«Πνεύμα και ηθική», έλεγε ο σπουδαίος ηθοποιός Βασίλης Αυλωνίτης. Και πόσο ωραία θα ήταν αυτή την ατάκα, αυτή την αθωότητα της εποχής να μπορούσαμε και σήμερα να την είχαμε.

Όχι ότι πριν από 40 ή 50 χρόνια δεν είχαμε περιστατικά αποκτήνωσης, απανθρωπιάς, ειδεχθή εγκλήματα και ντροπιαστικά περιστατικά, προσβλητικά για το ανθρώπινο είδος.

Όμως, φαίνεται ότι κάτι τρέχει στην κοινωνία σήμερα. Και δεν το λέω με τη λογική μιας ηθικοπλαστικής προσέγγισης σαν κι αυτές που οι «κυρ Παντελήδες» αυτού του τόπου δικαιολογούν τα πάντα.

Δεν έχει να κάνει με το πόσο ηθικά πλασμένη είναι μια οικογένεια που πιστεύει σε αρχές, σε παραδόσεις ή σε στερεότυπα και «ιερά» θεμέλια τα οποία πολλές φορές είναι σαθρά και μια «φούσκα» ανηθικότητας χωρίς προηγούμενο.

Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι έχει δημιουργηθεί ένα σύστημα κοινωνικοπολιτικό εντελώς αδύναμο, αφελές ή και… που σκόπιμα κλείνει τα μάτια σε σκάνδαλα.

Υπάρχει όμως κι ένα ξεκάθαρα κοινωνικό «εργοστάσιο» παραγωγής ειδεχθών πράξεων.

Ένα κράτος που αδυνατεί να προστατέψει τα θύματα ή ακόμη και τα… εν δυνάμει θύματα. Μικρά παιδιά απροστάτευτα, παραμελημένα, φτωχά κι αδύναμα ή οικογένειες πολυμελείς, με παντελή έλλειψη κοινωνικής πρόνοιας, που ζουν με ελεημοσύνες, που επιβιώνουν στο δρόμο και που είναι έρμαια του κάθε εκμεταλλευτή.

Αλλά κι ένα κράτος – προστάτη παραβατικών συμπεριφορών που στις περιπτώσεις βιασμού ανηλίκων ή κακοποιητικών συμπεριφορών κατά παιδιών ή γυναικών είναι διπλά εγκληματικό.

Ένα κράτος το οποίο περιλαμβάνει όχι μόνο το πολιτικό σύστημα, αλλά και την εκπαίδευση, τους φορείς που ασκούν εξουσία, τη Δικαιοσύνη, τις διωκτικές αρχές.

Και όλοι αυτοί που είναι υπεύθυνοι για την προστασία των αδύναμων, για την ενημέρωση, την προειδοποίηση, τη μάθηση αλλά και την παραδειγματική τιμωρία των εγκληματιών, τι κάνουν; Ασκούν νωθρά τα καθήκοντά τους. 

Σκόπιμα ή ακούσια, το κράτος πολλές φορές είναι αυτό που θρέφει τα «τέρατα».

Βεβαίως, τα ειδεχθή εγκλήματα δεν είναι αποτέλεσμα μόνο των διαλυμένων δομών ενός κράτους. Είναι απότοκα και μιας κοινωνικής αδιαφορίας, ενός ιδιότυπου ωχαδερφισμού.

Όταν κλείνουμε τα μάτια μπροστά στα κτήνη που βρίσκονται γύρω μας.

Όταν… πέφτουμε από τα σύννεφα συνεχώς και χωρίς να παίρνουμε τα μαθήματά μας.

Όταν πολλές φορές συγκαλύπτουμε τα εγκλήματα για να μη θιγεί η τιμή και η υπόληψη της οικογένειας.

Όταν χαρακτηρίζουμε τα «κτήνη» ως «πολίτες υπεράνω υποψίας», ως «καλούς οικογενειάρχες», ως «τίμιους χριστιανούς που πηγαίνουν κάθε Κυριακή στην Εκκλησία», ως «ενεργούς πολίτες που βοηθάνε τις τοπικές κοινωνίες», αλλά και ως «πελάτες» τα τέρατα που απλώνουν χέρια σε αθώες ψυχές, ε, τότε έχουμε σοβαρό πρόβλημα. Ολοι μας.

Ποια είναι η μόνη λύση για να περιοριστούν αυτά τα άθλια φαινόμενα; Οι γυναικοκτονίες, οι βιασμοί ανηλίκων, οι κακοποιητικές συμπεριφορές, το bullying, και κάθε είδους ειδεχθές έγκλημα που μας «συγκλονίζει» αλλά μετά από λίγο καιρό το ξεχνάμε;

Η λύση είναι μια σειρά από μέτρα:

Η Πολιτεία να σκύψει πάνω στα προβλήματα οικογενειών που είναι εν δυνάμει θύματα από άθλιους θύτες.

Να υπάρχουν δομές – φτερούγες για την προστασία των αδύναμων και την επούλωση των τραυμάτων τους.

Να ενισχυθούν περαιτέρω οι φορείς εκείνοι που θα δέχονται τις καταγγελίες και δεν θα τις κρύβουν κάτω από το χαλί, όποιον κι αν αφορούν, όσο ψηλά κι αν φτάνει.

Να πάρουν πρωτοβουλίες τα σχολεία για μαθήματα συμπεριφοράς, για πανανθρώπινες ηθικές αξίες όπως ο σεβασμός στους ανθρώπους, στη διαφορετικότητα, στο παιδί, στη γυναίκα, σε κάθε αδύναμη ψυχή.

Να τιμωρεί η Δικαιοσύνη με τον πιο σκληρό τρόπο εγκληματίες όπως οι βιαστές, οι παιδοβιαστές, οι κακοποιητές. Δεν μπορεί να βγαίνουν σε λίγα χρόνια από τη φυλακή επειδή έδειξαν… καλή διαγωγή. Μια φορά τέτοιος εγκληματίας, πάντα τέτοιος εγκληματίας.

Αλλά το κυριότερο: Η ενίσχυση της οικογένειας. Ο ρόλος του πατέρα και της μητέρας να είναι καίριος στην εκπαίδευση των παιδιών.

Όμως, με τους γονείς να εργάζονται νυχθημερόν για να επιβιώσουν, σε ένα πολιτικό – οικονομικό – κοινωνικό σύστημα άδικο, που πριμοδοτεί τη διάλυση των οικογενειακών δεσμών, όλα τα παραπάνω δεν μπορούν να γίνουν.

Αν αναρωτιόμαστε λοιπόν ποιος είναι αυτός που θρέφει τα «τέρατα», ας κοιταχτούμε όλοι στον καθρέφτη μας.