ΤΟΠΙΚΑ
Χατζιδάκειο: Το Αρχοντικό του Σερραίου Ισαάκ Δανιήλ η μετέπειτα οικία Μάνου Χατζιδάκη
Η μελέτη ενός κτιρίου μιας άλλης εποχής, της οποίας τα βασικότερα χαρακτηριστικά έχουν ξεχαστεί ή έχουν χαθεί, αποτελεί κάθε φορά μια ενδιαφέρουσα πρόκληση.
Η μελέτη ενός κτιρίου μιας άλλης εποχής, της οποίας τα βασικότερα χαρακτηριστικά έχουν ξεχαστεί ή έχουν χαθεί, αποτελεί κάθε φορά μια ενδιαφέρουσα πρόκληση.
Ιδιαίτερα όταν τα μυστικά του είναι καλά «κρυμμένα» κάτω από στρώματα μεταγενέστερων εποχών και όταν οι άνθρωποι που έζησαν
σ’ αυτό υπήρξαν σημαντικές προσωπικότητες.
Μια επίσκεψη στο σπίτι του Μάνου Χατζιδάκι αποτελεί την καλύτερη απόδειξη πως μια πόλη δεν ξεχνάει όσα της δίνουν ζωή, ελπίδα
δύναμη, προοπτική. Και όλα αυτά συμπυκνώνονται σε μια λέξη, πολιτισμός.
Στην οδό Βενιζέλου ( πρώην Χρύσης ) με Κονίτσης ( πρώην Ερμού ), στέκει αγέρωχο εδώ και χρόνια στην Ξάνθη το νεοκλασικό κτήριο
του Ελληνοεβραίου καπνεμπόρου, τραπεζίτη και ασφαλιστή, εκ Σερρών ορμωμένου, Ισαάκ Ντανιέλ ( Isaak Daniel ), γνωστό για τους
παλαιοτέρους ως «Μέγαρο Σαρκούτσου» ή Grand Mansion, συνολικής έκτασης 1200 τ.μ.
Σήμερα το κτήριο είναι περισσότερο γνωστό με την καινούρια του ονομασία, ως «Σπίτι του Μάνου Χατζιδάκι», μιας και ο μεγάλος
μουσικοσυνθέτης, που γεννήθηκε στην Ξάνθη το 1925, φαίνεται να έζησε κάποια απ’ τα παιδικά του χρόνια σ’ αυτό, αφού ο πατέρας του,
Γεώργιος Χατζιδάκις, πρωτοενοικιάζει τον επάνω όροφο, βάσει συμβολαίων, το 1927-28.
Το κτήριο χτίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα, την ίδια περίοδο που έγινε και η βίλα Αλλατίνι στην Θεσσαλονίκη, και όπως εξηγεί η κ.
Νατάσα Μιχαηλίδου μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ «το κτήριο, ήταν ιδιοκτησία του Σερραίου Ισαάκ Δανιέλ, ενός Εβραίου ο οποίος ήταν ανάμεσα
στους πιο πλούσιους ανθρώπους εκείνης της εποχής. Το επάγγελμά του ήταν χρηματιστής και ταυτόχρονα ασχολούνταν με το καπνεμπόριo
και τις μεσιτείες.
Αγόρασε το κτήριο και το έκτισε σε δύο φάσεις. Είναι ίσως το πλέον χαρακτηριστικό δείγμα αποτύπωσης της κοσμοπολίτικης αντίληψης της
Ξάνθης των αρχών του προηγούμενου αιώνα στην αρχιτεκτονική. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι το σπίτι χτίσθηκε σε προνομιακή θέση, πάνω
σε ύψωμα, για να έχει θέα σε όλη την έκταση της τότε πόλης αν και σήμερα δυστυχώς η θέα έχει περιοριστεί πολύ λόγω των πολυκατοικιών
που έχουν ανεγερθεί».
Η κατοικία του Ι. Ντανιέλ ήταν στον πρώτο και δεύτερο όροφο ενώ στο ισόγειο ήταν το γραφείο του και καταστήματα. Το μέγαρο μετά το
θάνατο του Ισαάκ Ντανιέλ το 1924, νοικιαζόταν. Ο Γεώργιος Χατζιδάκις, πατέρας του Μάνου, δικηγόρος, νοίκιαζε τον Β΄ όροφο. Από τα
ιστορικά στοιχεία προκύπτει ότι ο Μάνος θα πρέπει να έζησε στο κτίριο κατά την περίοδο 1925-1932, δηλαδή έως την ηλικία των επτά ετών.
Η ΑΝΑΠΑΛΑΙΩΣΗ
Η εξαιρετική αναπαλαίωση του σπιτιού αναβιώνει με τον πιο έξοχο τρόπο το πνεύμα των ξακουστής περιόδου της πόλης στον παραδοσιακό της
οικισμό, όπως και το πολιτισμικό και κοινωνικό μωσαϊκό εκείνης της περιόδου. Μετά τον θάνατο του Ισαάκ Δανιέλ, το κτήριο πέρασε στα
χέρια των παιδιών του, επειδή όμως δεν ήταν σε θέση να πληρώσουν τον φόρο κληρονομιάς, το υπουργείο οικονομικών πήρε το κτήριο και το
μετέτρεψε στην εφορία της εποχής. Έπειτα, όταν ο εμφύλιος έλαβε τέλος παραχωρήθηκε στον στρατό και ήταν το φρουραρχείο της πόλης.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ
Το κτίριο κτίστηκε το 1897 ως κατοικία του Εβραίου Ισαάκ Δάνιελ, εμπόρου φύλων καπνού και αντιπροσώπου της ασφαλιστικής εταιρίας ζωής
και πυρός Union de Paris.Μετά το θάνατο του ιδιοκτήτη το 1924 το Δημόσιο Ταμείο Ξάνθης βεβαίωσε φόρους κληρονομιάς για το χρονικό
διάστημα από το 1924 – 1931 και προχώρησε στην κατάσχεση του εν λόγω ακινήτου.
Ο πλειστηριασμός που ακολούθησε το 1932 καταχωρήθηκε υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου για 790000δρχ συμψηφίζοντας το βεβαιωθέν χρέος των
κληρονόμων του Δάνιελ. Από το 1932 μέχρι τις 6/4/1941 το κτίριο χρησιμοποιήθηκε από την Οικονομική Εφορία Ξάνθης και το Δημόσιο Ταμείο
και έτσι πήρε το όνομα «Μέγαρο Δημοσίων Οικονομικών».
Τον Απρίλιο του 1945 με την είσοδο του Ελληνικού Στρατού καταλαμβάνεται από την XXVI Ταξιαρχία και χρησιμοποιείται από τον Στρατό μέχρι
σήμερα. Λειτούργησε σαν έδρα της Μεραρχίας και της Λέσχης Αξιωματικών και μέχρι πρόσφατα στέγαζε το Στρατολογικό Γραφείο Ξάνθης.
Το αρχοντικό μετά την αποκατάσταση και επανάχρησή του είναι ένα Μνημείο αφιερωμένο στην πολιτιστική κληρονομιά που άφησε ο Μάνος
Χατζιδάκις, που κατά ευτυχή συγκυρία έζησε εκεί τα πρώτα χρόνια της ζωής του και που η τότε Νομαρχία Ξάνθης (2004) αποφάσισε να το
αφιερώσει στη μνήμη του.
Η ολοκλήρωση των εργασιών αποκατάστασης του αρχοντικού Ντανιέλ, ενός από τα πιο σημαντικά ιστορικά κτίρια της πόλης της Ξάνθης, αποτελεί
μια θαυμάσια ευκαιρία για να σχολιάσουμε τα ενδιαφέροντα ζητήματα της αποκατάστασης και επανάχρησης των ιστορικών κτιρίων της νεότερης
αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς και για τις Σέρρες.
ΔΙΑΜΑΝΤΩ ΦΡΑΓΓΕΔΑΚΗ
σ’ αυτό υπήρξαν σημαντικές προσωπικότητες.
Μια επίσκεψη στο σπίτι του Μάνου Χατζιδάκι αποτελεί την καλύτερη απόδειξη πως μια πόλη δεν ξεχνάει όσα της δίνουν ζωή, ελπίδα
δύναμη, προοπτική. Και όλα αυτά συμπυκνώνονται σε μια λέξη, πολιτισμός.
Στην οδό Βενιζέλου ( πρώην Χρύσης ) με Κονίτσης ( πρώην Ερμού ), στέκει αγέρωχο εδώ και χρόνια στην Ξάνθη το νεοκλασικό κτήριο
του Ελληνοεβραίου καπνεμπόρου, τραπεζίτη και ασφαλιστή, εκ Σερρών ορμωμένου, Ισαάκ Ντανιέλ ( Isaak Daniel ), γνωστό για τους
παλαιοτέρους ως «Μέγαρο Σαρκούτσου» ή Grand Mansion, συνολικής έκτασης 1200 τ.μ.
Σήμερα το κτήριο είναι περισσότερο γνωστό με την καινούρια του ονομασία, ως «Σπίτι του Μάνου Χατζιδάκι», μιας και ο μεγάλος
μουσικοσυνθέτης, που γεννήθηκε στην Ξάνθη το 1925, φαίνεται να έζησε κάποια απ’ τα παιδικά του χρόνια σ’ αυτό, αφού ο πατέρας του,
Γεώργιος Χατζιδάκις, πρωτοενοικιάζει τον επάνω όροφο, βάσει συμβολαίων, το 1927-28.
Το κτήριο χτίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα, την ίδια περίοδο που έγινε και η βίλα Αλλατίνι στην Θεσσαλονίκη, και όπως εξηγεί η κ.
Νατάσα Μιχαηλίδου μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ «το κτήριο, ήταν ιδιοκτησία του Σερραίου Ισαάκ Δανιέλ, ενός Εβραίου ο οποίος ήταν ανάμεσα
στους πιο πλούσιους ανθρώπους εκείνης της εποχής. Το επάγγελμά του ήταν χρηματιστής και ταυτόχρονα ασχολούνταν με το καπνεμπόριo
και τις μεσιτείες.
Αγόρασε το κτήριο και το έκτισε σε δύο φάσεις. Είναι ίσως το πλέον χαρακτηριστικό δείγμα αποτύπωσης της κοσμοπολίτικης αντίληψης της
Ξάνθης των αρχών του προηγούμενου αιώνα στην αρχιτεκτονική. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι το σπίτι χτίσθηκε σε προνομιακή θέση, πάνω
σε ύψωμα, για να έχει θέα σε όλη την έκταση της τότε πόλης αν και σήμερα δυστυχώς η θέα έχει περιοριστεί πολύ λόγω των πολυκατοικιών
που έχουν ανεγερθεί».
Η κατοικία του Ι. Ντανιέλ ήταν στον πρώτο και δεύτερο όροφο ενώ στο ισόγειο ήταν το γραφείο του και καταστήματα. Το μέγαρο μετά το
θάνατο του Ισαάκ Ντανιέλ το 1924, νοικιαζόταν. Ο Γεώργιος Χατζιδάκις, πατέρας του Μάνου, δικηγόρος, νοίκιαζε τον Β΄ όροφο. Από τα
ιστορικά στοιχεία προκύπτει ότι ο Μάνος θα πρέπει να έζησε στο κτίριο κατά την περίοδο 1925-1932, δηλαδή έως την ηλικία των επτά ετών.
Η ΑΝΑΠΑΛΑΙΩΣΗ
Η εξαιρετική αναπαλαίωση του σπιτιού αναβιώνει με τον πιο έξοχο τρόπο το πνεύμα των ξακουστής περιόδου της πόλης στον παραδοσιακό της
οικισμό, όπως και το πολιτισμικό και κοινωνικό μωσαϊκό εκείνης της περιόδου. Μετά τον θάνατο του Ισαάκ Δανιέλ, το κτήριο πέρασε στα
χέρια των παιδιών του, επειδή όμως δεν ήταν σε θέση να πληρώσουν τον φόρο κληρονομιάς, το υπουργείο οικονομικών πήρε το κτήριο και το
μετέτρεψε στην εφορία της εποχής. Έπειτα, όταν ο εμφύλιος έλαβε τέλος παραχωρήθηκε στον στρατό και ήταν το φρουραρχείο της πόλης.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ
Το κτίριο κτίστηκε το 1897 ως κατοικία του Εβραίου Ισαάκ Δάνιελ, εμπόρου φύλων καπνού και αντιπροσώπου της ασφαλιστικής εταιρίας ζωής
και πυρός Union de Paris.Μετά το θάνατο του ιδιοκτήτη το 1924 το Δημόσιο Ταμείο Ξάνθης βεβαίωσε φόρους κληρονομιάς για το χρονικό
διάστημα από το 1924 – 1931 και προχώρησε στην κατάσχεση του εν λόγω ακινήτου.
Ο πλειστηριασμός που ακολούθησε το 1932 καταχωρήθηκε υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου για 790000δρχ συμψηφίζοντας το βεβαιωθέν χρέος των
κληρονόμων του Δάνιελ. Από το 1932 μέχρι τις 6/4/1941 το κτίριο χρησιμοποιήθηκε από την Οικονομική Εφορία Ξάνθης και το Δημόσιο Ταμείο
και έτσι πήρε το όνομα «Μέγαρο Δημοσίων Οικονομικών».
Τον Απρίλιο του 1945 με την είσοδο του Ελληνικού Στρατού καταλαμβάνεται από την XXVI Ταξιαρχία και χρησιμοποιείται από τον Στρατό μέχρι
σήμερα. Λειτούργησε σαν έδρα της Μεραρχίας και της Λέσχης Αξιωματικών και μέχρι πρόσφατα στέγαζε το Στρατολογικό Γραφείο Ξάνθης.
Το αρχοντικό μετά την αποκατάσταση και επανάχρησή του είναι ένα Μνημείο αφιερωμένο στην πολιτιστική κληρονομιά που άφησε ο Μάνος
Χατζιδάκις, που κατά ευτυχή συγκυρία έζησε εκεί τα πρώτα χρόνια της ζωής του και που η τότε Νομαρχία Ξάνθης (2004) αποφάσισε να το
αφιερώσει στη μνήμη του.
Η ολοκλήρωση των εργασιών αποκατάστασης του αρχοντικού Ντανιέλ, ενός από τα πιο σημαντικά ιστορικά κτίρια της πόλης της Ξάνθης, αποτελεί
μια θαυμάσια ευκαιρία για να σχολιάσουμε τα ενδιαφέροντα ζητήματα της αποκατάστασης και επανάχρησης των ιστορικών κτιρίων της νεότερης
αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς και για τις Σέρρες.
ΔΙΑΜΑΝΤΩ ΦΡΑΓΓΕΔΑΚΗ
#SerresParatiritis
