ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Ξηρασία και Σέρρες: Σε αναμονή του καλοκαιρινού υδατικού αποτυπώματος
Εντείνονται οι ανησυχίες για τις καλλιέργειες – Πού κατατάσσεται ο Νομός Σερρών στον δείκτη ξηρασίας του Ιουνίου 2025;
Εντείνονται οι ανησυχίες για τις καλλιέργειες – Πού κατατάσσεται ο Νομός Σερρών στον δείκτη ξηρασίας του Ιουνίου 2025;
Η ξηρασία αποτελεί έναν από τους πλέον σιωπηλούς αλλά και διαρκώς εντεινόμενους κινδύνους που συνδέονται με την κλιματική
αλλαγή. Επηρεάζει τη γεωργία, τη διαθεσιμότητα νερού, τα οικοσυστήματα, αλλά και την ίδια την κοινωνική και οικονομική
συνοχή των αγροτικών περιοχών. Στις αρχές Ιουνίου 2025, ο δείκτης ξηρασίας στην Ελλάδα όπως αποτυπώθηκε από την ομάδα
Meteo Gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, φέρνει στο προσκήνιο μια σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ περιοχών: ενώ η Κρήτη,
η Πελοπόννησος και η δυτική Στερεά Ελλάδα εμφανίζουν σοβαρές ελλείψεις εδαφικής υγρασίας, ο Νομός Σερρών φαίνεται να διατηρεί
–τουλάχιστον για την ώρα– μια σταθερή εικόνα.
Ο δείκτης SSMI (Standardized Soil Moisture Index), που χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση της εδαφικής υγρασίας, βασίζεται
σε δεδομένα από βάθος 28 έως 100 εκατοστών κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Το βάθος αυτό είναι καίριο για την υγεία και την
ανάπτυξη των καλλιεργειών – ειδικά σε περιοχές όπως οι Σέρρες, όπου η γεωργία αποτελεί βασικό άξονα οικονομικής δραστηριότητας
και κοινωνικής ζωής.
Η κατάσταση στις Σέρρες: Σχετική σταθερότητα, αλλά όχι αδιαφορία
Αν και οι Σέρρες δεν συγκαταλέγονται στις περιοχές που αντιμετωπίζουν «έντονη» ή «ακραία» ξηρασία (κατηγορίες 4 και 5 του δείκτη),
η περιοχή δεν παύει να είναι ευάλωτη σε μια ενδεχόμενη αλλαγή των καιρικών συνθηκών. Η αξιολόγηση των επιπέδων υγρασίας γίνεται με
βάση ιστορικά δεδομένα της περιόδου 1991–2020, ενώ τα τρέχοντα στοιχεία προκύπτουν από το ευρωπαϊκό υπολογιστικό σύστημα Copernicus
(ERA5-Land), που συνδυάζει δορυφορικά δεδομένα και υπολογιστικά μοντέλα.
Πρόκειται, δηλαδή, για ένα «εργαλείο πρόγνωσης και παρακολούθησης», που μπορεί να δώσει στους τοπικούς φορείς, αγρότες και
γεωτεχνικούς, τη δυνατότητα να σχεδιάσουν εγκαίρως την αντιμετώπιση πιθανών προβλημάτων, πριν αυτά λάβουν κρίσιμες διαστάσεις.
Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία αν λάβει κανείς υπόψη πως στο νομό Σερρών καλλιεργούνται εκτεταμένα στρέμματα με σιτηρά, βαμβάκι,
καλαμπόκι και ζαχαρότευτλα – καλλιέργειες που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη διαθεσιμότητα υγρασίας στο έδαφος, ιδιαίτερα κατά
την περίοδο της άνθισης και της καρποφορίας. Η παρατεταμένη έλλειψη υγρασίας σε αυτό το κρίσιμο διάστημα μπορεί να οδηγήσει σε
μειωμένες αποδόσεις, χαμηλότερη ποιότητα και αυξημένες ανάγκες άρδευσης, κάτι που συνεπάγεται και μεγαλύτερο κόστος για τους παραγωγούς.
Η σημασία της πρόληψης και των βιώσιμων πρακτικών
Η τρέχουσα κατάσταση προσφέρει στις Σέρρες ένα σημαντικό πλεονέκτημα: χρόνο για προετοιμασία. Οι τοπικές αρχές, οι γεωργικοί
συνεταιρισμοί και οι παραγωγοί έχουν την ευκαιρία να στραφούν σε πιο βιώσιμες καλλιεργητικές πρακτικές και τεχνικές εξοικονόμησης
νερού, όπως:
-Η χρήση αισθητήρων υγρασίας για στοχευμένη άρδευση
-Η επιλογή καλλιεργειών πιο ανθεκτικών στην ξηρασία
-Η βελτίωση της οργανικής ουσίας στο έδαφος, ώστε να αυξάνεται η ικανότητά του να συγκρατεί νερό
Επιπλέον, η συνεχής εκπαίδευση και ενημέρωση του αγροτικού πληθυσμού πάνω σε εργαλεία πρόγνωσης και σε τεχνικές προσαρμογής είναι
αναγκαία. Ο δείκτης ξηρασίας δεν είναι απλώς ένα στοιχείο στατιστικής, αλλά ένα σήμα κινδύνου ή ευκαιρίας – ανάλογα με το πώς θα
αξιοποιηθεί.
Επίλογος: Η ευκαιρία πριν την κρίση
Ο Νομός Σερρών, αν και δεν βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο επίκεντρο του υδατικού στρες που παρατηρείται σε άλλες περιοχές της χώρας,
δεν πρέπει να επαναπαύεται. Η μέχρι στιγμής θετική εικόνα αποτελεί μια πολύτιμη «ανάσα» για τους παραγωγούς, αλλά και μια πρόκληση
για σωστή διαχείριση.
Σε μια εποχή που η κλιματική αστάθεια γίνεται η νέα κανονικότητα, η ανθεκτικότητα του αγροτικού τομέα δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη.
Αντίθετα, πρέπει να χτίζεται καθημερινά μέσα από έγκαιρη πληροφόρηση, συνεργασία και έξυπνες παρεμβάσεις. Το καλοκαίρι του 2025 μόλις
ξεκινά – και η ισορροπία στο νερό θα καθορίσει πολλά περισσότερα απ’ όσα φανταζόμαστε.
Α.Σπ.
αλλαγή. Επηρεάζει τη γεωργία, τη διαθεσιμότητα νερού, τα οικοσυστήματα, αλλά και την ίδια την κοινωνική και οικονομική
συνοχή των αγροτικών περιοχών. Στις αρχές Ιουνίου 2025, ο δείκτης ξηρασίας στην Ελλάδα όπως αποτυπώθηκε από την ομάδα
Meteo Gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, φέρνει στο προσκήνιο μια σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ περιοχών: ενώ η Κρήτη,
η Πελοπόννησος και η δυτική Στερεά Ελλάδα εμφανίζουν σοβαρές ελλείψεις εδαφικής υγρασίας, ο Νομός Σερρών φαίνεται να διατηρεί
–τουλάχιστον για την ώρα– μια σταθερή εικόνα.
Ο δείκτης SSMI (Standardized Soil Moisture Index), που χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση της εδαφικής υγρασίας, βασίζεται
σε δεδομένα από βάθος 28 έως 100 εκατοστών κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Το βάθος αυτό είναι καίριο για την υγεία και την
ανάπτυξη των καλλιεργειών – ειδικά σε περιοχές όπως οι Σέρρες, όπου η γεωργία αποτελεί βασικό άξονα οικονομικής δραστηριότητας
και κοινωνικής ζωής.
Η κατάσταση στις Σέρρες: Σχετική σταθερότητα, αλλά όχι αδιαφορία
Αν και οι Σέρρες δεν συγκαταλέγονται στις περιοχές που αντιμετωπίζουν «έντονη» ή «ακραία» ξηρασία (κατηγορίες 4 και 5 του δείκτη),
η περιοχή δεν παύει να είναι ευάλωτη σε μια ενδεχόμενη αλλαγή των καιρικών συνθηκών. Η αξιολόγηση των επιπέδων υγρασίας γίνεται με
βάση ιστορικά δεδομένα της περιόδου 1991–2020, ενώ τα τρέχοντα στοιχεία προκύπτουν από το ευρωπαϊκό υπολογιστικό σύστημα Copernicus
(ERA5-Land), που συνδυάζει δορυφορικά δεδομένα και υπολογιστικά μοντέλα.
Πρόκειται, δηλαδή, για ένα «εργαλείο πρόγνωσης και παρακολούθησης», που μπορεί να δώσει στους τοπικούς φορείς, αγρότες και
γεωτεχνικούς, τη δυνατότητα να σχεδιάσουν εγκαίρως την αντιμετώπιση πιθανών προβλημάτων, πριν αυτά λάβουν κρίσιμες διαστάσεις.
Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία αν λάβει κανείς υπόψη πως στο νομό Σερρών καλλιεργούνται εκτεταμένα στρέμματα με σιτηρά, βαμβάκι,
καλαμπόκι και ζαχαρότευτλα – καλλιέργειες που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη διαθεσιμότητα υγρασίας στο έδαφος, ιδιαίτερα κατά
την περίοδο της άνθισης και της καρποφορίας. Η παρατεταμένη έλλειψη υγρασίας σε αυτό το κρίσιμο διάστημα μπορεί να οδηγήσει σε
μειωμένες αποδόσεις, χαμηλότερη ποιότητα και αυξημένες ανάγκες άρδευσης, κάτι που συνεπάγεται και μεγαλύτερο κόστος για τους παραγωγούς.
Η σημασία της πρόληψης και των βιώσιμων πρακτικών
Η τρέχουσα κατάσταση προσφέρει στις Σέρρες ένα σημαντικό πλεονέκτημα: χρόνο για προετοιμασία. Οι τοπικές αρχές, οι γεωργικοί
συνεταιρισμοί και οι παραγωγοί έχουν την ευκαιρία να στραφούν σε πιο βιώσιμες καλλιεργητικές πρακτικές και τεχνικές εξοικονόμησης
νερού, όπως:
-Η χρήση αισθητήρων υγρασίας για στοχευμένη άρδευση
-Η επιλογή καλλιεργειών πιο ανθεκτικών στην ξηρασία
-Η βελτίωση της οργανικής ουσίας στο έδαφος, ώστε να αυξάνεται η ικανότητά του να συγκρατεί νερό
Επιπλέον, η συνεχής εκπαίδευση και ενημέρωση του αγροτικού πληθυσμού πάνω σε εργαλεία πρόγνωσης και σε τεχνικές προσαρμογής είναι
αναγκαία. Ο δείκτης ξηρασίας δεν είναι απλώς ένα στοιχείο στατιστικής, αλλά ένα σήμα κινδύνου ή ευκαιρίας – ανάλογα με το πώς θα
αξιοποιηθεί.
Επίλογος: Η ευκαιρία πριν την κρίση
Ο Νομός Σερρών, αν και δεν βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο επίκεντρο του υδατικού στρες που παρατηρείται σε άλλες περιοχές της χώρας,
δεν πρέπει να επαναπαύεται. Η μέχρι στιγμής θετική εικόνα αποτελεί μια πολύτιμη «ανάσα» για τους παραγωγούς, αλλά και μια πρόκληση
για σωστή διαχείριση.
Σε μια εποχή που η κλιματική αστάθεια γίνεται η νέα κανονικότητα, η ανθεκτικότητα του αγροτικού τομέα δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη.
Αντίθετα, πρέπει να χτίζεται καθημερινά μέσα από έγκαιρη πληροφόρηση, συνεργασία και έξυπνες παρεμβάσεις. Το καλοκαίρι του 2025 μόλις
ξεκινά – και η ισορροπία στο νερό θα καθορίσει πολλά περισσότερα απ’ όσα φανταζόμαστε.
Α.Σπ.
#SerresParatiritis
