Ένας νέο κτίσμα, η Αγορά της πόλης;

Η θέση του κτηρίου έρχεται να τονιστεί φέτος με την ανακάλυψη ενός μεγάλου τοίχου, τον οποίο οι αρχαιολόγοι γνώριζαν ως ένα σημείο και θεωρούσαν ότι σχετίζεται άμεσα με προσθήκες στο λατρευτικό κτήριο.

Η υπόθεση όμως δεν ίσχυε αφού πρόκειται για ξεχωριστό αυτόνομο κτίσμα, καθώς η ανασκαφή για πρώτη φορά συνεχίστηκε προς τα νότια του ήδη ανεσκαμμένου χώρου. «Ο τοίχος αυτός δεν έχει άμεση συνάφεια με το λατρευτικό κτίσμα. Πρόκειται για ένα ξεχωριστό κτήριο», υποστηρίζει ο κ. Δαμάσκος. Στη διερεύνηση της λεγόμενης δυτικής επέκτασης, ή προσθήκης, του λατρευτικού κτίσματος διαπιστώθηκε ότι ο δυτικός τοίχος συνεχίζεται περαιτέρω κατά μήκος προς τα νότια για αρκετά μέτρα χωρίς να γωνιάζει. 

Αποκαλύφθηκε το κατώτερο τμήμα του, χτισμένο με ορθογώνιες πωροπλίνθους σε εναλλαγή με αργολιθοδομή, με τρόπο γνωστό και από άλλα μνημεία της Αμφίπολης.

 «Προς επίρρωση έρχεται η γεωφυσική έρευνα που πραγματοποιήσαμε το 2019 και υποδεικνύει ότι ο τοίχος αυτός πιθανότατα εκτείνεται πολλά μέτρα προς τα νότια ως εξωτερικός τοίχος μεγάλου κτιριακού συγκροτήματος το οποίο θα μπορούσε να καταλαμβάνει μεγάλο τμήμα του πλατώματος που περιέλαβε αργότερα η πρωτοβυζαντινή οχύρωση», όπως αναφέρει ο αρχαιολόγος.

Οι ανασκαφείς θεωρούν ότι ένα τέτοιο κτήριο θα πρέπει να είχε διαμορφωθεί κάτω από συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες. «Το νωρίτερο που θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο ήταν η εποχή του Φιλίππου Β΄, που καταλαμβάνει στα μέσα του 4ου αιώνα την Αμφίπολη και την προσαρτά στο Μακεδονικό Βασίλειο. Ούτως ή άλλως η κεραμική που έχει βρεθεί εκεί δεν μας πηγαίνει προς το τέλος του 5ου αιώνα, εποχή ίδρυσης της πόλης από τους Αθηναίους. Επίσης η χαρακτηριστική αυτή εναλλάξ θεμελίωση είναι γνωστή από άλλα κτήρια της Αμφίπολης, όπως για παράδειγμα το Γυμνάσιο, το οποίο επίσης ανοικοδομήθηκε την εποχή του Φιλίππου. Για να μπορέσουμε, όμως, να χρονολογήσουμε με ασφάλεια την κατασκευή του, αλλά και να το ερευνήσουμε σε βάθος, έχουμε ακόμα δρόμο», λέει ο κ. Δαμάσκος.

ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΤΟΙΧΟΥ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΠΙΘΑΝΟΤΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ

Ο λατρευτικός χώρος και η αγορά

Σημειώνεται ότι τα προηγούμενα χρόνια είχε εντοπιστεί στην Ακρόπολη, αμέσως δυτικά του λατρευτικού κτίσματος μικρότεροι χώροι που έφεραν κατάλοιπα εργαστηριακών δραστηριοτήτων, κυρίως μεταλλουργικών. Αυτές οι δραστηριότητες μπορούν να χρονολογηθούν στους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους. Η φετινή ανασκαφή επικεντρώθηκε σε δύο σημεία των χώρων αυτών για τη διερεύνηση των παλαιότερων επιχώσεων. Αποκαλύφθηκαν τμήματα πήλινων γυναικείων ειδωλίων, πήλινες μήτρες ειδωλίων, κεραμική των ύστερων κλασικών/πρώιμων ελληνιστικών χρόνων κ.ά. Εδώ βρέθηκε και το ενδιαφέρον ειδώλιο του διάτρητου ταύρου, διαστάσεων λίγων εκατοστών. Ωστόσο, η έρευνα δεν εξαντλήθηκε σε βάθος και θα πρέπει να συνεχισθεί μελλοντικά.

Τέλος, ερευνήθηκαν επίσης τμήματα αγωγών, κτιστών ή διαμορφωμένων στο έδαφος για απορροή υδάτων από τη Βασιλική, αλλά και για την εξυπηρέτηση εργαστηριακών δραστηριοτήτων. Σε δύο από αυτούς, των πρωτοβυζαντινών χρόνων που διακόπτουν τα αρχαιότερα στρώματα, έχουν ενσωματωθεί σε δεύτερη χρήση σημαντικά αρχιτεκτονικά μαρμάρινα μέλη των προγενέστερων οικοδομικών φάσεων με καλοδουλεμένες επιφάνειες. Στην τάφρο του κτιστού αγωγού απορροής προς δυσμάς των υδάτων της δεξαμενής αναβρυτηρίου του αιθρίου της Βασιλικής Γ΄, βρέθηκε μαρμάρινη πλίνθος, ίσως τμήμα μεγάλου βάθρου αγάλματος.

Όλα τα παραπάνω συνηγορούν στη γενική εικόνα που διαμορφώνεται

 σταδιακά για το μεγάλο αυτό κτιριακό συγκρότημα, η οποία επιτρέπει τη διατύπωση της άποψης ότι στον χώρο αυτό βρισκόταν η αγορά της πόλης. Μέσα σε αυτήν υπήρχε λατρευτικό κτίσμα, το οποίο ανήκει σαφώς σε γυναικεία θεότητα, ο χαρακτήρας της οποίας σχετίζεται με διαβατήριες τελετές στο πλαίσιο της πόλης.

Και μπορεί τα ευρήματα από την Αμφίπολη να μας κινούν το ενδιαφέρον κάθε χρόνο, ή και να μας εντυπωσιάζουν ενίοτε, δεδομένου ότι επρόκειτο για μια από τις σημαντικότερες πόλεις στη Μακεδονία, η ανασκαφική έρευνα, όμως, που πραγματοποιείται κάθε καλοκαίρι τα τελευταία χρόνια μαστίζεται από την υποχρηματοδότηση. 

Με ό,τι κι αν σημαίνει αυτό για την απρόσκοπτη πορεία των ανασκαφικών ερευνών..