ΤΟΠΙΚΑ
Ο ξεχασμένος Νερόμυλος της Οινούσας Σερρών - Μια ερευνητική προσέγγιση
Στα ήσυχα ρέματα που διασχίζουν την Οινούσσα των Σερρών, ανάμεσα σε χωράφια που μαρτυρούν μόχθο αιώνων, στέκει –ή καλύτερα, επιμένει να στέκει– ο παλιός Νερόμυλος. Ένα ερείπιο σήμερα, ένας τόπος όμως φορτισμένος με μνήμες, μόχθο, θυσία και ιστορία. Στις πέτρες του, αν κανείς σκύψει με προσοχή, θα ακούσει ακόμα το μουρμούρισμα του νερού και το βουητό των μυλόπετρων που κάποτε έδιναν ψωμί στο χωριό.
Στα ήσυχα ρέματα που διασχίζουν την Οινούσσα των Σερρών, ανάμεσα σε χωράφια που μαρτυρούν μόχθο αιώνων, στέκει –ή καλύτερα, επιμένει να στέκει– ο παλιός Νερόμυλος. Ένα ερείπιο σήμερα, ένας τόπος όμως φορτισμένος με μνήμες, μόχθο, θυσία και ιστορία. Στις πέτρες του, αν κανείς σκύψει με προσοχή, θα ακούσει ακόμα το μουρμούρισμα του νερού και το βουητό των μυλόπετρων που κάποτε έδιναν ψωμί στο χωριό.
Ο Νερόμυλος της Οινούσας, καταγεγραμμένος με τον κωδικό 2024_07_2921 στο αρχείο της Βιομηχανικής Αρχαιολογίας (ΒιΔΑ), αποτελεί ένα από τα λιγοστά δείγματα προ-βιομηχανικής παραγωγής που διασώζονται, έστω και σε μορφή ερειπίου, στην περιοχή των Σερρών.
Κάποτε, στις αρχές του 20ού αιώνα, ανήκε σε έναν Μακεδονομάχο από το Νέο Σούλι , τον "Αβραάμ Κεχαγιά", ο οποίος, σύμφωνα με την προφορική μαρτυρία του κ. Άγγελου Βάκαλου, εκτελέστηκε από τους Βουλγάρους μπροστά στον ίδιο τον Μύλο κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Βουλγαρικής Κατοχής (1916–1918). Ο τόπος του μόχθου μετατράπηκε τότε σε τόπο θυσίας.
Σήμερα, δεν διασώζεται εξοπλισμός , μονάχα τα ερείπια – πέτρες που κρατούν τη μνήμη και σιωπηλά διεκδικούν προσοχή. Στις φωτογραφίες του 2011 και του 2023 (πηγή: Google Maps, αρχείο Χρ. Μελλίδη), φαίνεται η προοδευτική φθορά, η εγκατάλειψη που απειλεί να εξαφανίσει ό,τι απέμεινε από έναν ολόκληρο τρόπο ζωής.
Κι όμως, ο Νερόμυλος της Οινούσας δεν είναι απλώς ένα ερείπιο . Είναι μια αφηγηματική γέφυρα ανάμεσα στην τοπική ιστορία, τη λαογραφία, τη βιομηχανική κληρονομιά και τη μνήμη των ανθρώπων. Κάθε λίθος του αποτελεί κομμάτι ενός άγραφου αρχείου που μιλά για την αυτάρκεια των κοινοτήτων, για το νερό ως πηγή ζωής, για τη συνάντηση ανθρώπου και φύσης.
Στην εποχή όπου τα «γνωστά» αξιοθέατα μονοπωλούν το ενδιαφέρον, τα άγνωστα μνημεία όπως αυτό, καλούν σε **μια νέα πολιτιστική εγρήγορση**. Η αξιοποίησή τους δεν αφορά μόνο την τουριστική ανάπτυξη· είναι ζήτημα ταυτότητας και σεβασμού στη συλλογική μνήμη .
Σήμερα, δεν διασώζεται εξοπλισμός , μονάχα τα ερείπια – πέτρες που κρατούν τη μνήμη και σιωπηλά διεκδικούν προσοχή. Στις φωτογραφίες του 2011 και του 2023 (πηγή: Google Maps, αρχείο Χρ. Μελλίδη), φαίνεται η προοδευτική φθορά, η εγκατάλειψη που απειλεί να εξαφανίσει ό,τι απέμεινε από έναν ολόκληρο τρόπο ζωής.
Κι όμως, ο Νερόμυλος της Οινούσας δεν είναι απλώς ένα ερείπιο . Είναι μια αφηγηματική γέφυρα ανάμεσα στην τοπική ιστορία, τη λαογραφία, τη βιομηχανική κληρονομιά και τη μνήμη των ανθρώπων. Κάθε λίθος του αποτελεί κομμάτι ενός άγραφου αρχείου που μιλά για την αυτάρκεια των κοινοτήτων, για το νερό ως πηγή ζωής, για τη συνάντηση ανθρώπου και φύσης.
Στην εποχή όπου τα «γνωστά» αξιοθέατα μονοπωλούν το ενδιαφέρον, τα άγνωστα μνημεία όπως αυτό, καλούν σε **μια νέα πολιτιστική εγρήγορση**. Η αξιοποίησή τους δεν αφορά μόνο την τουριστική ανάπτυξη· είναι ζήτημα ταυτότητας και σεβασμού στη συλλογική μνήμη .
Πρόκληση για τον δραστήριο
Πρόεδρο της Κοινότητας Οινούσας
Και εδώ ακριβώς γεννιέται η πρόκληση για τον δραστήριο Πρόεδρο της Κοινότητας Οινούσας :
να μετατρέψει τον ξεχασμένο αυτό τόπο σε πυρήνα πολιτισμού και τοπικής υπερηφάνειας . Ένα μικρό έργο αποκατάστασης, μια πινακίδα με ιστορικές πληροφορίες, ένας θεματικός περίπατος ή μια ετήσια εκδήλωση μνήμης θα μπορούσαν να ξαναδώσουν «φωνή» στο μνημείο. Ο Νερόμυλος θα μπορούσε να γίνει σημείο αναφοράς για εκπαιδευτικές δράσεις, περιβαλλοντικά προγράμματα και ερευνητικά δίκτυα που συνδέουν την ιστορία με το παρόν.
Η αναβίωση τέτοιων «σιωπηλών» μνημείων είναι πράξη πολιτισμού και ευθύνης . Είναι η αναγνώριση πως οι μικρές ιστορίες, τα άγνωστα σημεία στο χάρτη, είναι εκείνα που συνθέτουν το μεγάλο αφήγημα του τόπου.
Ο Νερόμυλος της Οινούσας μάς καλεί να ακούσουμε, να φανταστούμε, να δράσουμε.
Γιατί τα ερείπια δεν ζητούν οίκτο, ζητούν συνέχεια.
Και εδώ ακριβώς γεννιέται η πρόκληση για τον δραστήριο Πρόεδρο της Κοινότητας Οινούσας :
να μετατρέψει τον ξεχασμένο αυτό τόπο σε πυρήνα πολιτισμού και τοπικής υπερηφάνειας . Ένα μικρό έργο αποκατάστασης, μια πινακίδα με ιστορικές πληροφορίες, ένας θεματικός περίπατος ή μια ετήσια εκδήλωση μνήμης θα μπορούσαν να ξαναδώσουν «φωνή» στο μνημείο. Ο Νερόμυλος θα μπορούσε να γίνει σημείο αναφοράς για εκπαιδευτικές δράσεις, περιβαλλοντικά προγράμματα και ερευνητικά δίκτυα που συνδέουν την ιστορία με το παρόν.
Η αναβίωση τέτοιων «σιωπηλών» μνημείων είναι πράξη πολιτισμού και ευθύνης . Είναι η αναγνώριση πως οι μικρές ιστορίες, τα άγνωστα σημεία στο χάρτη, είναι εκείνα που συνθέτουν το μεγάλο αφήγημα του τόπου.
Ο Νερόμυλος της Οινούσας μάς καλεί να ακούσουμε, να φανταστούμε, να δράσουμε.
Γιατί τα ερείπια δεν ζητούν οίκτο, ζητούν συνέχεια.
#SerresParatiritis
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
