Οι πρόσφατες τοποθετήσεις του Αντιπεριφερειάρχη Σερρών Παναγιώτη Σπυρόπουλου σχετικά με την αυξημένη παροχή νερού από τη Βουλγαρία είχαν στόχο να εκπέμψουν εικόνα ετοιμότητας. Παρουσιάστηκε μια περιφερειακή διοίκηση που παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, μια Πολιτική Προστασία που «λειτουργεί» και μια σειρά έργων που βρίσκονται σε εξέλιξη. Όμως, πίσω από τις γενικές διαβεβαιώσεις παραμένουν κρίσιμα ζητήματα τα οποία δεν φωτίστηκαν επαρκώς – ζητήματα που αφορούν όχι την επικοινωνία, αλλά τη διαχείριση ενός υδάτινου πόρου που καθορίζει την ασφάλεια και την οικονομική ζωή της Π.Ε. Σερρών.

Ένα από τα βασικά σημεία που ανέδειξαν οι δηλώσεις ήταν η καθυστερημένη ενημέρωση από τη βουλγαρική πλευρά. Η παραδοχή ότι η Περιφέρεια λαμβάνει στοιχεία αφού έχουν ήδη γίνει ρυθμίσεις στη ροή του ποταμού, δημιουργεί μια πραγματική και καταγεγραμμένη αδυναμία: η τοπική διοίκηση καλείται να αντιδράσει σε δεδομένα που δεν εξαρτώνται από το δικό της χρονοδιάγραμμα. Αυτό, όμως, οδηγεί αναπόφευκτα στο επόμενο ερώτημα: ποια θεσμικά εργαλεία έχουν διεκδικηθεί για εγκαθίδρυση έγκαιρης, διακρατικής ειδοποίησης; Η επισήμανση του προβλήματος υπάρχει, αλλά δεν συνοδεύτηκε από παρουσίαση λύσεων ή πρωτοβουλιών προς τα αρμόδια υπουργεία.

Στο ίδιο πλαίσιο, έγινε αναφορά στη βελτίωση της Πολιτικής Προστασίας τα τελευταία χρόνια. Η διατύπωση αυτή, αν και θετική, δεν συνοδεύτηκε από συγκεκριμένα στοιχεία που θα επέτρεπαν μια αντικειμενική αξιολόγηση. Χωρίς αριθμητικά δεδομένα, απολογισμό παρεμβάσεων και συγκριτικές επιδόσεις προηγούμενων ετών, το κοινό δεν μπορεί να διαμορφώσει σαφή εικόνα για το μέγεθος και την ποιότητα της προόδου. Η διαχείριση ενός ποταμού όπως ο Στρυμόνας, που επηρεάζει άμεσα την περιουσία και την παραγωγή χιλιάδων πολιτών, απαιτεί μετρήσιμα αποτελέσματα ,όχι μόνο περιγραφές.

Αντίστοιχη ασάφεια καταγράφηκε και στα έργα αντιπλημμυρικής προστασίας, προϋπολογισμού 2,7 εκατ. ευρώ. Παρότι επιβεβαιώθηκε ότι το έργο προχωρά, δεν δόθηκαν στοιχεία σχετικά με την ακριβή πρόοδο, τα σημεία παρέμβασης, το χρονοδιάγραμμα ή τις τεχνικές εργασίες που έχουν ήδη ολοκληρωθεί. Για έργα τέτοιας σημασίας, η δημόσια ενημέρωση αποτελεί προϋπόθεση λογοδοσίας και όχι λεπτομέρεια. Χωρίς σαφή εικόνα, οι πολίτες δεν μπορούν να γνωρίζουν αν οι παρεμβάσεις που γίνονται στο ανάχωμα ή στην κοίτη του ποταμού ανταποκρίνονται πραγματικά στις ανάγκες προστασίας.

Παράλληλα, ο Αντιπεριφερειάρχης απηύθυνε συστάσεις προς πολίτες για αποφυγή μετακινήσεων σε επικίνδυνα σημεία, όπως οι ιρλανδικές διαβάσεις. Η προτροπή είναι εύλογη. Ωστόσο, παραμένει το ερώτημα τι προβλέπει ο σχεδιασμός για την αναβάθμιση ή αντικατάσταση αυτών των υποδομών, οι οποίες εδώ και χρόνια θεωρούνται πηγή κινδύνου σε περιόδους αυξημένης ροής. Η προστασία δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο σε οδηγίες· χρειάζεται και μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση των αδυναμιών.

Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι δεν υπήρξε αναφορά στη διαχείριση της αρδευτικής χρήσης, παρότι το θέμα επηρεάζει άμεσα τη συνολική λειτουργία του υδροσυστήματος. Οι ισορροπίες ανάμεσα στους ΤΟΕΒ, η κατανάλωση νερού σε περιόδους πίεσης και η κατάσταση των αρδευτικών υποδομών αποτελούν κρίσιμους παράγοντες που οφείλουν να παρακολουθούνται συστηματικά, ιδιαίτερα όταν η Κερκίνη και ο Στρυμόνας δέχονται αυξημένες πιέσεις.

Τέλος, η λειτουργία της λίμνης Κερκίνης, που αποτελεί τον βασικό ρυθμιστή της υδρολογικής συμπεριφοράς του ποταμού, δεν παρουσιάστηκε με τα στοιχεία που θα επέτρεπαν στους πολίτες να γνωρίζουν το πλαίσιο λειτουργίας της. Όρια στάθμης, διαδικασίες εκροής, αρμόδιες υπηρεσίες και πρωτόκολλα ενεργειών σε περίπτωση απότομης εισροής είναι παράμετροι που θα έπρεπε να συνοδεύουν κάθε επίσημη ενημέρωση.

Συνολικά, οι δηλώσεις δημιούργησαν μια εικόνα παρακολούθησης και εγρήγορσης, αλλά άφησαν ανοιχτό το βασικό ζήτημα: την ανάγκη για πιο διαφανή, τεκμηριωμένη και ολοκληρωμένη ενημέρωση, τόσο για τα έργα όσο και για τους μηχανισμούς διαχείρισης. Η τοπική κοινωνία, που γνωρίζει πολύ καλά τι σημαίνει ο Στρυμόνας σε περιόδους έντασης, έχει ανάγκη από πλήρη και σαφή δεδομένα , στοιχεία που θα επιτρέπουν να κρίνεται όχι μόνο το αποτέλεσμα, αλλά και η προετοιμασία πίσω από αυτό.

Ο Στρυμόνας δεν συγχωρεί λάθη και κενά σχεδιασμού. Η ενημέρωση, για να είναι ουσιαστική, πρέπει να αποτυπώνει τόσο όσα γίνονται όσο και όσα μένουν να γίνουν. Μόνο έτσι η δημόσια διοίκηση μπορεί να πείσει ότι διαθέτει την πληρότητα και τη σοβαρότητα που απαιτεί η διαχείριση ενός τόσο κρίσιμου υδάτινου πόρου.