ΕΛΛΑΔΑ
Από τον Προμαχώνα στις Σέρρες: Τουρισμός ή άτυπη" κατάκτηση";
Τρεις βουλγαρικές κατοχές (ιδίως η καταστροφή του 1913 από τον βουλγαρικό στρατό) έχουν αφήσει βαθιά σημάδια στην τοπική συλλογική συνείδηση. Αυτές οι μνήμες, όσο κι αν ατομικά μπορεί να έχουν ξεθωριάσει, πολιτισμικά παραμένουν ενεργές και διαμορφώνουν το πώς βιώνεται η σημερινή παρουσία των γειτόνων.
Τρεις βουλγαρικές κατοχές (ιδίως η καταστροφή του 1913 από τον βουλγαρικό στρατό) έχουν αφήσει βαθιά σημάδια στην τοπική συλλογική συνείδηση. Αυτές οι μνήμες, όσο κι αν ατομικά μπορεί να έχουν ξεθωριάσει, πολιτισμικά παραμένουν ενεργές και διαμορφώνουν το πώς βιώνεται η σημερινή παρουσία των γειτόνων.
Η αυξανόμενη παρουσία Βούλγαρων πολιτών στον Νομό Σερρών προκαλεί ανάμικτα συναισθήματα στους ντόπιους, με τη μνήμη
να συγκρούεται με τη σύγχρονη οικονομική πραγματικότητα.
Σέρρες – Ιούνιος 2025
Από τον συνοριακό σταθμό του Προμαχώνα μέχρι την πόλη των Σερρών, τα βουλγαρικά αυτοκίνητα δεν είναι πια κάτι σπάνιο.
Αντίθετα, σε πολλές γειτονιές —ειδικά σε παραλιακές περιοχές όπως η Τούζλα και η Καριανή— κυριαρχούν, τόσο σε αριθμό
όσο και σε παρουσία. Οι γείτονες έρχονται τακτικά για τουρισμό, για ψώνια, για Σαββατοκύριακα στα εξοχικά που έχουν
αποκτήσει. Ωστόσο, για πολλούς κατοίκους της περιοχής, αυτό που εκ πρώτης όψεως μοιάζει με απλή τουριστική κίνηση,
ξυπνά μνήμες και προκαλεί ανησυχίες.
«Δεν μας ενοχλεί που έρχονται, μας πονά που εμείς φύγαμε. Ξεπουλήσαμε τις περιουσίες μας και τώρα τους βλέπουμε να
ζουν στα δικά μας σπίτια», λέει κάτοικος της Καριανής, που προτιμά να μείνει ανώνυμος.
Η ιστορική σκιά του παρελθόντος
Η πόλη των Σερρών γνώρισε τρεις βίαιες κατοχές από τον βουλγαρικό στρατό:
Το 1913, μετά την αποχώρηση του ελληνικού στρατού, οι Βούλγαροι πυρπόλησαν μεγάλο μέρος της πόλης, προκαλώντας σχεδόν
ολοκληρωτική καταστροφή.
Το 1916, με τη συγκατάθεση των συμμάχων του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, κατέλαβαν και πάλι την περιοχή.
Το 1941, κατά τη διάρκεια της γερμανικής εισβολής, οι Βούλγαροι σύμμαχοι των Ναζί κατέλαβαν τη Μακεδονία, επιβάλλοντας
βίαιη διοίκηση.
Οι περισσότεροι Ελληνες δεν ξέρουν ότι η πόλη κατακάηκε στις αρχές του 20ού αιώνα. «Οι Σέρρες είναι μια πόλη σε
μετατραυματικό στρες.
Αυτές οι μνήμες, αν και πλέον ιστορικές, επιβιώνουν — όχι πάντα λογικά, αλλά πολιτισμικά. Κι όταν επανεμφανίζεται μια
έντονη βουλγαρική παρουσία, οι μνήμες αυτές ενεργοποιούνται.
Δεν είναι απλώς θέμα εθνικότητας ή χρημάτων· είναι ένα υπαρξιακό ερώτημα για το ποιοι είμαστε σήμερα σε σχέση με το
παρελθόν μας και με τους «άλλους». Υπάρχει μια σύγκρουση μεταξύ της ανάγκης για ειρηνική συνύπαρξη και συνεργασία με
τους γείτονες και της βαριάς ιστορικής σκιάς που δεν έχει διαχειριστεί πλήρως συλλογικά.
Η νέα οικονομική πραγματικότητα
Οι Βούλγαροι πολίτες, που προέρχονται από μια χώρα εκτός ευρώ με χαμηλότερους δείκτες κόστους ζωής, εμφανίζονται πιο
«αγοραστικά δυνατοί» στην Ανατολική Μακεδονία, ειδικά σε περιοχές εγκαταλελειμμένες από τους Έλληνες λόγω κρίσης ή
αστυφιλίας.
«Έρχονται κάθε Σαββατοκύριακο. Στα μαγαζιά μας, στα σπίτια μας. Δεν φταίνε αυτοί, εμείς τα πουλήσαμε όλα για ένα
μεροκάματο στην Γερμανία ή στην Αθήνα», λέει ιδιοκτήτης καφέ στη Νέα Πέραμο.
Σύμφωνα με πηγές από τα τοπικά κτηματομεσιτικά γραφεία, παρατηρείται ραγδαία αύξηση στις μεταβιβάσεις ακινήτων προς
αλλοδαπούς, κυρίως Βούλγαρους, ενώ κάποιοι μιλούν ακόμη και για «παράλληλη παραθαλάσσια οικονομία», που λειτουργεί
κυρίως με μετρητά και εκτός των φορολογικών πλαισίων.
Μια κοινωνία σε μετάβαση – και σε άρνηση;
Δεν είναι όλοι αρνητικοί. Κάποιοι βλέπουν τις νέες αφίξεις ως ευκαιρία για αναζωογόνηση περιοχών που αλλιώς θα ερήμωναν.
Ωστόσο, το κοινό συναίσθημα φαίνεται να είναι ένα μείγμα νοσταλγίας, εθνικής υπερηφάνειας και κοινωνικής ανασφάλειας.
«Δεν είναι οι Βούλγαροι το πρόβλημα. Είναι ότι κανείς δεν μας έδωσε το δικαίωμα να μείνουμε εδώ με αξιοπρέπεια», λέει
ηλικιωμένος κάτοικος των Σερρών.
Συμπέρασμα:
Το ερώτημα δεν είναι αν πρέπει να δεχθούμε ή να απορρίψουμε την παρούσα κατάσταση. Το ερώτημα είναι αν έχουμε στρατηγική
για το ποιοι θέλουμε να είμαστε, ποια είναι η σχέση μας με το παρελθόν και πώς διαχειριζόμαστε την αλλαγή — κοινωνικά,
οικονομικά, πολιτισμικά.
να συγκρούεται με τη σύγχρονη οικονομική πραγματικότητα.
Σέρρες – Ιούνιος 2025
Από τον συνοριακό σταθμό του Προμαχώνα μέχρι την πόλη των Σερρών, τα βουλγαρικά αυτοκίνητα δεν είναι πια κάτι σπάνιο.
Αντίθετα, σε πολλές γειτονιές —ειδικά σε παραλιακές περιοχές όπως η Τούζλα και η Καριανή— κυριαρχούν, τόσο σε αριθμό
όσο και σε παρουσία. Οι γείτονες έρχονται τακτικά για τουρισμό, για ψώνια, για Σαββατοκύριακα στα εξοχικά που έχουν
αποκτήσει. Ωστόσο, για πολλούς κατοίκους της περιοχής, αυτό που εκ πρώτης όψεως μοιάζει με απλή τουριστική κίνηση,
ξυπνά μνήμες και προκαλεί ανησυχίες.
«Δεν μας ενοχλεί που έρχονται, μας πονά που εμείς φύγαμε. Ξεπουλήσαμε τις περιουσίες μας και τώρα τους βλέπουμε να
ζουν στα δικά μας σπίτια», λέει κάτοικος της Καριανής, που προτιμά να μείνει ανώνυμος.
Η ιστορική σκιά του παρελθόντος
Η πόλη των Σερρών γνώρισε τρεις βίαιες κατοχές από τον βουλγαρικό στρατό:
Το 1913, μετά την αποχώρηση του ελληνικού στρατού, οι Βούλγαροι πυρπόλησαν μεγάλο μέρος της πόλης, προκαλώντας σχεδόν
ολοκληρωτική καταστροφή.
Το 1916, με τη συγκατάθεση των συμμάχων του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, κατέλαβαν και πάλι την περιοχή.
Το 1941, κατά τη διάρκεια της γερμανικής εισβολής, οι Βούλγαροι σύμμαχοι των Ναζί κατέλαβαν τη Μακεδονία, επιβάλλοντας
βίαιη διοίκηση.
Οι περισσότεροι Ελληνες δεν ξέρουν ότι η πόλη κατακάηκε στις αρχές του 20ού αιώνα. «Οι Σέρρες είναι μια πόλη σε
μετατραυματικό στρες.
Αυτές οι μνήμες, αν και πλέον ιστορικές, επιβιώνουν — όχι πάντα λογικά, αλλά πολιτισμικά. Κι όταν επανεμφανίζεται μια
έντονη βουλγαρική παρουσία, οι μνήμες αυτές ενεργοποιούνται.
Δεν είναι απλώς θέμα εθνικότητας ή χρημάτων· είναι ένα υπαρξιακό ερώτημα για το ποιοι είμαστε σήμερα σε σχέση με το
παρελθόν μας και με τους «άλλους». Υπάρχει μια σύγκρουση μεταξύ της ανάγκης για ειρηνική συνύπαρξη και συνεργασία με
τους γείτονες και της βαριάς ιστορικής σκιάς που δεν έχει διαχειριστεί πλήρως συλλογικά.
Η νέα οικονομική πραγματικότητα
Οι Βούλγαροι πολίτες, που προέρχονται από μια χώρα εκτός ευρώ με χαμηλότερους δείκτες κόστους ζωής, εμφανίζονται πιο
«αγοραστικά δυνατοί» στην Ανατολική Μακεδονία, ειδικά σε περιοχές εγκαταλελειμμένες από τους Έλληνες λόγω κρίσης ή
αστυφιλίας.
«Έρχονται κάθε Σαββατοκύριακο. Στα μαγαζιά μας, στα σπίτια μας. Δεν φταίνε αυτοί, εμείς τα πουλήσαμε όλα για ένα
μεροκάματο στην Γερμανία ή στην Αθήνα», λέει ιδιοκτήτης καφέ στη Νέα Πέραμο.
Σύμφωνα με πηγές από τα τοπικά κτηματομεσιτικά γραφεία, παρατηρείται ραγδαία αύξηση στις μεταβιβάσεις ακινήτων προς
αλλοδαπούς, κυρίως Βούλγαρους, ενώ κάποιοι μιλούν ακόμη και για «παράλληλη παραθαλάσσια οικονομία», που λειτουργεί
κυρίως με μετρητά και εκτός των φορολογικών πλαισίων.
Μια κοινωνία σε μετάβαση – και σε άρνηση;
Δεν είναι όλοι αρνητικοί. Κάποιοι βλέπουν τις νέες αφίξεις ως ευκαιρία για αναζωογόνηση περιοχών που αλλιώς θα ερήμωναν.
Ωστόσο, το κοινό συναίσθημα φαίνεται να είναι ένα μείγμα νοσταλγίας, εθνικής υπερηφάνειας και κοινωνικής ανασφάλειας.
«Δεν είναι οι Βούλγαροι το πρόβλημα. Είναι ότι κανείς δεν μας έδωσε το δικαίωμα να μείνουμε εδώ με αξιοπρέπεια», λέει
ηλικιωμένος κάτοικος των Σερρών.
Συμπέρασμα:
Το ερώτημα δεν είναι αν πρέπει να δεχθούμε ή να απορρίψουμε την παρούσα κατάσταση. Το ερώτημα είναι αν έχουμε στρατηγική
για το ποιοι θέλουμε να είμαστε, ποια είναι η σχέση μας με το παρελθόν και πώς διαχειριζόμαστε την αλλαγή — κοινωνικά,
οικονομικά, πολιτισμικά.
#SerresParatiritis
