ΕΛΛΑΔΑ
Παίρνουν τα πάνω τους τα βουβαλίσια προϊόντα Κερκίνης
Το έργο Quality Bubalis έρχεται να δώσει νέα πνοή στην ελληνική βουβαλοτροφία
Το έργο Quality Bubalis έρχεται να δώσει νέα πνοή στην ελληνική βουβαλοτροφία
Πριν από έναν αιώνα οι Θρακιώτες κτηνοτρόφοι της Αδριανούπολης, των 40 Εκκλησιών και των άλλων χωριών της περιοχής κλήθηκαν
να αφήσουν τις εστίες των προγόνων τους.
Η Συνθήκη της Λωζάνης υπαγόρευε ανταλλαγή πληθυσμών, οπότε έπρεπε το συντομότερο δυνατό να αφήσουν τα σπίτια τους και να
περάσουν στην άλλη όχθη του Έβρου και να ζήσουν στη νέα τους πατρίδα, τη μητέρα Ελλάδα.
Φόρτωσαν το βιος και τις αναμνήσεις τους στα κάρα τους. Σε αυτά, έζεψαν τα ζώα που θα τους ζούσαν μέχρι σήμερα, τους νεροβούβαλους,
τους οποίους εξέτρεφαν αιώνες τώρα.
Τα υπομονετικά και φιλήσυχα ζώα ταξίδεψαν μερικά χιλιόμετρα και έφτασαν στο νέο τους σπίτι, την κοιλάδα του Στρυμόνα.
Σήμερα, μια βόλτα στη λίμνη Κερκίνη με τα μαύρα βουβάλια να βόσκουν στις όχθες της είναι μια γνώριμη εικόνα για όποιον επισκέπτεται
στην περιοχή. «Θυμίζει λίγο σαφάρι στην Αφρική», λέει ο Τρύφωνας Γιαντσίδης, πρόεδρος του Κτηνοτροφικού Συνεταιρισμού Βουβαλοτρόφων
Ελλάδος.
Ο Συνεταιρισμός, με έδρα τη Βυρώνεια Σερρών και το 80% των μελών να δραστηριοποιείται στην ευρύτερη περιοχή της Κερκίνης, αποτελεί τον θεματοφύλακα μιας αυτόχθονης φυλής ζώου, με τους σημερινούς βουβαλοτρόφους να αποτελούν την 4η γενιά.
Τα προϊόντα τους, το κρέας, το γάλα και τα γαλακτοκομικά του βουβαλιού, αποτελούν μερικά από τα ποιοτικότερα ζωικά τρόφιμα της χώρας, ωστόσο για πολλά χρόνια δεν είχαν την αναγνώριση που έπρεπε.
Το τελευταίο διάστημα, όμως, μια συμμαχία ΔΙΠΑΕ, ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, ΑΠΘ και του Εργαστηρίου Αναπαραγωγής και Γενετικής Βελτίωσης Παραγωγικών Ζώων επιχειρεί να αναδείξει τα θετικά χαρακτηριστικά των βουβαλίσιων προϊόντων.
Το έργο Quality Bubalis, στο πλαίσιο του μέτρου 16, επιχειρεί τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος παραγωγής κρέατος και νωπού
γάλακτος με ανώτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά από ελληνικό βούβαλο.
Με κόστος 300.000 ευρώ και διετή διάρκεια, το έργο ανέδειξε τα σημαντικά ποιοτικά χαρακτηριστικά του βουβαλίσιου κρέατος και γάλακτος και τα οφέλη που έχει για τον καταναλωτή.
Μια απαραίτητη πιστοποίηση
Ο Αριστοτέλης Λυμπερόπουλος, καθηγητής στο τμήμα Γεωπονίας του ΔΙΠΑΕ, είναι επικεφαλής του έργου και επιστημονικός σύμβουλος του
Συνεταιρισμού Βουβαλοτρόφων Ελλάδας από το 2017.
Όπως λέει, «το 2019 υποβάλαμε το συγκεκριμένο πρόγραμμα παραγωγής κρέατος και γάλακτος, γιατί θέλαμε να πιστοποιήσουμε τον χαρακτήρα και την ποιότητα του βουβαλίσιου κρέατος, του οποία του θρεπτική αξία γνωρίζαμε, ώστε να έχει καλό στήριγμα στο εμπόριο».
Σύμφωνα με τον καθηγητή, το άρμεγμα του βούβαλου μέχρι τότε ήταν άγνωστη λέξη, αφού μόλις ένας κτηνοτρόφος άρμεγε. «Είχαμε επισημάνει
ότι η βουβαλοτροφία δεν μπορεί να σταθεί μόνο με το κρέας, αλλά πρέπει να μπει στο παιχνίδι και το γάλα», λέει χαρακτηριστικά.
Σε αυτήν τη λογική οργανώθηκαν σε συνεργασία με το Κέντρο Γενετικής Βελτίωσης Ζώων Θεσσαλονίκης εκπαιδευτικά ταξίδια για βουβαλοτρόφους στην Ιταλία, τη Βουλγαρία και την Τουρκία, όπου δίνεται μεγάλη βαρύτητα στα βουβαλίσια γαλακτοκομικά προϊόντα.
Τα ταξίδια αυτά έπεισαν τους βουβαλοτρόφους να στραφούν στην παραγωγή γάλακτος. Μέχρι τότε τα μόνα προϊόντα βουβαλίσιου γάλακτος ήταν το καζάν ντιμπί και τα ζυμαρικά της Γεωργίας Ανδρεάδου από τα Άνω Πορόια, που μέσω ενός πρότυπου εργαστηρίου φτιάχνει προϊόντα τα οποία πλέον εξάγονται σε όλον τον κόσμο.
Από το 2023 και μετά το γάλα αποτελεί πια ένα ταχέως αναπτυσσόμενο προϊόν στη βουβαλοτροφία, με το 80% των βουβαλοτρόφων να αρμέγει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι αδερφοί Ξανθόπουλοι από το Ομαλό Σερρών, που εξέλιξαν τη συνταγή του καζάν ντιμπί και τυποποίησαν ένα νέο είδος τυριού από βουβαλίσιο γάλα, την Κερκινέλα.
Παράλληλα πρόκειται να προχωρήσουν στη δημιουργία τυροκομικού εργαστηρίου ώστε να παράγουν και άλλα προϊόντα όπως βούτυρο και κρέμα.
Η αξιοποίηση του βουβαλίσιου γάλακτος παράλληλα ανέδειξε και επιχειρήσεις παραγωγής παγωτού, ένα προϊόν εξαιρετικά δημοφιλές στην Ιταλία.
Ο ελληνικός βούβαλος
Ο ελληνικός βούβαλος, ως σπάνια αυτόχθονη φυλή, είναι μια επιδοτούμενη δραστηριότητα από το κράτος και την Ευρωπαϊκή Ένωση, με κάθε ζώο να επιδοτείται κατά 400 ευρώ ετησίως.
Στην Ελλάδα υπάρχουν 30 εκτροφές βουβάλου, οι περισσότερες στην Κερκίνη και οι υπόλοιπες σε άλλα μέρη στα βόρεια της χώρας.
Στην παρούσα φάση οι βούβαλοι στη χώρα αγγίζουν τους 6.000, ενώ τα τελευταία χρόνια υπήρξε μια μείωση του πληθυσμού κατά 1.000 ζώα.
Τα θηλυκά παράγουν τέσσερα με επτά λίτρα γάλα ημερησίως, ενώ μια εκτροφή μπορεί να δώσει καθημερινά από 130 έως 300 λίτρα γάλα, ανάλογα το πόσα ζώα διαθέτει.
Επειδή πρόκειται για εκτατική κτηνοτροφία, τα ζώα δεν έχουν υψηλά κόστη ζωοτροφών, καταναλώνοντας ως επί το πλείστον άχυρο.
«Εάν προχωρήσουμε σε εντατική κτηνοτροφία τα κόστη εκτοξεύονται και μιλάμε για ζώα που δεν μπορεί να γίνει γενετική βελτίωση, οπότε η απόδοσή τους σε γάλα είναι χαμηλή», εξηγεί ο Τρύφωνας Γιαντσίδης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το ΔΙΠΑΕ έχει υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με τον δήμο Σιντικής για την προώθηση της βουβαλοτροφίας. Ο
Αριστοτέλης Λυμπερόπουλος έχει προχωρήσει στη σύνταξη μελέτης ώστε να κατατεθεί στην περιφέρεια για τη βελτίωση των εγκαταστάσεων και
τη βελτίωση των δρόμων του βουβαλιού, ώστε να αξιοποιηθεί και τουριστικά.
Παράλληλα στα σκαριά υπάρχει και ένα δεύτερο πρόγραμμα για την καταγραφή των φυσικών και μορφολογικών χαρακτηριστικών του ελληνικού
βούβαλου με βάση μια εργασία που έγινε το 2020.
Οι ελληνικοί βούβαλοι όμως εκτός από αντικείμενο μελέτης λειτουργούν και ως διασώστες του περιβάλλοντος, αφού στη λίμνη Χειμαδίτιδα της Φλώρινας μεταφέρθηκαν 50 ζώα ώστε να φάνε τις καλαμιές που δυσχεραίνουν την ανάπτυξη των ψαριών.
Καλύτερο από το μοσχαρίσιο
Η έρευνα που έγινε στο πλαίσιο του προγράμματος από το Ινστιτούτο Κτηνιατρικών Ερευνών του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ σε δείγματα βουβαλίσιου κρέατος και γάλακτος έδειξε ενδιαφέροντα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Στο κρέας παρατηρήθηκαν χαμηλότερα λιπαρά σε σχέση με το μοσχαρίσιο, όπως και υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, καθώς και εξαιρετική γεύση και υφή.
Στο νωπό γάλα παρατηρήθηκε υψηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο και βιταμίνες, αλλά και φυσικά πλούσια γεύση, ιδανική για την παραγωγή
γαλακτοκομικών προϊόντων υψηλής ποιότητας.
«Στις μελέτες κρέατος και γάλακτος βρέθηκε περισσότερο λίπος, αλλά στο προφίλ των λιπαρών οξέων είδαμε ότι ήταν αυξημένες οι τιμές στα ακόρεστα, μονοακόρεστα και πολυακόρεστα, που δείχνει ότι τα προϊόντα αυτά είναι ωφέλιμα για την υγεία», εξηγεί ο ερευνητής του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ Γιώργος Σαμούρης.
να αφήσουν τις εστίες των προγόνων τους.
Η Συνθήκη της Λωζάνης υπαγόρευε ανταλλαγή πληθυσμών, οπότε έπρεπε το συντομότερο δυνατό να αφήσουν τα σπίτια τους και να
περάσουν στην άλλη όχθη του Έβρου και να ζήσουν στη νέα τους πατρίδα, τη μητέρα Ελλάδα.
Φόρτωσαν το βιος και τις αναμνήσεις τους στα κάρα τους. Σε αυτά, έζεψαν τα ζώα που θα τους ζούσαν μέχρι σήμερα, τους νεροβούβαλους,
τους οποίους εξέτρεφαν αιώνες τώρα.
Τα υπομονετικά και φιλήσυχα ζώα ταξίδεψαν μερικά χιλιόμετρα και έφτασαν στο νέο τους σπίτι, την κοιλάδα του Στρυμόνα.
Σήμερα, μια βόλτα στη λίμνη Κερκίνη με τα μαύρα βουβάλια να βόσκουν στις όχθες της είναι μια γνώριμη εικόνα για όποιον επισκέπτεται
στην περιοχή. «Θυμίζει λίγο σαφάρι στην Αφρική», λέει ο Τρύφωνας Γιαντσίδης, πρόεδρος του Κτηνοτροφικού Συνεταιρισμού Βουβαλοτρόφων
Ελλάδος.
Ο Συνεταιρισμός, με έδρα τη Βυρώνεια Σερρών και το 80% των μελών να δραστηριοποιείται στην ευρύτερη περιοχή της Κερκίνης, αποτελεί τον θεματοφύλακα μιας αυτόχθονης φυλής ζώου, με τους σημερινούς βουβαλοτρόφους να αποτελούν την 4η γενιά.
Τα προϊόντα τους, το κρέας, το γάλα και τα γαλακτοκομικά του βουβαλιού, αποτελούν μερικά από τα ποιοτικότερα ζωικά τρόφιμα της χώρας, ωστόσο για πολλά χρόνια δεν είχαν την αναγνώριση που έπρεπε.
Το τελευταίο διάστημα, όμως, μια συμμαχία ΔΙΠΑΕ, ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, ΑΠΘ και του Εργαστηρίου Αναπαραγωγής και Γενετικής Βελτίωσης Παραγωγικών Ζώων επιχειρεί να αναδείξει τα θετικά χαρακτηριστικά των βουβαλίσιων προϊόντων.
Το έργο Quality Bubalis, στο πλαίσιο του μέτρου 16, επιχειρεί τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος παραγωγής κρέατος και νωπού
γάλακτος με ανώτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά από ελληνικό βούβαλο.
Με κόστος 300.000 ευρώ και διετή διάρκεια, το έργο ανέδειξε τα σημαντικά ποιοτικά χαρακτηριστικά του βουβαλίσιου κρέατος και γάλακτος και τα οφέλη που έχει για τον καταναλωτή.
Μια απαραίτητη πιστοποίηση
Ο Αριστοτέλης Λυμπερόπουλος, καθηγητής στο τμήμα Γεωπονίας του ΔΙΠΑΕ, είναι επικεφαλής του έργου και επιστημονικός σύμβουλος του
Συνεταιρισμού Βουβαλοτρόφων Ελλάδας από το 2017.
Όπως λέει, «το 2019 υποβάλαμε το συγκεκριμένο πρόγραμμα παραγωγής κρέατος και γάλακτος, γιατί θέλαμε να πιστοποιήσουμε τον χαρακτήρα και την ποιότητα του βουβαλίσιου κρέατος, του οποία του θρεπτική αξία γνωρίζαμε, ώστε να έχει καλό στήριγμα στο εμπόριο».
Σύμφωνα με τον καθηγητή, το άρμεγμα του βούβαλου μέχρι τότε ήταν άγνωστη λέξη, αφού μόλις ένας κτηνοτρόφος άρμεγε. «Είχαμε επισημάνει
ότι η βουβαλοτροφία δεν μπορεί να σταθεί μόνο με το κρέας, αλλά πρέπει να μπει στο παιχνίδι και το γάλα», λέει χαρακτηριστικά.
Σε αυτήν τη λογική οργανώθηκαν σε συνεργασία με το Κέντρο Γενετικής Βελτίωσης Ζώων Θεσσαλονίκης εκπαιδευτικά ταξίδια για βουβαλοτρόφους στην Ιταλία, τη Βουλγαρία και την Τουρκία, όπου δίνεται μεγάλη βαρύτητα στα βουβαλίσια γαλακτοκομικά προϊόντα.
Τα ταξίδια αυτά έπεισαν τους βουβαλοτρόφους να στραφούν στην παραγωγή γάλακτος. Μέχρι τότε τα μόνα προϊόντα βουβαλίσιου γάλακτος ήταν το καζάν ντιμπί και τα ζυμαρικά της Γεωργίας Ανδρεάδου από τα Άνω Πορόια, που μέσω ενός πρότυπου εργαστηρίου φτιάχνει προϊόντα τα οποία πλέον εξάγονται σε όλον τον κόσμο.
Από το 2023 και μετά το γάλα αποτελεί πια ένα ταχέως αναπτυσσόμενο προϊόν στη βουβαλοτροφία, με το 80% των βουβαλοτρόφων να αρμέγει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι αδερφοί Ξανθόπουλοι από το Ομαλό Σερρών, που εξέλιξαν τη συνταγή του καζάν ντιμπί και τυποποίησαν ένα νέο είδος τυριού από βουβαλίσιο γάλα, την Κερκινέλα.
Παράλληλα πρόκειται να προχωρήσουν στη δημιουργία τυροκομικού εργαστηρίου ώστε να παράγουν και άλλα προϊόντα όπως βούτυρο και κρέμα.
Η αξιοποίηση του βουβαλίσιου γάλακτος παράλληλα ανέδειξε και επιχειρήσεις παραγωγής παγωτού, ένα προϊόν εξαιρετικά δημοφιλές στην Ιταλία.
Ο ελληνικός βούβαλος
Ο ελληνικός βούβαλος, ως σπάνια αυτόχθονη φυλή, είναι μια επιδοτούμενη δραστηριότητα από το κράτος και την Ευρωπαϊκή Ένωση, με κάθε ζώο να επιδοτείται κατά 400 ευρώ ετησίως.
Στην Ελλάδα υπάρχουν 30 εκτροφές βουβάλου, οι περισσότερες στην Κερκίνη και οι υπόλοιπες σε άλλα μέρη στα βόρεια της χώρας.
Στην παρούσα φάση οι βούβαλοι στη χώρα αγγίζουν τους 6.000, ενώ τα τελευταία χρόνια υπήρξε μια μείωση του πληθυσμού κατά 1.000 ζώα.
Τα θηλυκά παράγουν τέσσερα με επτά λίτρα γάλα ημερησίως, ενώ μια εκτροφή μπορεί να δώσει καθημερινά από 130 έως 300 λίτρα γάλα, ανάλογα το πόσα ζώα διαθέτει.
Επειδή πρόκειται για εκτατική κτηνοτροφία, τα ζώα δεν έχουν υψηλά κόστη ζωοτροφών, καταναλώνοντας ως επί το πλείστον άχυρο.
«Εάν προχωρήσουμε σε εντατική κτηνοτροφία τα κόστη εκτοξεύονται και μιλάμε για ζώα που δεν μπορεί να γίνει γενετική βελτίωση, οπότε η απόδοσή τους σε γάλα είναι χαμηλή», εξηγεί ο Τρύφωνας Γιαντσίδης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το ΔΙΠΑΕ έχει υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με τον δήμο Σιντικής για την προώθηση της βουβαλοτροφίας. Ο
Αριστοτέλης Λυμπερόπουλος έχει προχωρήσει στη σύνταξη μελέτης ώστε να κατατεθεί στην περιφέρεια για τη βελτίωση των εγκαταστάσεων και
τη βελτίωση των δρόμων του βουβαλιού, ώστε να αξιοποιηθεί και τουριστικά.
Παράλληλα στα σκαριά υπάρχει και ένα δεύτερο πρόγραμμα για την καταγραφή των φυσικών και μορφολογικών χαρακτηριστικών του ελληνικού
βούβαλου με βάση μια εργασία που έγινε το 2020.
Οι ελληνικοί βούβαλοι όμως εκτός από αντικείμενο μελέτης λειτουργούν και ως διασώστες του περιβάλλοντος, αφού στη λίμνη Χειμαδίτιδα της Φλώρινας μεταφέρθηκαν 50 ζώα ώστε να φάνε τις καλαμιές που δυσχεραίνουν την ανάπτυξη των ψαριών.
Καλύτερο από το μοσχαρίσιο
Η έρευνα που έγινε στο πλαίσιο του προγράμματος από το Ινστιτούτο Κτηνιατρικών Ερευνών του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ σε δείγματα βουβαλίσιου κρέατος και γάλακτος έδειξε ενδιαφέροντα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Στο κρέας παρατηρήθηκαν χαμηλότερα λιπαρά σε σχέση με το μοσχαρίσιο, όπως και υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, καθώς και εξαιρετική γεύση και υφή.
Στο νωπό γάλα παρατηρήθηκε υψηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο και βιταμίνες, αλλά και φυσικά πλούσια γεύση, ιδανική για την παραγωγή
γαλακτοκομικών προϊόντων υψηλής ποιότητας.
«Στις μελέτες κρέατος και γάλακτος βρέθηκε περισσότερο λίπος, αλλά στο προφίλ των λιπαρών οξέων είδαμε ότι ήταν αυξημένες οι τιμές στα ακόρεστα, μονοακόρεστα και πολυακόρεστα, που δείχνει ότι τα προϊόντα αυτά είναι ωφέλιμα για την υγεία», εξηγεί ο ερευνητής του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ Γιώργος Σαμούρης.
#SerresParatiritis
