπνέει στους αιώνες τους νέους που θάρθουν μετά από εμάς με το πνεύμα της λευτεριάς και της υπεράσπισης των ανθρώπινων
αξιών. Και με την προσμονή ότι με τους αγώνες και τις θυσίες κάποια στιγμή, όπως λέει και ο μελοποιημένος από τον Μικη,
Γιάννης Ρίτσος «σώπα όπου νάναι θα σημάνουν οι καμπάνες». Καθώς «αυτό το χώμα είναι δικό τους και δικό μας και δεν μπορεί
κανείς να μας το πάρει».
#SerresParatiritis
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
