Στην Πορτογαλία, το πολύνεκρο δυστύχημα με το τραμ στη Λισαβόνα έγινε αφορμή για να φανεί πώς ένα κράτος οφείλει να σέβεται την αλήθεια. Τα συντρίμμια παρέμειναν στον τόπο για ημέρες. Ο χώρος οριοθετήθηκε, προστατεύτηκε, φυλάχθηκε. Καμία βιασύνη να εξαφανιστούν τα ίχνη, καμία μεθόδευση να σβηστούν οι αποδείξεις. Όλα έγιναν με βάση τα διεθνή πρωτόκολλα, με στόχο η έρευνα να είναι πλήρης και αδιάβλητη.

Στην Ελλάδα, η μνήμη των Τεμπών αποκαλύπτει την αντίθετη όψη. Ο τόπος της τραγωδίας καθαρίστηκε μέσα σε λίγες ώρες, τα συντρίμμια μπαζώθηκαν νύχτα, και όσα θα μπορούσαν να αποτελέσουν στοιχεία έρευνας εξαφανίστηκαν. Αντί για θεσμική σοβαρότητα, επικράτησε η σπουδή να κουκουλωθεί η αλήθεια.

Η διαδικασία της έρευνας

Στην Πορτογαλία, δεν γράφτηκε «πόρισμα» σε μία νύχτα. Οι καταθέσεις ήταν δεκάδες. Οι τραυματίες μίλησαν, οι μαρτυρίες τους καταγράφηκαν, η φωνή τους ακούστηκε.

Στην Ελλάδα, οι οικογένειες των θυμάτων ήρθαν αντιμέτωπες με έγγραφα-καρμπόν, με επιτροπές χωρίς επαρκή γνώση, με διαδικασίες που έμοιαζαν περισσότερο με άσκηση συγκάλυψης παρά με αναζήτηση ευθυνών. Πολιτικά πρόσωπα έμειναν εκτός του κατηγορητηρίου. Κανείς δεν τόλμησε να ακουμπήσει τις πραγματικές ευθύνες.

Δύο διαφορετικές κουλτούρες

Αυτές οι εικόνες δεν είναι λεπτομέρειες. Είναι η ουσία. Από τη μια, μια χώρα που σέβεται τους πολίτες και την ανάγκη για Δικαιοσύνη. Από την άλλη, μια χώρα που σπεύδει να εξαφανίσει αποδείξεις, να θάψει ευθύνες, να προστατεύσει ισχυρούς.

Και εκεί βρίσκεται η μεγάλη αλήθεια: στην Ελλάδα το κράτος φοβάται την αλήθεια, γιατί η αλήθεια καίει.

Όποιος δεν το βλέπει, θα συνεχίσει να πιστεύει σε παραμύθια περί «ανθρώπινου λάθους».
Όποιος το βλέπει, ξέρει πως η θέση του είναι στις πλατείες. Γιατί εκεί γράφεται η πραγματική ιστορία.