Πολλοί από εμάς υποφέρουμε συχνά από πόνους στο σώμα μας που μας ακινητοποιούν ή που μειώνουν αισθητά την ποιότητα της ζωής μας. Άραγε μπορούμε να υποφέρουμε λιγότερο;

Η απάντηση είναι ΝΑΙ!

Καταστροφολογία

Τι κάνεις όταν πονάς; Πώς αντιμετωπίζεις αυτές τις συνθήκες; Τι σκέφτεσαι; Πολλοί από εμάς μπαίνουμε σε μια καταστροφολογία, τύπου «Ωχ, τι έπαθα! Ποτέ δε θα περάσει» και τα σχετικά.

Οι ψυχολόγοι μετράνε την καταστροφολογία ζητώντας στους ασθενείς να βαθμολογήσουν σε μία κλίμακα από το 0 (Ποτέ) έως το 4 (Πάντα) δηλώσεις όπως οι επόμενες:

–Όταν νιώθω πόνο (δυσφορία)

 Ανησυχώ όλη την ώρα για το πότε θα σταματήσει ο πόνος

 Είναι απαίσιο και σκέφτομαι ότι ποτέ δεν θα γίνω καλά

Φοβάμαι ότι ο πόνος θα χειροτερεύσει

 Δεν μπορώ να βγάλω τον πόνο από το μυαλό μου

 Σκέφτομαι συνέχεια αλλά επώδυνα γεγονότα

Αναρωτιέμαι αν κάτι πολύ σοβαρό μπορεί να συμβαίνει.

Κάθε δήλωση αντανακλά ένα διαφορετικό τύπου καταστροφολογικής σκέψεις. Όλες μαζί δημιουργούν μια αυτο-διατηρούμενη αντίδραση Nocebo.

Το Nocebo

Τι είναι το Nocebo; Είναι το αντίθετο του Placebo. Το Placebo είναι όταν ο εγκέφαλος σε θεραπεύει χωρίς να υπάρχει φάρμακο. Όταν παίρνεις ένα χάπι που έχει ζάχαρη και γίνεσαι καλά με τη δύναμη του εγκεφάλου. Απλά και μόνο επειδή πιστεύεις ότι αυτό το χάπι (αυτή η επέμβαση / διαδικασία, ποτό, μαγικό φίλτρο, Oμοιοπαθητικό σκεύασμα κλπ) θα σε κάνει καλά.

Όταν γίνεσαι καλά λόγω του μυαλού σου, όχι λόγο του σώματός σου ή της ουσίας.

Το Nocebo είναι ακριβώς ο ίδιος μηχανισμός, αλλά στο αρνητικό του. Όταν ο εγκέφαλος σε κάνει να πονάς, επειδή πιστεύεις ότι αυτό που συμβαίνει είναι επώδυνο.

Όταν πονάς λόγω του μυαλού σου, όχι λόγω του σώματός σου.

Πίσω στην κλίμακα

Έρευνες έχουν δείξει, ότι η κλίμακα αυτή είναι ένα πολύ καλό προγνωστικό εργαλείο της δυσφορίας που βιώνουν οι άνθρωποι μετά από μία εγχείρηση, για παράδειγμα, και πόσο πολύ θα χρειαστεί να μείνουν στο νοσοκομείο!

Αν το αναλογιστούμε είναι πραγματικά φοβερό. Μένεις περισσότερες μέρες στο νοσοκομείο, όχι επειδή αυτό που έχεις είναι επικίνδυνο, αλλά επειδή καταστροφολογείς και το μυαλό σου το κάνει επικίνδυνο.

Η τάση για καταστροφολογία φαίνεται επίσης να συμβάλει στην σοβαρότητα τον ημικρανιών και των πονοκεφάλων και στα συμπτώματα των ανθρώπων που υποφέρουν από χρόνιους πόνους στους μύες και στις αρθρώσεις.

Όπως έχω εξηγήσει σε βάθος στο βιβλίο μου αλλά και όπως έγραψα σε προηγούμενο άρθρο, ο εγκέφαλός μας είναι ένα όργανο που διαρκώς κάνει προβλέψεις.

Οι επιστήμονες λένε ότι δεδομένου του τι γνωρίζουμε για τον ρόλο των προσδοκιών στον πόνο η καταστροφολογική σκέψη είναι σαν να παίρνεις ένα μπετόνι με βενζίνη και να το ρίχνεις πάνω στη φωτιά.

Ενεργοποιείς έναν ενισχυτή πόνου.

Πώς να το ξεπεράσεις

Ο τρόπος με τον οποίον βοηθιούνται οι ασθενείς να ξεπεράσουν την καταστροφολογική σκέψη είναι μέσο ενημέρωσης της φύσης του πόνου, όπως επίσης και της φύσης της καταστροφολογικής σκέψης.

Κάθε άτομο μπορεί να καταστροφολογεί με τον δικό του μοναδικό τρόπο, αλλά σαν γενική αρχή μπορείς να ρωτήσεις τον εαυτό σου τις επόμενες ερωτήσεις όποτε πιάνεις τον εαυτό σου να αναρωτιέται για την υγεία σου:

 Είναι αυτή η σκέψη αρνητική και ανησυχητική ή θετική και παρηγορητική ή ουδέτερη;

 Ποια είναι τα στοιχεία υπέρ και ενάντια σ’ αυτή την σκέψη;

Υπάρχει ένας πιο ψύχραιμος τρόπος να σκεφτώ γι’ αυτό

Τέλος μπορεί να χρειάζεται να προσπαθήσεις να θυμάσαι μερικές καθησυχαστικές φράσεις όπως:

‘Ο πόνος είναι στο μυαλό μου’

 ‘Οι αισθήσεις είναι πραγματικές αλλά προσωρινές’

Οι οποίες μπορούν να εξισορροπήσουν τις πιο γενικές φοβίες και τα άγχη και τονίζουν την ικανότητα του εγκεφάλου να παράγει τη δική του ανακούφιση. Στο βιβλίο μου, στο Κεφάλαιο 6 αναλύω πώς μπορεί κάποιος να διαχειρίζεται γενικότερα τις αρνητικές σκέψεις και ο τρόπος αυτού του άρθρου είναι μια ειδική περίπτωση της γενικής μεθόδου που περιγράφω στο βιβλίο. Είναι μια ειδική περίπτωση για το θέμα του πόνου.

Θέλει εξάσκηση

Όπως κάθε δεξιότητα, η Επανεκτίμηση χρειάζεται εξάσκηση, αλλά πολλές έρευνες έχουν δείξει θεματικά οφέλη για τους ασθενείς που έμαθαν να την εφαρμόσουν. Περισσότεροι από μισούς τους ανθρώπους με χρόνους πόνους αναφέρουν τουλάχιστον 30% μείωση τα συμπτώματα τους όταν ξεδιπλωθεί τεχνική με πολλούς ασθενείς να βιώνουν έως και 70% βελτίωση!

Η επανεκτίμηση επίσης μειώνει τον αριθμό των ημερών που όσοι έχουνε ημικρανίες χάνουνε εξαιτίας των πονοκεφάλων τους. Η τεχνική αυτή μπορεί επίσης να βοηθήσει στην ανακούφιση της στιγμιαίας δυσφορίας, όπως αν έχεις κάψει, για παράδειγμα το χέρι σου στο φούρνο.

Το ακόμα πιο εκπληκτικό είναι ότι αυτή η ψυχολογική θεραπεία οδηγεί σε κάποιες μόνιμες αλλαγές στον εγκέφαλο, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν μία μείωση στον όγκο των περιοχών του, που θεωρείται ότι διαχειρίζονται την καταστροφική σκέψη.

Είναι σαν όσοι κάνουν την επανεκτίμηση να έχουν απενεργοποιήσει τους ενισχυτές του πόνου.

Παρενέργειες

Ένας άλλος τρόπος να εφαρμόσει κάποιος την επανεκτίμηση είναι όταν βιώνει παρενέργειες από ένα φάρμακο. Αντί να θεωρήσει τις παρενέργειες ως κάτι άσχημο που του συμβαίνει, μπορεί να τις επανεκτιμήσει ως ένδειξη ότι η θεραπευτική δράση του φαρμάκου λαμβάνει χώρα.

“Το φάρμακο δουλεύει, γι αυτό νιώθω έτσι”

Κάνοντας το αυτό όχι μόνο θα εξουδετερώσει το άγχος του, αλλά επίσης μπορεί να βελτιώσει τα οφέλη της θεραπείας της ίδιας. Να κάνει την θεραπεία πιο αποτελεσματική επειδή πιστεύει ότι το φάρμακο πιάνει, ενεργοποιώντας εκκούσια έναν μηχανισμό Placebo.

Συμπέρασμα

Το να πονάμε είναι άσχημο για όλους μας. Και πολλές φορές το προκαλούμε άθελα και εμείς στον εαυτό μας. Ας δείξουμε συμπόνοια σε εμάς. Δεν το κάνουμε από κακία αλλά από άγνοια.

Και τώρα υπάρχει η γνώση για το πώς να διαχειριστούμε καλύτερα το υπέροχο όργανο που λέγεται εγκέφαλος, ώστε να ταλαιπωρούμαστε λιγότερο και να απολαμβάνουμε περισσότερο τη ζωή.

Καλή επανεκτίμηση σε όλους!