Τα παραποιημένα κρασιά και οινοπνευματώδη ποτά προκαλούν σημαντικές οικονομικές απώλειες στην ελληνική αγορά, με τις ετήσιες απώλειες πωλήσεων να ανέρχονται σε 49 εκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO), τα οποία δημοσιοποιήθηκαν στο πλαίσιο της εκστρατείας για την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παραποίησης. Η Ελλάδα βρίσκεται μάλιστα στην δεκάδα των χωρών με τις υψηλότερες απώλειες σε έσοδα και θέσεις εργασίας από τέτοια προϊόντα.

Η σχετική μελέτη του EUIPO, η οποία βασίζεται σε δεδομένα της περιόδου 2013-2017, αναδεικνύει ότι το φαινόμενο της παραποίησης έχει άμεσο αντίκτυπο στην απασχόληση, με τις ετήσιες απώλειες θέσεων εργασίας στην Ελλάδα να ξεπερνούν τις 200 και να φτάνουν συγκεκριμένα τις 207. Το ποσοστό των απωλειών πωλήσεων κυμαίνεται μεταξύ 7,12% και 9,8%, ενώ οι απώλειες θέσεων εργασίας αντιστοιχούν στο 5,3% του συνόλου του κλάδου.
Η Ελλάδα διαθέτει 282 προϊόντα καταχωρισμένα ως γεωγραφικές ενδείξεις, τα οποία προστατεύουν ονομασίες προϊόντων που προέρχονται από συγκεκριμένες περιοχές και ξεχωρίζουν για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, τα οποία οφείλονται στο γεωγραφικό περιβάλλον. Τα συστήματα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ), Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ) και Εγγυημένων Παραδοσιακών Ιδιοτυπιών Προϊόντων (ΕΠΙΠ) αποτελούν βασικά εργαλεία για τη διασφάλιση της ποιότητας και της αυθεντικότητας των προϊόντων.
 

Η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά στις ετήσιες επιχειρήσεις OPSON της Europol και της Interpol, οι οποίες στοχεύουν στην καταπολέμηση της παραποίησης τροφίμων και ποτών. Στο πλαίσιο της επιχείρησης OPSON του 2024, κατασχέθηκαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο 22.000 τόνοι τροφίμων και περίπου 850.000 λίτρα ποτών, κυρίως αλκοολούχων, συνολικής αξίας 91 εκατομμυρίων ευρώ.

Οι αρμόδιες αρχές επισημαίνουν ότι η παραποίηση αλκοολούχων ποτών παραμένει ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα του κλάδου, καθώς οργανωμένες εγκληματικές ομάδες χρησιμοποιούν ολοένα και πιο εξελιγμένες μεθόδους εξαπάτησης. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η επαναχρησιμοποίηση αυθεντικών φιαλών και η χρήση πλαστών ετικετών, πρακτικές που δυσχεραίνουν τον εντοπισμό των παραποιημένων προϊόντων από τους καταναλωτές.

Τι γίνεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο

Τα παραποιημένα προϊόντα συνδέονται συχνά με είδη πολυτελείας ή με τον τομέα της ένδυσης και της μόδας. Ωστόσο, σύμφωνα με την έκθεση του 2022 για την εκτίμηση των απειλών σχετικά με το έγκλημα κατά της διανοητικής ιδιοκτησίας, τα τρόφιμα – ιδίως τα μπισκότα, τα ζυμαρικά, τα πατατάκια και τα γλυκά – αποτελούσαν τη δεύτερη κατηγορία προϊόντων με τις περισσότερες κατασχέσεις στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ το 2020.

Τα κρασιά αντιπροσωπεύουν το 54% της συνολικής κατανάλωσης προϊόντων με γεωγραφική ένδειξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, γεγονός που τα καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτα σε πρακτικές παραποίησης. Εκτός από τα κρασιά, το φαινόμενο πλήττει επίσης το ελαιόλαδο, τη μπύρα, το κρέας, το τυρί και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Αστυνομικής Υπηρεσίας (Europol) για την εκτίμηση της απειλής της σοβαρής και οργανωμένης εγκληματικότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση για το 2025 (SOCTA), υπογραμμίζει ότι η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου έχει προσφέρει στους απομιμητές νέους τρόπους διανομής παραποιημένων τροφίμων, καθιστώντας όλο και πιο δύσκολο για τους καταναλωτές να αναγνωρίσουν τα αυθεντικά προϊόντα. Οι εγκληματίες παραποιούν τις ετικέτες και τις συσκευασίες των τροφίμων και προσαρμόζουν τις διαδικασίες παραγωγής, στοχεύοντας προϊόντα 
αξίας 

 

Η Γαλλία, η Ιταλία και η Γερμανία κατέχουν ηγετική θέση τόσο στην παραγωγή όσο και στην κατανάλωση προϊόντων με γεωγραφική ένδειξη, με τη Γαλλία να αντιπροσωπεύει μόνη της σχεδόν το 32% των πωλήσεων Ευρωπαϊκών προϊόντων με γεωγραφική ένδειξη. Το κρασί αποτελεί το 54% της συνολικής κατανάλωσης προϊόντων με γεωγραφική ένδειξη στην ΕΕ, γεγονός που το καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτο στην παραποίηση. Άλλα προϊόντα που πλήττονται σε μεγάλο βαθμό από την παραποίηση είναι το ελαιόλαδο, η μπύρα, το κρέας, το τυρί και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.