Τα «αμαρτωλά» ΚΥΔ: Πύλες υποδοχής δηλώσεων ή πύλες λαμογιάς;
Η ελληνική γεωργία ζει και αναπνέει μέσα από το ΟΣΔΕ το Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου που καθορίζει ποιος αγρότης θα πάρει επιδοτήσεις, πόσα στρέμματα είναι επιλέξιμα, ποια ζώα αναγνωρίζονται. Όμως, το κρίσιμο σημείο επαφής του αγρότη με το σύστημα δεν είναι ο ίδιος ο ΟΠΕΚΕΠΕ, αλλά τα λεγόμενα Κέντρα Υποδοχής Δηλώσεων (ΚΥΔ). Εκεί όπου η γραφειοκρατία συναντά την πράξη. Εκεί όπου στήθηκε ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της μεταπολίτευσης.
Η ελληνική γεωργία ζει και αναπνέει μέσα από το ΟΣΔΕ το Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου που καθορίζει ποιος αγρότης θα πάρει επιδοτήσεις, πόσα στρέμματα είναι επιλέξιμα, ποια ζώα αναγνωρίζονται. Όμως, το κρίσιμο σημείο επαφής του αγρότη με το σύστημα δεν είναι ο ίδιος ο ΟΠΕΚΕΠΕ, αλλά τα λεγόμενα Κέντρα Υποδοχής Δηλώσεων (ΚΥΔ). Εκεί όπου η γραφειοκρατία συναντά την πράξη. Εκεί όπου στήθηκε ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της μεταπολίτευσης.
Τι είναι τα ΚΥΔ
Τα ΚΥΔ είναι φορείς που πιστοποιούνται για να υποδέχονται τις δηλώσεις των αγροτών: ιδιωτικές εταιρείες, συνεταιρισμοί, ατομικά γραφεία. Αναλαμβάνουν να καταχωρήσουν τα χωράφια, τα ζώα, τις καλλιέργειες, να διασταυρώσουν τα δεδομένα και να τα στείλουν στον ΟΠΕΚΕΠΕ.
Με απλά λόγια, χωρίς ΚΥΔ δεν κινείται τίποτα. Ο αγρότης δεν έχει πρόσβαση απευθείας στον οργανισμό, αλλά περνά αναγκαστικά από το συστημα των ΚΥΔ.
Το διπλό ταμείο
Από την πρώτη μέρα, τα ΚΥΔ εξασφάλισαν ένα διπλό κανάλι χρηματοδότησης:
-
Επιδότηση από τον ΟΠΕΚΕΠΕ για κάθε αίτηση.
-
Χρέωση στον αγρότη από 40 έως και 70 ευρώ ανά δήλωση.
Έτσι στήθηκε ένα παράλληλο ταμείο εκατομμυρίων, με τους αγρότες να πληρώνουν δύο και τρεις φορές για μια υποχρεωτική διαδικασία.
Σκάνδαλα και «γκρίζες ζώνες»
Η ιστορία των ΚΥΔ έχει μαύρες σελίδες:
-
Φουσκωμένα στρέμματα και «δηλώσεις» για χωράφια που ποτέ δεν καλλιεργήθηκαν.
-
Διπλοεγγραφές για να εισπραχθούν περισσότερες επιδοτήσεις.
-
Δηλώσεις-φαντάσματα χωρίς γνώση των αγροτών.
-
Στενές διασυνδέσεις με πολιτικά γραφεία, που μετέτρεψαν τα ΚΥΔ σε εργαλεία πελατειακής πολιτικής.
-
Μονοπωλιακές πρακτικές στην πιστοποίηση, που έκαναν λίγους να ελέγχουν τους πολλούς.
Ο διαχωρισμός
Δεν είναι όλα τα ΚΥΔ ίδια. Υπάρχουν γραφεία που λειτούργησαν νόμιμα, με σοβαρότητα και σεβασμό στον αγρότη, εξυπηρετώντας χιλιάδες δηλώσεις χωρίς να αφήσουν σκιές. Αυτά πρέπει να προστατευτούν και να αναγνωριστούν.
Όμως, στο ίδιο οικοσύστημα υπήρξαν και ΚΥΔ που λειτούργησαν ως πύλες λαμογιάς, παραχαράσσοντας στοιχεία, εκμεταλλευόμενα τον αγρότη και κατασπαταλώντας κοινοτικούς πόρους. Αυτά είναι που ρίχνουν βαριά σκιά σε όλους.
Η αναγκαιότητα του ελέγχου
Αυτό που προκύπτει σήμερα ως αδήριτη υποχρέωση είναι ένα:
Ο έλεγχος σε όλα τα ΚΥΔ πρέπει να ξεκινήσει άμεσα και να είναι αμείλικτος.
Μόνο έτσι θα μάθουμε ποια ήταν πράγματι πύλες υποδοχής δηλώσεων με σεβασμό στη δουλειά του αγρότη και στο δημόσιο χρήμα και ποια ήταν πύλες λαμογιάς, που μετέτρεψαν το ΟΣΔΕ σε μηχανισμό πλουτισμού.
Τα ΚΥΔ δεν είναι ένα «τεχνικό ζήτημα». Είναι ο καθρέφτης της σχέσης του κράτους με τον αγροτικό κόσμο. Αν συνεχίσουν να λειτουργούν χωρίς διαφάνεια και χωρίς έλεγχο, ο αγρότης θα παραμένει όμηρος και η χώρα θα συνεχίζει να εκτίθεται στην Ευρώπη.
Η απαίτηση είναι σαφής: φως παντού, έλεγχος σε όλους, τιμωρία για τους παραβάτες. Γιατί διαφορετικά, οι «πύλες του ΟΣΔΕ» θα μείνουν για πάντα χαραγμένες ως «πύλες της λαμογιάς».
Γράφει ο Πασχάλης θ. Τόσιος
