ΙΣΤΟΡΙΑ

Τα Περίπτερα των Σερρών μέσα από το βλέμμα του Ηλία Πετρόπουλου- Της Διαμάντως Φραγγεδακη

Το «ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ (LE KIOSQUE GREC)» είναι ένα από τα εμβληματικά έργα του Ηλία Πετρόπουλου, που κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Νεφέλη (στην ελληνική του έκδοση του 1985)

A⁺ A^-

Το «ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ (LE KIOSQUE GREC)» είναι ένα από τα εμβληματικά έργα του Ηλία Πετρόπουλου, που κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Νεφέλη (στην ελληνική του έκδοση του 1985)

A⁺ A^-

Το βιβλίο αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της "πετρόπουλικής" οπτικής, η οποία εστιάζει στη λαογραφία του περιθωρίου και της καθημερινότητας. Μέσα από το πρίσμα του περιπτέρου ενός κατεξοχήν ελληνικού μικρόκοσμου και σημείου αναφοράς της γειτονιάς, ο Πετρόπουλος αναλύει πτυχές της ελληνικής κοινωνίας, της λαϊκής κουλτούρας και της αργκό, συνδυάζοντας την κοινωνιολογική παρατήρηση με το προσωπικό ύφος.

Ουσιαστικά, ο Πετρόπουλος χρησιμοποιεί το περίπτερο ως έναν φακό για να καταγράψει και να ερμηνεύσει τον αστικό λαϊκό πολιτισμό της Ελλάδας.

Έρευνα του Ηλία Πετρόπουλου

Ο Ηλίας Πετρόπουλος (1928-2003) ήταν μια αντισυμβατική φυσιογνωμία της ελληνικής λαογραφίας και κοινωνιολογίας. Η έρευνά του δεν ήταν ακαδημαϊκή, αλλά βασιζόταν στην επιτόπια παρατήρηση και την καταγραφή στοιχείων του περιθωρίου και του αστικού λαϊκού πολιτισμού που η επίσημη έρευνα αγνοούσε ή υποτιμούσε.

Κύρια χαρακτηριστικά της έρευνάς του:Το βιβλίο, που εκδόθηκε αρχικά στο Παρίσι το 1976 και στην Ελλάδα από τις Εκδόσεις Νεφέλη το 1985, είναι μια κοινωνιολογική μελέτη του ελληνικού περιπτέρου. Ο Πετρόπουλος δεν το βλέπει απλώς ως ένα κουτί εμπορευμάτων, αλλά ως: Ένα σημείο συνάντησης, επικοινωνίας και παρατήρησης της γειτονιάς.

Μικρόκοσμο Εμπορίου:
Ένα "συμπυκνωμένο σούπερ-μάρκετ" που χωράει τα πάντα σε ελάχιστα τετραγωνικά.
Κατέγραφε την εξέλιξη του περιπτέρου από απλό σημείο πώλησης εφημερίδων και τσιγάρων σε κέντρο τηλεφωνικών κλήσεων (προ κινητών) και πώλησης ποικίλων αγαθών.

Αναφορά στα Περίπτερα Σερρών

Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, η έρευνα του Πετρόπουλου ήταν γενική για τον αστικό ελληνικό χώρο (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, επαρχία), ενω εντοπίζεται ειδική αναφορά με κεφάλαιο αποκλειστικά αφιερωμένο στα περίπτερα των Σερρών στο συγκεκριμένο βιβλίο.

Ωστόσο, η πόλη των Σερρών έχει τη δική της ιστορία στα περίπτερα:

Συνοψίζοντας, ο Πετρόπουλος έδωσε το θεωρητικό/λαογραφικό πλαίσιο για να κατανοήσουμε τη σημασία του περιπτέρου, το οποίο μπορεί να εφαρμοστεί και στα περίπτερα των Σερρών.

Με φωτογραφίες του αναφερεται ειδικά σ'αυτά.

Εστίαση στο "Απαγορευμένο": Ασχολήθηκε με θέματα ταμπού, όπως η φυλακή, η ομοφυλοφιλία, τα ναρκωτικά, η ρεμπέτικη μουσική (το έργο του "Ρεμπέτικα Τραγούδια" του 1968 τον οδήγησε στη φυλακή).
Λαογραφία της Καθημερινότητας: Πίστευε ότι η πραγματική λαογραφία βρίσκεται στα μικρά, καθημερινά πράγματα: τις αργκό, τις χειρονομίες, τα αντικείμενα, τους χώρους. Τα γραπτά του διακρίνονται για το διεισδυτικό, συχνά ειρωνικό ή επικριτικό ύφος και την έλλειψη ακαδημαϊκών συμβάσεων.
Φωτογραφική Τεκμηρίωση:
Χρησιμοποίησε εκτενώς τη φωτογραφία ως μέσο καταγραφής, όπως φαίνεται χαρακτηριστικά στο "Περίπτερο".
Τοπική Καταγραφή: Υπάρχουν τοπικές αναφορές και άρθρα στο σερραϊκό τύπο που έχουν ασχοληθεί με την ιστορία των δικών τους περιπτέρων, κάποια εκ των οποίων βρίσκονταν σε εμβληματικά σημεία της πόλης, όπως στην πλατεία Ελευθερίας ή στην αρχή κεντρικών οδών.
Συμβολή στην Τοπική Κοινωνία: Όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, τα περίπτερα των Σερρών αποτέλεσαν σημεία αναφοράς για τους κατοίκους, μέρη όπου γίνονταν οι μικρές καθημερινές συναλλαγές και οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, αντικατοπτρίζοντας τον γενικότερο κοινωνιολογικό ρόλο που περιέγραψε ο Πετρόπουλος.
Συνοψίζοντας, ο Πετρόπουλος έδωσε το θεωρητικό/λαογραφικό πλαίσιο για να κατανοήσουμε τη σημασία του περιπτέρου, το οποίο μπορεί να εφαρμοστεί και στα περίπτερα των Σερρών.

Με φωτογραφίες του αναφερεται ειδικά σ'αυτά