Συνέδριο ΚΕΔΕ – Αλεξανδρούπολη: Η Αυτοδιοίκηση στην ΠΕ Σερρών ανάμεσα στην κυβερνητική εγκατάλειψη και τις τοπικές αδυναμίες
Το Συνέδριο της ΚΕΔΕ στην Αλεξανδρούπολη ανέδειξε μια πραγματικότητα που δύσκολα μπορεί πλέον να κρυφτεί: η Τοπική Αυτοδιοίκηση λειτουργεί σε συνθήκες ασφυξίας. Η κυβέρνηση επιμένει σε ένα μοντέλο κεντρικού ελέγχου και αποσπασματικών εξαγγελιών, ενώ οι δήμοι –ιδίως στην περιφέρεια– καλούνται να διαχειριστούν τεράστιες ανάγκες με ελάχιστα μέσα. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η ΠΕ Σερρών αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός νομού που εγκλωβίζεται ανάμεσα στις συστημικές ελλείψεις και στις τοπικές αδυναμίες.
Το Συνέδριο της ΚΕΔΕ στην Αλεξανδρούπολη ανέδειξε μια πραγματικότητα που δύσκολα μπορεί πλέον να κρυφτεί: η Τοπική Αυτοδιοίκηση λειτουργεί σε συνθήκες ασφυξίας. Η κυβέρνηση επιμένει σε ένα μοντέλο κεντρικού ελέγχου και αποσπασματικών εξαγγελιών, ενώ οι δήμοι –ιδίως στην περιφέρεια– καλούνται να διαχειριστούν τεράστιες ανάγκες με ελάχιστα μέσα. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η ΠΕ Σερρών αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός νομού που εγκλωβίζεται ανάμεσα στις συστημικές ελλείψεις και στις τοπικές αδυναμίες.
ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ: Πολύ λόγος, λίγη ουσία
Οι κυβερνητικές τοποθετήσεις στο συνέδριο δεν αρκούσαν για να κρύψουν το χάσμα ανάμεσα στη ρητορική και την πραγματικότητα.
Οι δήμοι συνεχίζουν να λειτουργούν:
-
με υποχρηματοδοτημένους προϋπολογισμούς,
-
με αρμοδιότητες που μεταφέρονται χωρίς πόρους,
-
με υπηρεσίες που έχουν αποψιλωθεί,
-
χωρίς ειδικό σχεδιασμό για τους μικρούς, αγροτικούς και παραμεθόριους δήμους.
Η πολιτεία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει την Αυτοδιοίκηση ως μηχανισμό εκτέλεσης αποφάσεων και όχι ως ανεξάρτητο πυλώνα δημοκρατίας και ανάπτυξης.
Και αυτή η νοοτροπία έχει κόστος , πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό.
ΠΕ ΣΕΡΡΩΝ: Λίγες φωτεινές εξαιρέσεις, πολλές δομικές δυσκολίες
Η πραγματικότητα των δήμων της ΠΕ Σερρών δεν είναι μονοδιάστατη.
Υπάρχουν δημοτικές αρχές που εργάζονται συγκροτημένα, επενδύουν σε μελέτες, κυνηγούν προγράμματα, διατηρούν μια σοβαρή διοικητική παρουσία και καταφέρνουν, παρά τις αντιξοότητες, να προχωρούν έργα.
Αποτελούν τις εξαιρέσεις και αξίζει να το αναγνωρίσει κανείς.
Όμως, η συνολική εικόνα του νομού παραμένει προβληματική.
Στους περισσότερους δήμους οι υπηρεσίες λειτουργούν οριακά, οι τεχνικές δομές είναι ανεπαρκείς και η δυνατότητα ωρίμανσης έργων περιορισμένη.
Η έλλειψη διεκδίκησης, η διοικητική αδράνεια και η απουσία μακροπρόθεσμου σχεδιασμού οδηγούν αναπόφευκτα σε χαμένες χρηματοδοτικές ευκαιρίες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι:
-
προσκλήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης δεν αξιοποιήθηκαν επαρκώς,
-
προγράμματα Interreg έμειναν σε εμβρυακό στάδιο,
-
έργα υποδομών καθυστερούν λόγω ελλιπών μελετών,
-
κρίσιμες δράσεις πολιτικής προστασίας και ψηφιακής αναβάθμισης προχωρούν με αργούς ρυθμούς.
Αυτή η εικόνα δεν είναι προϊόν κακής πρόθεσης.
Είναι αποτέλεσμα θεσμικής αδυναμίας και πολιτικής κουλτούρας χαμηλών προσδοκιών, που χρόνια τώρα εγκλωβίζει την τοπική διοίκηση στην ΠΕ Σερρών.
Χαμένες ευκαιρίες και διογκούμενο χάσμα
Η ΠΕ Σερρών δεν υστερεί σε ανάγκες, υστερεί σε δυνατότητες.
Η περιοχή χρειάζεται όσο λίγες:
-
σύγχρονα δίκτυα ύδρευσης και άρδευσης,
-
υποδομές πολιτικής προστασίας,
-
οδικά έργα,
-
αναπτυξιακές δράσεις για τον πρωτογενή τομέα,
-
επενδύσεις στην τοπική οικονομία και τον πολιτισμό.
Κι όμως, η υστέρηση διευρύνεται.
Την ώρα που άλλοι νομοί καταφέρνουν να εκμεταλλευτούν πλήρως τα χρηματοδοτικά εργαλεία, η ΠΕ Σερρών συχνά μένει στάσιμη.
Και η στασιμότητα, σε μια εποχή που όλοι τρέχουν, ισοδυναμεί με υποχώρηση.
Το πραγματικό δίλημμα: αλλαγή μοντέλου ή παράταση της υστέρησης
Το Συνέδριο της ΚΕΔΕ δεν ανέδειξε μόνο προβλήματα.
Ανέδειξε και το μεγάλο δίλημμα της επόμενης μέρας:
Θα εξακολουθήσει η Αυτοδιοίκηση να πορεύεται με το σημερινό μοντέλο;
Ή θα απαιτήσει και θα οργανώσει μια ουσιαστική αλλαγή;
Για την ΠΕ Σερρών, η απάντηση είναι κρίσιμη.
Η περιοχή χρειάζεται:
-
ενίσχυση υπηρεσιών,
-
επιθετική διεκδίκηση πόρων
-
επένδυση σε τεχνογνωσία και στελέχωση,
-
νέο αναπτυξιακό αφήγημα.
Οι φωτεινές εξαιρέσεις μπορούν να αποτελέσουν αφετηρία.
Αλλά για να αλλάξει η συνολική εικόνα απαιτείται πολιτική βούληση, διοικητική οργάνωση και, πάνω απ’ όλα, μια νέα κουλτούρα ευθύνης και σχεδιασμού τόσο σε τοπικό όσο και σε κυβερνητικό επίπεδο.
Η Αυτοδιοίκηση στην ΠΕ Σερρών δεν χρειάζεται ούτε κολακείες ούτε διαρκή μηδενισμό.
Χρειάζεται ρεαλισμό, ενότητα, σχέδιο και καθαρή πολιτική στάση.
Και απαιτεί από την κυβέρνηση να αφήσει πίσω την επικοινωνιακή διαχείριση και να προχωρήσει σε πραγματικές θεσμικές και οικονομικές ενισχύσεις.
Μέχρι τότε, ο νομός θα συνεχίσει να κινείται σε χαμηλές ταχύτητες και αυτό, πλέον, δεν μπορεί να θεωρείται φυσιολογικό.
Του Πασχάλη Θ. Τόσιου