Η Ελλάδα ζει μια σιωπηλή δημογραφική τραγωδία. Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι: το 2024 καταγράφηκαν μόλις 69.675 γεννήσεις, ο χαμηλότερος αριθμός της σύγχρονης ιστορίας. Αντίθετα, οι θάνατοι ανήλθαν σε 128.259. Το ισοζύγιο είναι εφιαλτικό: μία γέννηση για 1,8 θανάτους. Από το 2018 και μετά, οι γεννήσεις παραμένουν κάτω από τις 80.000 ετησίως, ενώ οι θάνατοι φτάνουν ακόμη και τις 146.000.

Η χώρα χάνει σταθερά τις νεότερες γενιές της, με απώλειες που ισοδυναμούν με ολόκληρες πόλεις νέων ανθρώπων.

Πανελλαδική εικόνα – Τα «χαμένα» παιδιά

Το 2010 γράφτηκαν στην Α΄ Δημοτικού 115.000 μαθητές. Τον Σεπτέμβριο του 2025, ο αριθμός αυτός περιορίζεται σε 71.181. Μέσα σε 15 χρόνια χάθηκαν 43.819 παιδιά, δηλαδή 1.760 σχολικές τάξεις.

Τα σημερινά «πρωτάκια» είναι παιδιά που γεννήθηκαν το 2019 (83.756 γεννήσεις). Όμως 12.575 από αυτά δεν φτάνουν καν στο σχολείο – μια διαρροή σχεδόν 15% ήδη από την είσοδο στην εκπαίδευση.

Η ΟΙΕΛΕ προειδοποιεί: μέχρι το 2035 οι μαθητές θα μειωθούν από τα 1,5 εκατομμύριο στα 1,05 εκατομμύριο. Στην πράξη, θα εξαφανιστεί το 29% των σχολικών μονάδων.

Σέρρες – Ο νομός που σβήνει

Η εικόνα είναι ακόμη πιο σκοτεινή στον Νομό Σερρών. Τα επίσημα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά:

• 2021: 408 γεννήσεις – 1.019 θάνατοι

• 2022: 392 γεννήσεις – 991 θάνατοι

• 2023: 309 γεννήσεις – 874 θάνατοι

• 2024: 321 γεννήσεις – 917 θάνατοι

Για κάθε παιδί που γεννιέται, αντιστοιχούν σχεδόν τρεις θάνατοι. Το δημογραφικό ισοζύγιο έχει καταρρεύσει.

Η απογραφή του 2021 έδειξε πως ο νομός Σερρών είχε μια από τις μεγαλύτερες απώλειες πληθυσμού στην Ελλάδα, χάνοντας μία βουλευτική έδρα λόγω συρρίκνωσης. Τέσσερις δήμοι της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών συγκαταλέγονται ανάμεσα στους 19 της χώρας με τη μεγαλύτερη μείωση πληθυσμού.

Στην πράξη, τα σχολεία της υπαίθρου αδειάζουν, οι τάξεις συγχωνεύονται, τα χωριά γερνούν και η οικονομία της περιοχής στερεύει από νεανικό δυναμικό.

Οι συνέπειες για την κοινωνία και την οικονομία

Η δραματική μείωση του μαθητικού πληθυσμού δεν είναι απλώς εκπαιδευτικό ζήτημα· είναι υπαρξιακό πρόβλημα για το μέλλον της χώρας:

• Ασφαλιστικό: λιγότεροι εργαζόμενοι, περισσότερες συντάξεις.

• Αγορά εργασίας: έλλειψη νέου εργατικού δυναμικού, αδυναμία κάλυψης παραγωγικών αναγκών.

• Εθνική ασφάλεια: μείωση πληθυσμού σε παραμεθόριες περιοχές, εγκατάλειψη υπαίθρου.

• Κοινωνική συνοχή: γήρανση πληθυσμού, αυξημένες ανάγκες υγείας και πρόνοιας.

Η ευθύνη της Πολιτείας

Η Πολιτεία απέτυχε να προλάβει και να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά καιρούς ήταν αποσπασματικά και ανεπαρκή.

Δεν υπήρξε ποτέ ένα ολοκληρωμένο δημογραφικό σχέδιο στήριξης των νέων οικογενειών.
Δεν θεσπίστηκαν σοβαρά φορολογικά κίνητρα για τα νέα ζευγάρια.
Δεν εξασφαλίστηκαν υποδομές παιδικής φροντίδας, ούτε στήριξη στέγασης.
Δεν υπήρξε στρατηγική για την επιστροφή νέων που μετανάστευσαν.

Αντί για πολιτικές με όραμα, η χώρα πορεύεται με ευχολόγια και δηλώσεις συμπάθειας. Η ευθύνη βαραίνει ολόκληρο το πολιτικό σύστημα, αλλά κυρίως τις κυβερνήσεις της τελευταίας δεκαετίας που άφησαν το πρόβλημα να διογκωθεί.

Συμπέρασμα – Μια Ελλάδα που μικραίνει επικίνδυνα

Η Ελλάδα χάνει τις γενιές της. Το κενό στις σχολικές αίθουσες, τα κλειστά σχολεία στην επαρχία, οι χαμένες βουλευτικές έδρες, η ερήμωση χωριών δεν είναι απλοί αριθμοί. Είναι η αντανάκλαση ενός μέλλοντος που συρρικνώνεται.

Ο Νομός Σερρών είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της κατάρρευσης. Εκεί που άλλοτε η ζωή ανανεωνόταν, τώρα επικρατεί σιωπή.

Η Πολιτεία οφείλει να δράσει τώρα. Αύριο θα είναι αργά.