Το μουσείο βρίσκεται στο κέντρο του χωριού, απέναντι από τον ιερό ναό του Αγίου Βασιλείου και σε μικρή απόσταση από την ξακουστό μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου Τριμόρφου που έχει κτιστεί αρχές του 18ου αιώνα.

Το μουσείο διαθέτει πληθώρα εκθεμάτων με θέμα τη λαογραφία και τον πολιτισμό των προσφύγων κατοίκων από την Ανατολική Θράκη.

Η συλλογή των αντικειμένων έγινε με πρωτοβουλία των μελών του Πολιτιστικού Συλλόγου Μοναστηρακίου Σερρών “Η Άνοιξη”. Οι κάτοικοι του χωριού άνοιξαν τα σπίτια τους και προσέφεραν με χαρά αντικείμενα που αποτελούσαν οικογενειακά κειμήλια και κουβαλούσαν τις ιστορίες χαράς μα και δυσκολιών των προγόνων τους. Το 2000 έπειτα από πρωτοβουλία του χοροδιδάσκαλου, Σαράντη Νικηφορίδη, δημιουργήθηκε στο παλιό σχολείο του χωριού λαογραφικό μουσείο στο οποίο στεγάζονται μέχρι σήμερα χειροποίητα γεωργικά εργαλεία, υφαντά, είδη σπιτιού και νοικοκυριού και πολλά άλλα. Παλαιότερα, υπήρχαν και παραδοσιακές στολές ραμμένες από την ίδια τη μητέρα του Σαράντη Νικηφορίδη, Ευδοκία ,τα υλικά των οποίων είχαν αγοραστεί με προσωπικά έξοδα αλλά και με χορηγία των Πολιτιστικών Συλλόγων Αθηνών και Θεσσαλονίκης, οι δωρεές αντικειμένων από τους χωριανούς και η προσθήκη νέων εκθεμάτων συνεχίζεται αδιαλείπτως.

Τα εκθέματα βρίσκονται ταξινομημένα σε τέσσερις αίθουσες. Έτσι οι επισκέπτες μπορούν να δουν συγκεντρωμένες στη μια αίθουσα παραδοσιακές στολές που ανήκουν στο βεστιάριο του συλλόγου, καθώς και αναμνηστικά και τιμητικές βραβεύσεις από την συμμετοχή του συλλόγου σε δράσεις και εκδηλώσεις ανά την Ελλάδα.

Δύο αίθουσες έχουν προσαρμοστεί ώστε να προσομοιάζουν με ένα υπνοδωμάτιο ενός σπιτιού των προηγούμενων δεκαετιών και μια κουζίνα – καθιστικό με όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό.

ΤΑ ΕΚΘΕΜΑΤΑ

Στη μεγαλύτερη αίθουσα εκτίθενται παλαιά αντικείμενα τα οποία αφορούν στην καθημερινότητα και στις εργασίες των ανθρώπων του χωριού, όπως διάφορα γεωργικά εργαλεία, κλπ.

Το μουσείο είναι προσβάσιμο σε ΑΜΕΑ διαθέτει χώρους υγιεινής και χώρο στάθμευσης.

Πέριξ του μουσείου σε ελάχιστη απόσταση υπάρχει δυνατότητα για καφέ και φαγητό στα καταστήματα του χωριού.

Το μουσείο είναι επισκέψιμο κατόπιν επικοινωνίας και σχετικής συνεννόησης.