ΙΣΤΟΡΙΑ
Riefenstahl: Τα ψέματα της οραματίστριας σκηνοθέτριας που «έχτισε» την γοητευτική εικόνα του ναζισμού
Το Riefenstahl ερευνά τα μέχρι τώρα αδημοσίευτα αρχεία της σκηνοθέτριας του προπαγανδιστικού «Triumph of the Will» και αποκρυπτογραφεί μια από τις πιο επιδραστικές καλλιτέχνιδες του 20ού αιώνα
Το Riefenstahl ερευνά τα μέχρι τώρα αδημοσίευτα αρχεία της σκηνοθέτριας του προπαγανδιστικού «Triumph of the Will» και αποκρυπτογραφεί μια από τις πιο επιδραστικές καλλιτέχνιδες του 20ού αιώνα
Λίγοι σκηνοθέτες —και ακόμη λιγότερες γυναίκες— έχουν αφήσει τόσο βαθιά και ταυτόχρονα αμφιλεγόμενη σφραγίδα στην ιστορία του κινηματογράφου όσο η Λένι Ρίφενσταλ. Το νέο ντοκιμαντέρ του Άντρες Βάιελ, με τίτλο Riefenstahl, επιχειρεί να ξεγυμνώσει την «τελειότητα» της εικόνας που οικοδόμησε η σκηνοθέτρια και να διερευνήσει, μέσω ανέκδοτου αρχειακού υλικού, την εις βάθος σχέση της με το ναζιστικό καθεστώς
Η Λένι Ρίφενσταλ —ένα όνομα που συνδέθηκε με το «Triumph of the Will» και το «Olympia»—παρέμεινε κατά τη διάρκεια της ζωής της μια αμφιλεγόμενη φιγούρα. Είχε προσπαθήσει επί δεκαετίες να ανασκευάσει την εικόνα της, να εμφανιστεί ως ταλαντούχα και πολιτικά αθώα, εγκλωβισμένη στη λατρεία του ωραίου παρά στο ναζιστικό ιδεώδες. Όμως, το ντοκιμαντέρ του Βάιελ διαλύει σταδιακά αυτή την αφήγηση, αντικρούοντας τις μακροχρόνιες δικαιολογίες της μέσω των 700 σχεδόν αδημοσίευτων φακέλων που διατηρούσε η οικογένειά της
Η Λένι Ρίφενσταλ ήταν κάθε άλλο παρά αθώα
Η σχέση της Ρίφενσταλ με τον Χίτλερ και το καθεστώς δεν περιορίζεται στο αισθητικό μεγαλείο του προπαγανδιστικού «Triumph of the Will». Το ντοκιμαντέρ αναδεικνύει πώς η ίδια όχι μόνο αγκάλιασε την ιδεολογία —λες και εκλέχτηκε ως «μάρτυρας του μυθικού ιδεώδους της φυλής»— αλλά συμμετείχε συνειδητά στη διάδοσή της. Δεν πρόκειται για μια αφελή καλλιτέχνιδα που απλώς «προδόθηκε» από το καθεστώς· ο φακός της υιοθέτησε τα ναζιστικά σύμβολα ως μέσο επιβολής μιας «αλήθειας» που δεν ήταν παρά ψευδαίσθηση.
Το ντοκιμαντέρ δεν παραλείπει να φωτίσει την προσωπικότητα της Ρίφενσταλ. Μέσα από ηχογραφημένες τηλεφωνικές συνομιλίες με τον σύντροφό της, τον φωτογράφο Χορστ Κέτνερ, και μέσω επιστολών θαυμαστών της, διαφαίνεται η εμμονή της να διατηρήσει ένα μύθο —της στυλιζαρισμένης τέχνης και της αθωότητας— αντί να αναγνωρίσει και να αποδεχθεί την ηθική της ευθύνη, σημειώνει το El País.
Αποδομώντας τον μύθο
Η σύγκριση με το ντοκιμαντέρ του Ρέι Μιούλερ του 1993, The Wonderful Horrible Life of Leni Riefenstahl, είναι αποκαλυπτική. Τότε, μέσα από ένα έργο διαμορφωμένο σε μεγάλο βαθμό υπό το «πρόσταγμα» της ίδιας και με επιλεκτικά επιλεγμένα ντοκουμέντα, χτιζόταν η εικόνα μιας σχεδόν αψεγάδιαστης, ηρωικής Ρίφενσταλ. Αντίθετα, ο Άντρες Βάιελ αξιοποιεί ανεξάρτητο οπτικό υλικό και προσεγγίζει την αφήγηση με δέσμευση στην αντικειμενικότητα, αποδομώντας μεθοδικά τα κατασκευασμένα δεδομένα και τα ψέματα που συντηρούσαν τον μύθο της.
Με την προσέγγιση του Βάιελ, το φιλμ «υφαίνει» μια σαφή αφήγηση: σε κάθε ψέμα της Ρίφενσταλ, αντιπαραβάλλει τα τεκμηριωμένα ιστορικά στοιχεία. Η δομή του είναι αυστηρή και η ηθική του κατεύθυνση αδιαμφισβήτητη. Η ίδια η δημιουργία του ντοκιμαντέρ λειτουργεί ως σχόλιο πάνω στα σύγχρονα ρεύματα ειδήσεων και εικόνας, υπενθυμίζοντας ότι η «ομορφιά» χωρίς αλήθεια μπορεί να μετατραπεί σε βαθιά επικίνδυνο εργαλείο.
Τελικά, η Λένι Ρίφενσταλ μένει ως ένα σύμβολο μιας καλλιτέχνιδος που έθεσε την αισθητική αρτιότητα πάνω από το πολιτικό περιεχόμενο. Το ντοκιμαντέρ του Βάιελ δεν πρόκειται απλώς για μια βιογραφική ανάλυση, αλλά για μια δύσκολη —αλλά αναγκαία— κριτική στάση απέναντι στη σχέση της τέχνης με την εξουσία. Μας υπενθυμίζει ότι η γοητεία της εικόνας, όσο θεαματική και αν φαντάζει, μπορεί να συγκαλύψει την πιο σκοτεινή αλήθεια – και το σημαντικότερο όλων: ότι είναι χρέος της ιστορίας να την αποκαλύπτει.
Πηγή: in.gr
Η Λένι Ρίφενσταλ —ένα όνομα που συνδέθηκε με το «Triumph of the Will» και το «Olympia»—παρέμεινε κατά τη διάρκεια της ζωής της μια αμφιλεγόμενη φιγούρα. Είχε προσπαθήσει επί δεκαετίες να ανασκευάσει την εικόνα της, να εμφανιστεί ως ταλαντούχα και πολιτικά αθώα, εγκλωβισμένη στη λατρεία του ωραίου παρά στο ναζιστικό ιδεώδες. Όμως, το ντοκιμαντέρ του Βάιελ διαλύει σταδιακά αυτή την αφήγηση, αντικρούοντας τις μακροχρόνιες δικαιολογίες της μέσω των 700 σχεδόν αδημοσίευτων φακέλων που διατηρούσε η οικογένειά της
Η Λένι Ρίφενσταλ ήταν κάθε άλλο παρά αθώα
Η σχέση της Ρίφενσταλ με τον Χίτλερ και το καθεστώς δεν περιορίζεται στο αισθητικό μεγαλείο του προπαγανδιστικού «Triumph of the Will». Το ντοκιμαντέρ αναδεικνύει πώς η ίδια όχι μόνο αγκάλιασε την ιδεολογία —λες και εκλέχτηκε ως «μάρτυρας του μυθικού ιδεώδους της φυλής»— αλλά συμμετείχε συνειδητά στη διάδοσή της. Δεν πρόκειται για μια αφελή καλλιτέχνιδα που απλώς «προδόθηκε» από το καθεστώς· ο φακός της υιοθέτησε τα ναζιστικά σύμβολα ως μέσο επιβολής μιας «αλήθειας» που δεν ήταν παρά ψευδαίσθηση.
Το ντοκιμαντέρ δεν παραλείπει να φωτίσει την προσωπικότητα της Ρίφενσταλ. Μέσα από ηχογραφημένες τηλεφωνικές συνομιλίες με τον σύντροφό της, τον φωτογράφο Χορστ Κέτνερ, και μέσω επιστολών θαυμαστών της, διαφαίνεται η εμμονή της να διατηρήσει ένα μύθο —της στυλιζαρισμένης τέχνης και της αθωότητας— αντί να αναγνωρίσει και να αποδεχθεί την ηθική της ευθύνη, σημειώνει το El País.
Αποδομώντας τον μύθο
Η σύγκριση με το ντοκιμαντέρ του Ρέι Μιούλερ του 1993, The Wonderful Horrible Life of Leni Riefenstahl, είναι αποκαλυπτική. Τότε, μέσα από ένα έργο διαμορφωμένο σε μεγάλο βαθμό υπό το «πρόσταγμα» της ίδιας και με επιλεκτικά επιλεγμένα ντοκουμέντα, χτιζόταν η εικόνα μιας σχεδόν αψεγάδιαστης, ηρωικής Ρίφενσταλ. Αντίθετα, ο Άντρες Βάιελ αξιοποιεί ανεξάρτητο οπτικό υλικό και προσεγγίζει την αφήγηση με δέσμευση στην αντικειμενικότητα, αποδομώντας μεθοδικά τα κατασκευασμένα δεδομένα και τα ψέματα που συντηρούσαν τον μύθο της.
Με την προσέγγιση του Βάιελ, το φιλμ «υφαίνει» μια σαφή αφήγηση: σε κάθε ψέμα της Ρίφενσταλ, αντιπαραβάλλει τα τεκμηριωμένα ιστορικά στοιχεία. Η δομή του είναι αυστηρή και η ηθική του κατεύθυνση αδιαμφισβήτητη. Η ίδια η δημιουργία του ντοκιμαντέρ λειτουργεί ως σχόλιο πάνω στα σύγχρονα ρεύματα ειδήσεων και εικόνας, υπενθυμίζοντας ότι η «ομορφιά» χωρίς αλήθεια μπορεί να μετατραπεί σε βαθιά επικίνδυνο εργαλείο.
Τελικά, η Λένι Ρίφενσταλ μένει ως ένα σύμβολο μιας καλλιτέχνιδος που έθεσε την αισθητική αρτιότητα πάνω από το πολιτικό περιεχόμενο. Το ντοκιμαντέρ του Βάιελ δεν πρόκειται απλώς για μια βιογραφική ανάλυση, αλλά για μια δύσκολη —αλλά αναγκαία— κριτική στάση απέναντι στη σχέση της τέχνης με την εξουσία. Μας υπενθυμίζει ότι η γοητεία της εικόνας, όσο θεαματική και αν φαντάζει, μπορεί να συγκαλύψει την πιο σκοτεινή αλήθεια – και το σημαντικότερο όλων: ότι είναι χρέος της ιστορίας να την αποκαλύπτει.
Πηγή: in.gr
#SerresParatiritis
