κατάσταση στα ελληνικά πανεπιστήμια έχει φτάσει πλέον σε οριακό σημείο. Οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, κουρασμένοι από χρόνια υποχρηματοδότησης και μισθολογικής υποβάθμισης, βρίσκονται σε αναβρασμό και ετοιμάζονται να κλιμακώσουν τις κινητοποιήσεις τους. Οι δράσεις τους θα εκτυλιχθούν από το Σάββατο 13 Δεκεμβρίου, ημέρα έναρξης της συζήτησης του κρατικού προϋπολογισμού για το 2026 στη Βουλή, έως και την Τετάρτη 17 Δεκεμβρίου, οπότε και αναμένεται η ψήφισή του.

Οι διδάσκοντες δηλώνουν ξεκάθαρα:
η ενίσχυση του δημόσιου πανεπιστημίου δεν αποτελεί κυβερνητική προτεραιότητα.

 Στάσιμες δαπάνες – μειωμένες επενδύσεις

Όπως επισημαίνει η ΠΟΣΔΕΠ, παρά την επίσημη ρητορική περί «μεταρρυθμίσεων» και «εκσυγχρονισμού», οι πραγματικοί αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Οι δαπάνες για την τριτοβάθμια εκπαίδευση παραμένουν στάσιμες, ενώ ο Προϋπολογισμός Δημοσίων Επενδύσεων για τα ΑΕΙ το 2026 —από εθνικούς πόρους,είναι μειωμένος κατά 27 εκατ. ευρώ.

Σε μια περίοδο κατά την οποία το δημόσιο πανεπιστήμιο καλείται να αντιμετωπίσει διαρκώς αυξανόμενα λειτουργικά κόστη, υποστελέχωση και ανάγκη ανανέωσης υποδομών, το μήνυμα της κυβέρνησης μοιάζει σαφές: τα ΑΕΙ δεν αποτελούν προτεραιότητα.

 Τα βασικά αιτήματα των πανεπιστημιακών

Οι καθηγητές διεκδικούν:

• Νέο μισθολόγιο που θα αποκαθιστά τις αποδοχές των μελών ΔΕΠ σε επίπεδα αντάξια του λειτουργήματός τους και συγκρίσιμα με αυτά των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων. Σήμερα, οι αποδοχές τους είναι περίπου 50% κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο — και 9% χαμηλότερες από ό,τι ήταν το 2003.

• Σημαντική αύξηση προσωπικού στα Πανεπιστήμια, όλων των κατηγοριών. Είναι χαρακτηριστικό ότι για το ακαδημαϊκό έτος 2025–2026 δεν υπάρχει ούτε μία πρόβλεψη για πρόσληψη μόνιμου προσωπικού.

• Γενναία αύξηση χρηματοδότησης, ώστε τα Ιδρύματα να μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες τους: λειτουργικά έξοδα, εκσυγχρονισμός εγκαταστάσεων, υλικοτεχνικός εξοπλισμός, ενίσχυση φοιτητικής μέριμνας.

• Στήριξη των περιφερειακών ΑΕΙ, που αντιμετωπίζουν αυξημένες δυσκολίες. «Αν θέλεις να είναι εύκολο να πας να σπουδάσεις στην Κομοτηνή», αναφέρει χαρακτηριστικά η Ομοσπονδία, «πρέπει να ενισχύσεις, όχι να αποθαρρύνεις».

 Οι αντιφάσεις του προϋπολογισμού

Η ΠΟΣΔΕΠ αναδεικνύει και μια σειρά από «κραυγαλέες αντιφάσεις» στον προϋπολογισμό:

1. Αφορολόγητο βιβλιοθήκης μόνο προς τα εμπρός:
   Το επίδομα βιβλιοθήκης παραμένει χωρίς αναδρομική ισχύ, παρότι το ΣτΕ έχει ορίσει ότι είναι αφορολόγητο από το 2022. Την ίδια στιγμή, άλλες κατηγορίες εργαζομένων απολαμβάνουν αναδρομικές μισθολογικές ρυθμίσεις.

2. Προκλητικές αυξήσεις σε άλλους κλάδους – μηδενική ενίσχυση στα ΑΕΙ:
   Ο προϋπολογισμός προβλέπει 30 εκατ. ευρώ για αυξήσεις σε ειδικά επιδόματα του προσωπικού του ΥΠΕΞ.
   Για τις Επιστημονικές Άδειες των πανεπιστημιακών προς κορυφαία ιδρύματα του εξωτερικού;
   Ούτε ένα ευρώ.

3. Καμία πρόβλεψη για νέες θέσεις εργασίας:
   Τα ΑΕΙ μπαίνουν σε μια ακόμη χρονιά με κενά σε διοικητικούς, τεχνικούς, εργαστηριακούς συνεργάτες – πληγές που δεν κλείνουν ποτέ.

 Το δημόσιο πανεπιστήμιο στο όριο

Το ελληνικό πανεπιστήμιο, παρά τη διεθνή αναγνώριση πολλών ερευνητικών ομάδων, παρά τη συμβολή του στην καινοτομία, παρά τις τεράστιες προσωπικές θυσίες διδασκόντων και φοιτητών, λειτουργεί με δυσκολία, στα όρια της αυτοσυντήρησης.

Υποδομές που γερνούν, εργαστήρια με παρωχημένο εξοπλισμό, εστίες σε κακή κατάσταση, προγράμματα σπουδών που καλούνται να λειτουργήσουν με ελάχιστο προσωπικό. Κι όμως, η κυβέρνηση εξακολουθεί να αντιμετωπίζει την τριτοβάθμια εκπαίδευση ως δημοσιονομικό βάρος — όχι ως επένδυση.

 Ένα μήνυμα που δεν μπορεί να αγνοηθεί

Οι επικείμενες κινητοποιήσεις αποτελούν σαφή προειδοποίηση:
Χωρίς ουσιαστική ενίσχυση, το δημόσιο πανεπιστήμιο οδηγείται σε μαρασμό.

Οι πανεπιστημιακοί δεν ζητούν προνόμια. Ζητούν τα αυτονόητα: αξιοπρεπείς μισθούς, επαρκή χρηματοδότηση, προσωπικό για να λειτουργήσουν τα Ιδρύματα, στήριξη για τους φοιτητές.

Σε μια χώρα που θέλει να μιλά για «ανάπτυξη», «καινοτομία» και «ψηφιακό μετασχηματισμό», η απαξίωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αποτελεί βαθιά πολιτική αντίφαση.

Και όπως όλα δείχνουν, οι επόμενες ημέρες θα κάνουν αυτή την αντίφαση ακόμη πιο ορατή.