Ο ΟΠΕΚΕΠΕ, ο θεσμικός διαχειριστής των ευρωπαϊκών και εθνικών ενισχύσεων, εμφανίζεται ως θεατής σε ένα σκηνικό που καίει την αξιοπιστία της χώρας και τιμωρεί τους έντιμους αγρότες. Ενώ οι έρευνες μιλούν για οργανωμένα κυκλώματα, για πλασματικές δηλώσεις και για μακρόχρονη αλλοίωση του συστήματος, οι “πύλες” παραμένουν ανοιχτές.

Από τεχνική υποστήριξη σε μηχανισμό εξουσίας

Τα ΚΥΔ δημιουργήθηκαν για να διευκολύνουν τον παραγωγό. Στην πράξη, μετατράπηκαν σε ιδιωτικοποιημένους κόμβους εξουσίας, από τους οποίους περνούσε:

• η πρόσβαση στις ενισχύσεις,

• η «ερμηνεία» των δηλώσεων,

• η οριστικοποίηση στοιχείων που κανείς άλλος δεν έλεγχε σε πραγματικό χρόνο.

Έτσι οικοδομήθηκε ένα σύστημα αδιαφάνειας και εξάρτησης, όπου ο αγρότης δεν ήταν δικαιούχος, αλλά όμηρος. Και όπου η παρανομία δεν γινόταν στο σκοτάδι, αλλά μέσα στο ίδιο το θεσμικό πλαίσιο.

Όταν το κράτος ξέρει και δεν πράττει

Οι αποκαλύψεις δεν άφησαν περιθώρια αμφιβολίας: εργαζόμενοι σε ΚΥΔ φέρονται να εμπλέκονται ενεργά σε διαδικασίες που αλλοίωναν δηλώσεις, διοχέτευαν χρήματα και παρήγαγαν ψευδείς δικαιούχους. Κι όμως:

• κανένα ΚΥΔ δεν κατονομάστηκε δημόσια,

• καμία πιστοποίηση δεν ανακλήθηκε με σαφήνεια,

• καμία λειτουργία δεν ανεστάλη προληπτικά.

Αυτή η απραξία δεν είναι ουδέτερη. Είναι πολιτική στάση. Και η στάση αυτή εκπέμπει ένα σαφές μήνυμα: το σύστημα προστατεύει τον εαυτό του.

Η συγκάλυψη ως διοικητική «κανονικότητα»

Η διοίκηση επέλεξε τη σιωπή. Ούτε εξηγήσεις, ούτε καθαροί λογαριασμοί. Όσο τα ΚΥΔ συνεχίζουν να λειτουργούν χωρίς δημόσιο έλεγχο, η ευθύνη δεν βαραίνει μόνο όσους παρανόμησαν, αλλά και όσους επέτρεψαν να συνεχιστεί η λειτουργία τους.

Η συγκάλυψη δεν γίνεται πάντα με εντολές. Γίνεται και με:

• καθυστερήσεις,

• αόριστες αναφορές,

• αποφυγή ονομάτων και αποφάσεων.

Κι αυτή η μορφή συγκάλυψης είναι συχνά η πιο αποτελεσματική.

Το τίμημα το πληρώνει η κοινωνία της υπαίθρου

Την ώρα που:

• οι επιδοτήσεις συρρικνώνονται,

• οι έλεγχοι γίνονται ασφυκτικοί για τους μικρούς παραγωγούς,

• η αγροτική οικονομία πιέζεται ασφυκτικά,

το κράτος αφήνει άθικτους τους μηχανισμούς που διέβρωσαν το σύστημα από μέσα. Οι έντιμοι αγρότες καλούνται να απολογηθούν, ενώ εκείνοι που διαχειρίστηκαν τις «πύλες» συνεχίζουν απρόσκοπτα.

Το σκάνδαλο δεν ανήκει στο παρελθόν

Όσο τα ΚΥΔ που βαρύνονται από σκιές:

• δεν ελέγχονται σε βάθος,

• δεν αποκλείονται από το σύστημα,

• δεν απογυμνώνονται από την εξουσία που συγκέντρωσαν,

το σκάνδαλο παραμένει ζωντανό. Δεν είναι υπόθεση χθεσινή. Είναι παρόν και επαναλαμβανόμενο.

Η κάθαρση δεν θα έρθει με γενικόλογες ανακοινώσεις ούτε με επίκληση «παθογενειών». Θα έρθει μόνο αν κλείσουν οι πύλες του εγκλήματος και αν σπάσει, επιτέλους, ο δεσμός ανάμεσα στη διοίκηση, τα ΚΥΔ και την πολιτική κάλυψη.

Μέχρι τότε, το σύστημα θα συνεχίσει να λειτουργεί.
Και οι αγρότες θα συνεχίσουν να πληρώνουν.

Πασχάλης Θ. Τόσιος
Καθημερινός Παρατηρητής