Επισήμως, το επιχείρημα είναι ότι οι εξεταστικές «έχουν μετατραπεί σε πολιτικό σόου». Στην πράξη όμως, αυτό που ενοχλεί δεν είναι το ύφος, αλλά το περιεχόμενο. Γιατί το live δεν επιτρέπει μοντάζ, δεν χωρά «δημιουργική» περίληψη, δεν αφήνει χώρο για αποστειρωμένα δελτία Τύπου. Ό,τι λέγεται, μένει. Και ό,τι φαίνεται, δεν ξελέγεται.

Η διαφάνεια ως πρόβλημα

Οι ζωντανές μεταδόσεις έχουν ένα βασικό «ελάττωμα» για την εκτελεστική εξουσία: εκθέτουν. Καταγράφουν παλινωδίες μαρτύρων, αμήχανες απαντήσεις, αποφυγές, σιωπές εκεί που θα έπρεπε να υπάρχουν εξηγήσεις. Κυρίως όμως, καταρρίπτουν το σταθερό κυβερνητικό αφήγημα των «διαχρονικών παθογενειών», δείχνοντας συγκεκριμένα πρόσωπα, συγκεκριμένες αποφάσεις, συγκεκριμένες πολιτικές ευθύνες.

Σε αυτό το περιβάλλον, η κατάργηση της ζωντανής εικόνας δεν είναι μια ουδέτερη θεσμική βελτίωση. Είναι αλλαγή κανόνων εν μέσω παιχνιδιού. Και μάλιστα τη στιγμή που το σκορ δεν βολεύει.

Από το «όλοι βλέπουν» στο «σας τα μεταφέρουμε»

Το σενάριο που συζητείται προβλέπει ότι οι συνεδριάσεις θα συνεχίσουν να καλύπτονται δημοσιογραφικά, αλλά χωρίς ζωντανή μετάδοση. Δηλαδή, η ενημέρωση μεταφέρεται από τον πολίτη που βλέπει και κρίνει μόνος του, στον μεσάζοντα που περιγράφει. Από την αδιαμεσολάβητη εικόνα, στην ερμηνεία.

Αυτό όμως αλλάζει ριζικά το ισοζύγιο διαφάνειας. Γιατί άλλο είναι να ακούς έναν μάρτυρα να αποφεύγει μια ερώτηση και άλλο να το διαβάζεις ως μια γραμμή σε ρεπορτάζ. Άλλο να βλέπεις τη νευρικότητα, άλλο να σου λένε ότι «υπήρξε ένταση».

Ο φόβος του προηγούμενου

Υπάρχει και κάτι ακόμη πιο βαθύ: το προηγούμενο. Αν γίνει αποδεκτό ότι οι Εξεταστικές δεν χρειάζονται live μετάδοση γιατί «εκθέτουν» το πολιτικό σύστημα, τότε ανοίγει ο δρόμος για περαιτέρω περιορισμούς. Σήμερα κόβεται η εικόνα, αύριο ίσως ο ήχος, μεθαύριο η ίδια η ουσία της λογοδοσίας.

Η δημοκρατία όμως δεν κινδυνεύει από το φως. Κινδυνεύει από τη σκιά. Και κάθε φορά που μια κυβέρνηση επιλέγει λιγότερη διαφάνεια αντί για περισσότερη λογοδοσία, στέλνει ένα σαφές μήνυμα: δεν φοβάται το «σόου», φοβάται την αλήθεια όταν αυτή μεταδίδεται ζωντανά.

Πασχάλης Θ. Τόσιος