Πρόσωπα του Μανουήλ Πανσέληνου, μορφές  μιας ανεξίτηλης βυζαντινής τέχνης αποκαλύπτονται ξεκάθαρες και λαμπερές στις τοιχογραφίες της Μονής  Προδρόμου, που ανέδειξε το σημαντικό έργο συντήρησης , στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2011-2015.

 

Πρόσφατα η αρμόδια Εφορία παρουσίασε τη δράση της σε ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στην κοιλάδα με αξιόλογους επιστήμονες  και ερευνητές της μοναδικής αυτής τεχνοτροποίας. Η ημερίδα ολοκλήρωσε τον κύκλο εργασιών του ενταγμένου στο ΕΣΠΑ 2007 – 2013 έργου με προϋπολογισμό 600.000 ευρώ και συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η ολοκλήρωση του έργου αποκάλυψε ένα ενιαίο τοιχογραφικό στρώμα του 17ου αι.  υψηλής καλλιτεχνικής ποιότητας και επανέφερε στις παλαιολόγειες τοιχογραφίες τη ζωντάνια  των χρωμάτων τους.

 

Το έργο

Το έργο αφορούσε τις δύο παρακάτω σημαντικές δράσεις:

Α. H συντήρηση και ανάδειξη των ορατών βυζαντινών στρωμάτων των τοιχογραφιών του καθολικού της Μονής Προδρόμου Σερρών. Οι τοιχογραφίες αυτές βρίσκονται στον πρώτο εκ δυσμών νάρθηκα ή Ενάτη, του οποίου καλύπτουν όλες τις επιφάνειες και στο δεύτερο νάρθηκα ή Μεσονυκτικόν, όπου μέχρις στιγμής είναι ορατές τρεις παραστάσεις.
Β. Aποκάλυψη παλαιότερων στρωμάτων. Τα στρώματα αυτά βρίσκονται στο δεύτερο νάρθηκα ή Μεσονυκτικόν, τον Κυρίως ναός και στο Ιερό Βήμα. Το νεότερο στρώμα επιζωγράφισης που απομακρύνθηκε χρονολογείται στο 1805 (Μεσονυκτικόν) και 1803 (Κυρίως ναός και το Ιερό Βήμα) και κάλυπταν παλαιότερο στρώμα, με ενδιάμεσες τοπικές επιζωγραφήσεις.

Για την υλοποίηση του φυσικού αντικειμένου, όπως περιγράφηκε παραπάνω, πραγματοποίηκαν εργασίες καθαίρεσης μη ακατάλληλων και σαθρών κονιαμάτων, εργασίες αντικατάστασης επιχρισμάτων με σύνθεση συμβατή στο αρχικό υλικό δόμησης, εργασίες στερέωσης υποστρώματος και ζωγραφικής επιφάνειας, αντιμετώπιση ρηγματώσεων, εργασίες καθαρισμού με μεικτά και μηχανικά μέσα, εργασίες αφαίρεσης νεότερου στρώματος επιζωγράφισης, εργασίες τεκμηρίωσης και εργαστηριακές αναλύσεις κονιαμάτων.

Η Μονή

Οι σωζόμενες τοιχογραφίες, εικόνες, εκκλησιαστικά κειμήλια, τα χειρόγραφα και τα αντικείμενα της μικροτεχνίας, δίδουν μια πλήρη εικόνα της καλλιτεχνικής και πνευματικής ακτινοβολίας που γνώρισε από την ίδρυση της ως σήμερα και την καθιστούν ένα ζωντανό μουσείο της Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής τέχνης.

 

 

"Στόχος του έργου", όπως επισημαίνει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η αρχαιολόγος και προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καβάλας - Θάσου Σταυρούλα Δαδάκη, "ήταν η συντήρηση και ανάδειξη των ορατών βυζαντινών στρωμάτων των τοιχογραφιών του καθολικού και η αποκάλυψη παλαιότερων στρωμάτων, την ύπαρξη των οποίων είχε πιστοποιήσει η μελέτη. Οι εργασίες άρχισαν τον Μάρτιο του 2011 και ολοκληρώθηκαν τον Αύγουστο του 2015".

 

 

 

Βιβλιογραφία:Α. Ξυγγόπουλος, Aι τοιχογραφίαι τον Καθολικού της Μονής Προδρόμου παρά τάς Σέρρας, (1973).Ε. Ν. Κυριακούδης, "Η τέχνη στη Μονή Προδρόμου Σερρών κατά την περίοδο της Σερβοκρατίας στον 14ο αιώνα¨, Πρακτικά επιστημονικού συμποσίου, Χριστιανική Μακεδονία - Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρών, Ιερά Μητρόπολις Σερρών και Νιγρίτης, (1995).Κατσαρός Β. – Παπαστάθης Χ., Εκκλησιαστικά χειρόγραφα της Μονής του Τιμίου Προδρόμου Σερρών. Κώδικες, βρέβια, κατάστιχα, αντιγραφές επισήμων εγγράφων της Μονής του Τιμίου Προδρόμου Σερρών και η κατάσταση της Βιβλιοθήκης της Μονής, όπως εμφανίζεται σε ανέκδοτο κατάλογο των χειρογράφων και εντύπων της, Πρακτικά του Διεθνούς Συνεδρίου "Οι Σέρρες και η περιοχή τους από την αρχαία στη μεσοβυζαντινή κοινωνία", (1998).Π. Ν. Παπαγεωργίου, Αι Σέρραι και………η μονή Ιωάννου του Προδρόμου, ΒΖ, 3, 1894, (x.x).

V. J. Djuric, Les portraits des Serbes dans le monastere de St. – Jean – Prodrome, Οι Σέρρες και η περιοχή τους από την αρχαία στη Μεταβυζαντινή κοινωνία, Πρακτικά του διεθνούς συνεδρίου Σέρρες 29 Σεπτεμβρίου – 3 Οκτωβρίου 1993, τόμος Β, Δήμος Σερρών, (1998).