ΣΗΜΕΙΑ ΑΙΧΜΗΣ

Έλλη Λαμπέτη: Το άγνωστο γράμμα στον Ανδρέα Παπανδρέου, πριν φύγει από τη ζωή

Ήταν μια μέρα σαν τη σημερινή, 3 Σεπτέμβρη του 1983, όταν τα μελαγχολικά, υγρά, γεμάτα αγάπη και πόνο μάτια της, της Έλλης Λαμπέτη, “σφράγισαν” για πάντα. Το κορίτσι από τα Βίλια που από το πρώτο φως της ζωής της κλήθηκε να δώσει μάχες για την επιβίωσή της, που βίωσε τον πόνο, που οι τραγικές ιστορίες διαδέχονταν η μία την άλλη, έχασε τη μάχη με τον καρκίνο, αφήνοντας πίσω της μια τεράστια παρακαταθήκη καλλιτεχνική, ανθρωπιάς και μαχητικότητας. Γιατί, όσο εύθραυστη και μελαγχολική και αν ήταν η εικόνα της, τόσο μάχιμη και πεισματάρα ήταν η ψυχή της.

Ήταν μια μέρα σαν τη σημερινή, 3 Σεπτέμβρη του 1983, όταν τα μελαγχολικά, υγρά, γεμάτα αγάπη και πόνο μάτια της, της Έλλης Λαμπέτη, “σφράγισαν” για πάντα. Το κορίτσι από τα Βίλια που από το πρώτο φως της ζωής της κλήθηκε να δώσει μάχες για την επιβίωσή της, που βίωσε τον πόνο, που οι τραγικές ιστορίες διαδέχονταν η μία την άλλη, έχασε τη μάχη με τον καρκίνο, αφήνοντας πίσω της μια τεράστια παρακαταθήκη καλλιτεχνική, ανθρωπιάς και μαχητικότητας. Γιατί, όσο εύθραυστη και μελαγχολική και αν ήταν η εικόνα της, τόσο μάχιμη και πεισματάρα ήταν η ψυχή της.

Η πρώτη μάχη για τη ζωή της

Η Έλλη Λαμπέτη (Έλλη Λούκου όπως ήταν το πραγματικό της όνομα) γεννήθηκε στα Βίλια Αττικής, στις 13 Απριλίου του 1926. Η Αναστασία Λούκου έφερε στον κόσμο τα δίδυμα παιδιά της. Ο γιος γεννήθηκε υγιής, όμως, το δεύτερο μωρό από τα δίδυμα αργούσε να βγει από την κοιλιά της μάνας. Μία ώρα πήρε για να δει το πρώτο φως του κόσμου, η Έλλη.

 

Δύο χρόνια μετά τη γέννηση της, η πολύτεκνη οικογένεια του Κώστα Λούκου εγκατέλειψε τα Βίλια κι εγκαταστάθηκε το 1928 μόνιμα στην Αθήνα, αφού η ταβέρνα δε μπορούσε να θρέψει τα 8 στόματα. Επιπλέον, η μητέρα της ήθελε τα παιδιά της να πάρουν μόρφωση και μόνο στα σχολεία της πρωτεύουσας θα μπορούσαν να είχαν την καλύτερη δυνατή.

Σχεδόν δεν ανέπνεε και οι ελπίδες για να ζήσει, έμοιαζαν λίγες. Αλλά η μικρή Ελένη κατάφερε και κέρδισε την πρώτη “μάχη” για τη ζωή. Γενναία από γεννησιμιού της ήταν, λοιπόν, η εγγονή του Καπετάν-Σταμάτη, ο οποίος είχε πολεμήσει στο πλευρό του Κολοκοτρώνη, κατά την επανάσταση του 1821. Και όπως η ίδια είχε γράψει σε ιδιόχειρο σημείωμα, ήταν ένα λυμφατικό πιθηκάκι που φαινόταν αναποφάσιστο να ζήσει. Σαν να ’ξερε τους αμείλικτους κανόνες του παιχνιδιού που θα ’πρεπε να παίξει στα επόμενα πενήντα εφτά χρόνια της ζωή της.

 

Τα απανωτά χτυπήματα της μοίρας

Η πλοκή του δράματος, είχε ξεκινήσει να εκτυλίσσεται. Το 1941 πέθανε από φυματίωση ο δίδυμος αδελφός της, Τάκης. Το χτύπημα για την Έλλη Λαμπέτη ήταν δυνατό. Έχασε το άλλο της μισό. Ήταν, τότε, μόλις 15 ετών. Τον θάνατο του αδελφού της δεν τον ξεπέρασε ποτέ. Πάντα, ένιωθε τον πόνο της απουσίας του.

Αλλά, τα χτυπήματα της μοίρας δε σταμάτησαν σε αυτή την απώλεια. Κατά τα Δεκεμβριανά σκοτώθηκε από αδέσποτη σφαίρα η μητέρα της. Η απώλεια την τσακίζει. Τα μεγάλα μαύρα μάτια της βυθίζονται όλο και περισσότερο στη μελαγχολία.

Στο μεταξύ, στη ζωή της είχε μπει ο έρωτας, που την ταξίδεψε σε δρόμους που δεν είχε ξαναδιαβεί. Ο πρώτος και μεγαλύτερος -κατά δική της ομολογία- έρωτάς ήταν ένας διπλωμάτης και ποιητής που ζούσε μόνιμα στη Γαλλία και βρέθηκε στην Ελλάδα λόγω του πολέμου. Η σχέση τους ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 1943 και κράτησε λιγότερο από 2 χρόνια.

«Ήμουν ένα παιδί και μέσα σε λίγες μέρες έγινα γυναίκα» είχε δηλώσει η ηθοποιός για τον άνδρα εκείνο. Για χάρη του αποφάσισε να τα παρατήσει όλα και να τον ακολουθήσει. Αλλά εκείνος στο τέλος την πρόδωσε.

Τον Μάρτιο του 1953 έχασε τον πατέρα της. Δύο χρόνια αργότερα κι ενώ ζούσε ευτυχισμένη στο πλευρό του Δημήτρη Χορν, χάνει την αδελφή της Κούλα από καρκίνο. Το χτύπημα ήταν μεγάλο.  Δεν μπορεί να διαχειριστεί και αυτή την απώλεια.

Παθαίνει πάρεση (παράλυση του Bell), η οποία προκαλεί παράλυση της μιας πλευράς του προσώπου. Στην Έλλη είχε ως αποτέλεσμα να χάσει παροδικά το φως της. Ο θάνατος των αγαπημένων της προσώπων δε μαύρισε μόνο την ψυχή της, αλλά δημιούργησε προβλήματα και στη σχέση της.

Το 1958 χάνει από καρκίνο και την άλλη αδελφή της. Ο φόβος ότι θα αρρωστήσει και εκείνη από την «παλιαρρώστεια» φωλιάζει μέσα της. Στο μεταξύ, έχει προχωρήσει σε έκτρωση στο παιδί του Χορν, αφού και οι δύο δεν ήθελαν να γίνουν γονείς, ενώ διάφορα προβλήματα έφεραν το οριστικό τέλος της σχέσης τους.

 

Όταν διαγνώστηκε με καρκίνο

Ο φόνος της Έλλης Λαμπέτη – δυστυχώς – πήρε σάρκα και οστά. Το 1969 διαγνώστηκε με καρκίνο του μαστού. Ταξιδεύει στην Αμερική, όπου υποβλήθηκε σε ολική μαστεκτομή. Επιστρέφει και προσπαθεί να το ξεπεράσει, αλλά και να επιστρέψει στην κανονικότητά της.

Μια προσπάθεια υιοθεσίας, της μικρής Ελίζας, από κοινού με τον Γουέικμαν, της δημιούργησε πλείστα προβλήματα, όταν δικαστική απόφαση την υποχρέωσε να επιστρέψει το παιδί, μετά παρέλευση 4 χρόνων, στους φυσικούς γονείς του. Η περιπέτεια αυτή της δημιούργησε γενική κατάπτωση και μελαγχολία, που την κράτησε μακριά από το θέατρο.

Ο καρκίνος έκανε την επανεμφάνισή του μετά από 11 χρόνια, το 1980. Οι μεταστάσεις ήταν συνεχείς. Οι χημειοθεραπείες, στις οποίες υποβλήθηκε, έπληξαν τις φωνητικές της χορδές, με αποτέλεσμα σταδιακά να χάσει και τη φωνή της. Η Έλλη Λαμπέτη δεν το βάζει κάτω, το θέατρο είναι εκείνο που της δίνει ζωή. Έτσι, αποφάσισε να ανεβάσει την παράσταση “Τα παιδιά ενός κατώτερου Θεού”, όπου υποδύθηκε την κωφάλαλη Σάρα. Μάλιστα, για να ανταπεξέλθει στο ρόλο, όπως εκείνη ήθελε, διδάχθηκε τέλεια και σε σύντομο διάστημα τη γλώσσα τον κωφάλαλων. Το κοινό έμοιαζε να καταλαβαίνει ότι εκείνο ήταν το κύκνειο άσμα της. Κι εκείνη το ήξερε. Και όλοι τους έζησαν μέσα στο θέατρο μαγικές στιγμές με τη μοναδική ερμηνεία της Λαμπέτη, που έκανε τους πάντες να υποκλιθούν γι’ ακόμη μία φορά, στο ανυπέρβλητο ταλέντο της. “Είσαι η πιο ερωτική κωφάλαλη που έχει περάσει από το θέατρο” της είχε δηλώσει μαγεμένος από την ερμηνεία της ο Μάνος Χατζηδάκις.

 

Το άγνωστο γράμμα στον Ανδρέα Παπανδρέου

Ο Φρέντυ Γερμανός σε συνέντευξή του στην Εύη Κυριακοπούλου για την εκπομπή «Αντ’ αυτού» στην ΕΡΤ, είχε μιλήσει για μια αγαπημένη συνήθεια που είχε η Έλλη Λαμπέτη. Της άρεσε να στήνει στο μυαλό της γράμματα προς διαφορετικούς παραλήπτες κάθε φορά.

«Λοιπόν, η Έλλη είχε μια τάση να γράφει γράμματα στο μυαλό της μέσα, χωρίς να τα γράφει. Κάποια στιγμή έγραψε γράμμα στον Ανδρέα Παπανδρέου. Μου το διηγήθηκε. Ήταν το τελευταίο καλοκαίρι της ζωής της. Κάτι έκανε ο Ανδρέας, που δεν τον είχε ψηφίσει ποτέ της, που της άρεσε»., είχε αποκαλύψει ο Φρέντυ Γερμανός.

Και αποκάλυψε στη συνέχεια τι έγραφε το περιβόητο γράμμα της Λαμπέτη στον Ανδρέα.

“Του γράφει: ”Αγαπητέ κύριε Παπανδρέου, κύριε Πρόεδρε. Δεν με ξέρετε. Είμαι συνάδελφος της Αλίκης Βουγιουκλάκη”. ”Στις τελευταίες εκλογές δεν σας ψήφισα, σας υπόσχομαι να σας ψηφίσω στις επόμενες. Εάν ο μη γένοιτο δεν πάρετε την ψήφο μου, θα φταίει η επάρατος νόσος”».

Στις 3 Σεπτεμβρίου του 1983, έπειτα από εξαντλητικές θεραπείες, θα χάσει μία από τις πολλές μάχες που έδωσε στη ζωή της, την καθοριστική και θα αφήσει την τελευταία της πνοή σε νοσοκομείο των ΗΠΑ. Στις 5 Σεπτεμβρίου του 1983 η σορός της μεταφέρθηκε στην Αθήνα και την επομένη κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών ενώ ένα τεράστιο πλήθος, ανάμεσά του και όλοι οι άνθρωποι του θεάτρου, θα τη συνοδεύσει στην τελευταία κατοικία της.