θεσμική ανεπάρκεια, προσχηματικοί έλεγχοι και μια κυβέρνηση σε μόνιμη άρνηση

Την Παρασκευή 19 Δεκεμβρίου ολοκληρώθηκε στο μονομελές πλημμελειοδικείο ο τελευταίος κύκλος της δίκης των υποκλοπών για το 2025. Όσα έχουν κατατεθεί μέχρι στιγμής στην αίθουσα δεν αφήνουν περιθώρια παρερμηνειών: η υπόθεση δεν σκοντάφτει στην έλλειψη στοιχείων, αλλά στη συστηματική απουσία ουσιαστικής διερεύνησης.

Το δικαστήριο, σε αντίθεση με την εισαγγελική έρευνα που προηγήθηκε, αρχίζει να φωτίζει κρίσιμες πτυχές του σκανδάλου, αποκαλύπτοντας έναν μηχανισμό παρακολουθήσεων που λειτούργησε χωρίς πραγματικό έλεγχο και με πολιτική κάλυψη.

Ανύπαρκτοι έλεγχοι στην ΕΥΠ

Το πρώτο σαφές συμπέρασμα της δίκης είναι ότι η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών δεν ελέγχθηκε ποτέ ουσιαστικά. Οι καταθέσεις τόσο του πρώην προέδρου της ΑΔΑΕ, Χρήστος Ράμμος, όσο και της διοικήτριας της Εθνική Αρχή Διαφάνειας, Αλεξάνδρα Ρογκάκου, περιέγραψαν ελέγχους με προκαθορισμένα ραντεβού, περιορισμένη πρόσβαση σε στοιχεία και απόλυτο έλεγχο της διαδικασίας από τον ίδιο τον ελεγχόμενο.

Με απλά λόγια: δεν επρόκειτο για ελέγχους, αλλά για θεσμικές επισκέψεις χωρίς ουσία.

Η εντολή-παρωδία της ΕΑΔ

Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε η αποκάλυψη του περιεχομένου της εντολής ελέγχου της ΕΑΔ. Οι επιθεωρητές κλήθηκαν να εξετάσουν αν υπήρχε σύμβαση της ΕΥΠ με εταιρείες που διαχειρίζονταν το λογισμικό Predator.

Το ερώτημα μοιάζει σχεδόν ειρωνικό: ποια κυβέρνηση θα αποτύπωνε γραπτώς και επισήμως μια παράνομη δραστηριότητα; Όταν –αναμενόμενα– δεν εντοπίστηκε τέτοια σύμβαση, εκδόθηκε πόρισμα που αξιοποιήθηκε πολιτικά ως «απόδειξη αθωότητας» από τον πρωθυπουργό Κυριάκος Μητσοτάκης.

Ο ρόλος Μπίνη και οι πολιτικές διασυνδέσεις

Την επίμαχη εντολή υπέγραψε ο τότε διοικητής της ΕΑΔ, Άγγελος Μπίνης, ο οποίος λίγους μήνες αργότερα αποχώρησε για θέση στις Βρυξέλλες. Πρόκειται για πρόσωπο με μακρά συνεργασία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη ήδη από την περίοδο της κυβέρνησης Σαμαρά.

Η διαδρομή αυτή δεν πέρασε απαρατήρητη στο δικαστήριο, καθώς ενισχύει την εικόνα ενός συστήματος ελέγχων στενά συνδεδεμένου με το πρωθυπουργικό περιβάλλον.

Προβληματική εισαγγελική έρευνα

Στο μικροσκόπιο της δίκης μπαίνει πλέον και η εισαγγελική διαχείριση της υπόθεσης. Σοβαρά ερωτήματα εγείρονται για τη στάση ανώτατων δικαστικών λειτουργών και ιδίως για την έρευνα που ολοκλήρωσε ο αντιεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Αχιλλέας Ζήσης.

Κενά, παραλείψεις και βιαστικές αρχειοθετήσεις σκιαγραφούν μια έρευνα που περισσότερο έκλεινε δρόμους παρά άνοιγε.

Η υπόθεση της prepaid κάρτας

Κομβικό σημείο αποτέλεσε η κατάθεση του Αιμίλιος Κοσμίδης, στο όνομα του οποίου είχε εκδοθεί prepaid κάρτα μέσω της οποίας πληρώθηκαν οι servers αποστολής των μολυσμένων SMS Predator.

Οι ισχυρισμοί του μάρτυρα ,ότι έλαβε την κάρτα το 2010, ότι δεν την ενεργοποίησε ποτέ και ότι την «έχασε»  κατέρρευσαν υπό το βάρος αντικειμενικών στοιχείων. Η κάρτα φορτίστηκε σε ΑΤΜ σε άμεση γειτνίαση με εγκαταστάσεις της ΕΥΠ, ενώ η ΕΤΕ κατέθεσε ότι η ενεργοποίηση prepaid κάρτας γίνεται αποκλειστικά με μοναδικό PIN που παραδίδεται στον δικαιούχο.

Ο μάρτυρας δεν προσκόμισε κανένα αποδεικτικό ότι επιχείρησε να διαλευκάνει την υπόθεση ή να προστατεύσει το όνομά του.

Η κίνηση που δεν έγινε  και τελικά έγινε

Σε αντίθεση με την εισαγγελική έρευνα, το δικαστήριο αποφάσισε να ζητήσει από την ΕΤΕ ολόκληρη την πορεία της κάρτας, από την έκδοσή της έως σήμερα. Πρόκειται για στοιχειώδη πράξη διερεύνησης, η οποία όμως είχε παραλειφθεί όταν η υπόθεση τέθηκε στο αρχείο.

Η απόφαση αυτή σηματοδοτεί στροφή: για πρώτη φορά η υπόθεση αντιμετωπίζεται με όρους πραγματικής ιχνηλάτησης.

Θεσμοί σε αναστολή

Παράλληλα, παραμένει σε εκκρεμότητα η σύγκληση της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, μετά από κοινό αίτημα κομμάτων της αντιπολίτευσης, ενώ η ΕΥΠ εξακολουθεί να αρνείται να συμμορφωθεί με απόφαση του ΣτΕ που την υποχρεώνει να ενημερώσει τον Νίκος Ανδρουλάκης για τους λόγους παρακολούθησής του.

Συμπέρασμα

Η δίκη των υποκλοπών δεν αποκαλύπτει μόνο ένα δίκτυο παράνομων παρακολουθήσεων. Φέρνει στο φως ένα μοντέλο εξουσίας που αντιλαμβάνεται τον έλεγχο ως απειλή και τη διαφάνεια ως πρόβλημα.

Όσο το δικαστήριο προχωρά, τόσο καθίσταται σαφές ότι το πραγματικό σκάνδαλο δεν είναι μόνο ποιος παρακολουθούσε ποιον, αλλά ποιοι φρόντισαν να μη μάθουμε ποτέ το γιατί.