ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Την έδιωξαν από τη Σχολή Καλών Τεχνών επειδή ήταν γυναίκα
Τους εκδικήθηκε με 2.500 πίνακες και τρεις πολέμους
Τους εκδικήθηκε με 2.500 πίνακες και τρεις πολέμους
Όταν η Θάλεια Φλωρά-Καραβία προσπάθησε να γραφτεί στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας στα τέλη του 19ου αιώνα, το ίδρυμα τής έκλεισε
την πόρτα κατάμουτρα. Ο λόγος δεν ήταν η ικανότητά της, αλλά το φύλο της. Ήταν γυναίκα, κι εκείνες δεν γίνονταν δεκτές. Εκείνη δεν
έκλαψε. Πήρε τον δρόμο για το Μόναχο, σπούδασε πλάι στον Γύζη και τον Ιακωβίδη και γύρισε πίσω για να δείξει τι αξίζει με 2.500
ελαιογραφίες και χιλιάδες σχέδια που κανείς ακόμη δεν έχει καταλογογραφήσει.
Η Σιάτιστα τη γέννησε, αλλά η Κωνσταντινούπολη τη μεγάλωσε. Ο πατέρας της, ιερέας, πήγε την οικογένεια στη μεγαλούπολη όπου εκείνη
σπούδασε στο Ζάππειο Παρθεναγωγείο. Στην ηλικία των 17 αποφοίτησε, και μες στα επόμενα χρόνια είχε ήδη φύγει για Ευρώπη. Στο Μόναχο
και στο Παρίσι, εκεί που οι γυναίκες με πάθος έπρεπε να παλέψουν για κάθε σπιθαμή καλλιτεχνικής ελευθερίας, η Θάλεια κατάφερε να
σταθεί ισότιμα με τους μεγάλους άνδρες της εποχής.
Το 1898 επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, επαγγελματίας πια. Αλλά ήταν στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου όπου έστησε το πραγματικό της
εργαστήρι ζωής. Εκεί παντρεύτηκε τον Νίκο Καραβία, εκδότη της εφημερίδας Εφημερίς, και ίδρυσε σχολή ζωγραφικής που δίδαξε εκατοντάδες
Έλληνες της διασποράς. Η φήμη της απλώθηκε σαν το φως των πινάκων της — κι εκεί ξεκίνησε το άλλο μεγάλο της έργο: να κάνει τέχνη μέσα
στον πόλεμο.
Στους Βαλκανικούς πολέμους, ακολούθησε τον ελληνικό στρατό με σκίτσο και μπλοκάκι, ως πολεμική ανταποκρίτρια της εφημερίδας του
άντρα της. Στα χαρακτικά της, με κάρβουνο και κιμωλία, βλέπει κανείς όχι τη δόξα αλλά τον πόνο, τη βουβή ένταση, τη σιωπή πριν
το πυρ. Τα σχέδιά της από τη Μακεδονία και την Ήπειρο έγιναν βιβλίο, το Εντυπώσεις από τον πόλεμο του 1912-1913, που αποτελεί
σήμερα σπάνιο τεκμήριο βιωματικής αποτύπωσης της σύρραξης.
Η ίδια εικόνα συνεχίστηκε και στη Μικρά Ασία. Από το 1918 μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή, η Θάλεια Φλωρά-Καραβία δεν έπαψε να
καταγράφει. Με σχέδιο και μαρτυρία, έμεινε δίπλα στους στρατιώτες που προχωρούσαν κι έπειτα υποχωρούσαν, ενώ η Ελλάδα άλλαζε πρόσωπο
για πάντα. Όμως και στον πόλεμο του 1940-41, ενώ πλησίαζε τα εβδομήντα, ξαναβρέθηκε με το πινέλο στο χέρι, να απαθανατίζει στρατιώτες
και στιγμές που οι φωτογραφικές μηχανές δεν πρόλαβαν.
Ζωγράφισε περίπου 500 πορτραίτα, ανάμεσά τους τον Καβάφη, την Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και άλλες μεγάλες φυσιογνωμίες. Εικονογράφησε βιβλία,
έγραψε άρθρα, δίδαξε. Το ύφος της ακουμπά στη Σχολή του Μονάχου, αλλά φέρει μέσα του τη φλόγα των ιμπρεσιονιστών. Η ίδια έλεγε: «Εργάζομαι
εμπρεσιονιστικά». Μα προς το τέλος, χωρίς να ακολουθήσει κάποια τάση, έφτασε να αγγίζει τον εξπρεσιονισμό — έναν προσωπικό εξπρεσιονισμό
που δεν οφείλεται σε τεχνοτροπία, αλλά σε όσα είχε δει.
Η φράση που της απηύθυνε κάποτε ο Εσάτ Πασάς στον άντρα της έμεινε θρυλική: «Ένα τσιγάρο συ, τρία σκίτσα η κυρία σου!» Ήταν η απόλυτη
αναγνώριση από εκείνον που ήξερε τι σημαίνει να έχεις μπροστά σου κάποιον που μπορεί να συλλάβει το βλέμμα της Ιστορίας μέσα σε λίγες
γραμμές.
Η Θάλεια Φλωρά-Καραβία γύρισε στην Ελλάδα το 1939. Έλαβε το Αργυρό Μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών και τον Σταυρό του Τάγματος της Ευποιίας.
Πολλά έργα της βρίσκονται σήμερα στην Εθνική Πινακοθήκη, στο Πολεμικό Μουσείο, στο Γ΄ Σώμα Στρατού. Μα εκείνη δεν γύρισε για τιμές. Ήξερε
ότι τους είχε ήδη εκδικηθεί. Με το έργο της.
Πηγή: www.sportime.gr
την πόρτα κατάμουτρα. Ο λόγος δεν ήταν η ικανότητά της, αλλά το φύλο της. Ήταν γυναίκα, κι εκείνες δεν γίνονταν δεκτές. Εκείνη δεν
έκλαψε. Πήρε τον δρόμο για το Μόναχο, σπούδασε πλάι στον Γύζη και τον Ιακωβίδη και γύρισε πίσω για να δείξει τι αξίζει με 2.500
ελαιογραφίες και χιλιάδες σχέδια που κανείς ακόμη δεν έχει καταλογογραφήσει.
Η Σιάτιστα τη γέννησε, αλλά η Κωνσταντινούπολη τη μεγάλωσε. Ο πατέρας της, ιερέας, πήγε την οικογένεια στη μεγαλούπολη όπου εκείνη
σπούδασε στο Ζάππειο Παρθεναγωγείο. Στην ηλικία των 17 αποφοίτησε, και μες στα επόμενα χρόνια είχε ήδη φύγει για Ευρώπη. Στο Μόναχο
και στο Παρίσι, εκεί που οι γυναίκες με πάθος έπρεπε να παλέψουν για κάθε σπιθαμή καλλιτεχνικής ελευθερίας, η Θάλεια κατάφερε να
σταθεί ισότιμα με τους μεγάλους άνδρες της εποχής.
Το 1898 επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, επαγγελματίας πια. Αλλά ήταν στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου όπου έστησε το πραγματικό της
εργαστήρι ζωής. Εκεί παντρεύτηκε τον Νίκο Καραβία, εκδότη της εφημερίδας Εφημερίς, και ίδρυσε σχολή ζωγραφικής που δίδαξε εκατοντάδες
Έλληνες της διασποράς. Η φήμη της απλώθηκε σαν το φως των πινάκων της — κι εκεί ξεκίνησε το άλλο μεγάλο της έργο: να κάνει τέχνη μέσα
στον πόλεμο.
Στους Βαλκανικούς πολέμους, ακολούθησε τον ελληνικό στρατό με σκίτσο και μπλοκάκι, ως πολεμική ανταποκρίτρια της εφημερίδας του
άντρα της. Στα χαρακτικά της, με κάρβουνο και κιμωλία, βλέπει κανείς όχι τη δόξα αλλά τον πόνο, τη βουβή ένταση, τη σιωπή πριν
το πυρ. Τα σχέδιά της από τη Μακεδονία και την Ήπειρο έγιναν βιβλίο, το Εντυπώσεις από τον πόλεμο του 1912-1913, που αποτελεί
σήμερα σπάνιο τεκμήριο βιωματικής αποτύπωσης της σύρραξης.
Η ίδια εικόνα συνεχίστηκε και στη Μικρά Ασία. Από το 1918 μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή, η Θάλεια Φλωρά-Καραβία δεν έπαψε να
καταγράφει. Με σχέδιο και μαρτυρία, έμεινε δίπλα στους στρατιώτες που προχωρούσαν κι έπειτα υποχωρούσαν, ενώ η Ελλάδα άλλαζε πρόσωπο
για πάντα. Όμως και στον πόλεμο του 1940-41, ενώ πλησίαζε τα εβδομήντα, ξαναβρέθηκε με το πινέλο στο χέρι, να απαθανατίζει στρατιώτες
και στιγμές που οι φωτογραφικές μηχανές δεν πρόλαβαν.
Ζωγράφισε περίπου 500 πορτραίτα, ανάμεσά τους τον Καβάφη, την Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και άλλες μεγάλες φυσιογνωμίες. Εικονογράφησε βιβλία,
έγραψε άρθρα, δίδαξε. Το ύφος της ακουμπά στη Σχολή του Μονάχου, αλλά φέρει μέσα του τη φλόγα των ιμπρεσιονιστών. Η ίδια έλεγε: «Εργάζομαι
εμπρεσιονιστικά». Μα προς το τέλος, χωρίς να ακολουθήσει κάποια τάση, έφτασε να αγγίζει τον εξπρεσιονισμό — έναν προσωπικό εξπρεσιονισμό
που δεν οφείλεται σε τεχνοτροπία, αλλά σε όσα είχε δει.
Η φράση που της απηύθυνε κάποτε ο Εσάτ Πασάς στον άντρα της έμεινε θρυλική: «Ένα τσιγάρο συ, τρία σκίτσα η κυρία σου!» Ήταν η απόλυτη
αναγνώριση από εκείνον που ήξερε τι σημαίνει να έχεις μπροστά σου κάποιον που μπορεί να συλλάβει το βλέμμα της Ιστορίας μέσα σε λίγες
γραμμές.
Η Θάλεια Φλωρά-Καραβία γύρισε στην Ελλάδα το 1939. Έλαβε το Αργυρό Μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών και τον Σταυρό του Τάγματος της Ευποιίας.
Πολλά έργα της βρίσκονται σήμερα στην Εθνική Πινακοθήκη, στο Πολεμικό Μουσείο, στο Γ΄ Σώμα Στρατού. Μα εκείνη δεν γύρισε για τιμές. Ήξερε
ότι τους είχε ήδη εκδικηθεί. Με το έργο της.
Πηγή: www.sportime.gr
#SerresParatiritis
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
